Laurogeita hamabost Tesiak: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
{{liburu infotaula}}
'''''Laurogeita hamabost Tesiak''''' edo '''''Boterearen Indulgentzien Eztabaida ''''' [[Martin Luther]]<nowiki/>rek 1517an proposaturiko eztabaida akademiko baterako zerrenda bat izan zen, [[Europa]] sakonki aldatuko zuena. Luther teologia moraleko irakaslea zen Wittenbergeko Unibertsitatean, Alemania. ''Laurogeita hamamost Tesien'' ondorioz [[Erreforma protestantea|Erreforma]] deitzen den [[Zisma|zisma hasi zen]], [[Erromatar Eliza Katolikoa|Eliza Katolikoarekin]] gatazka sortuz. Zisma honek sakonki aldatu zuen Europa.
 
Testuaren gai nagusia [[apaiz]]ek [[indulgentzia]]k salatzeko zuten gehiegizko praktikaren aurkako posizioa zen. Indulgentzia hauek norberaren edo matatutako pertsonaren [[bekatu]]en aurka [[purgatorio]]an bete beharreko zigor tenporala murrizten zuten ziurtagiriak ziren. Bere ''Tesietan'' Lutherek argudiatu zuen [[Jesukristo]]k eskatzen zuen [[damu]]a ispirituala izan behar zela, eta ez kanpoko [[konfesio]] sakramentalaren ondorioa. Bere ustez, indulgentziek [[kristau]] pekatarien benetako damua eta pietatea ekiditen zuten, horren gainetik joan baitzitezkeen indulgentzia eskatuz. Luteroren aburuz, indulgentziek Kristauei pobreenak lagundu eta beste ontasun ekintza batzuk egiteaz libratzen zituen, erosten zituzten indulgentziak espiritualki balio handiagokoak baitziren. Lutheroren ustez posizio honek [[aitasantu]]arenarekin bat egiten zuen, baina, errealitatean, [[XIV. mende]]ko [[bulda]] baten aurka egiten zuten. Tesiak ez ziren, hala ere, Lutheren posizioa, baizik eta eztabaidarako proposaturiko gaien zerrenda bat.
 
Lutherrek bere ''Tesiak'' [[Alberto Brandenburgokoa]]ri bidalitako gutun batean atxikitu zituen, [[Mainz]]eko apezpikua zena, [[1517]]ko [[urriaren 31]]n. Data hau hartzen da [[Erreforma protestantea]]ren hasiera gisa, eta urtero gogoratzen da [[Erreformaren Eguna]] delako jai egunarekin. Tradizioak do ''Tesiak'' Wittenbergeko Santu Guztien Elizako atean jarri zituela, hala nola beste ate batzuetan, urriaren 31ean edo azaroa erdialdean zehar. ''Tesiek'' harrera handia izan zuten eta azkar inprimatu ziren, itzuli eta Alemania zein Europa osoan zehar banatu. [[Johann Tetzel]] predikadorearekin [[panfleto gerra]] bat hasi zuten, Lutherren fama oraindik gehiago handituz. Lutherren nagusiek [[herexia]] leporatu zioten, eta [[1521]]ean [[eskumikatu]] zuten.
 
Testu hau Erreformaren abiapuntutzat hartzen bada ere, Lutherren ustez ez zen eliza bera banatuko zute beste gai teologiko batzuk baino garrantzitsuago, ''[[Sola fide]]'' edo ''[[De Servo Arbitrio]]'' testuetan jasotzen direnak bezala.
 
 
=== Erreferentziak ===