Migel Joakin Eleizegi: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
Zenbait estilo zuzenketa. |
||
6. lerroa:
'''Migel Joakin Eleizegi Ateaga''', ezagunagoa '''''Altzoko Handia''''' edo '''''Altzoko Erraldoia''''' ezizenarekin, [[Altzo]]ko hizkeraz '''''Altzoko Aundie'''''<ref>[http://www.berria.eus/albisteak/136875/altzoko_aundiya_altzoko_handia_izango_da.htm Altzoko 'Aundiya' 'Handia' izango da. 2017ko uztailaren 13a. Berria.eus], Altzoko hizkerak Goierriko azpieuskalkiaren eragina du.</ref> eta [[Tolosalde]]ko hizkeraz '''''Altzoko Aundiya'''''<ref>[http://www.altzo.eus/eu/altzoko-haundia ''"Altzo`ko Aundiya benetakoa, hezur-haragizko gizakia izan zen, oraindik batek baino gehiagok kondaira edo ipuinetako pertsonaia izan zela uste duen arren."''. Altzoko Handia. Altzoko Udal webgunea]</ref> ([[Altzo]], [[Gipuzkoa]], [[1818]]ko [[uztailaren 10]]a - ''ibidem'', [[1861]]eko [[azaroaren 20]]a) oso gizaseme garaia zen, [[akromegalia]] deritzon gaixotasunaren ondorioz.
Ospe handia izan zuen eta handiki ugari ezagutu Europan zehar
Bere bizitzako gertakarietan inspiratuta 2017an ''[[Handia]]'' filma estreinatu zen.
12. lerroa:
== Ezaugarriak ==
===Fisikoak===
2,27 metroko garaiera zuen, eta besoak gurutzean jarriz gero esku batetik besterako distantzia 2,42 metrokoa zen. Bere pisurik handiena 203 kilo izan zen. Inguruko zapata-dendetan bere oinen neurriko zapatarik saltzen ez zutenez, espreski beretzat egindako 39 zentimetro luzeko zapatak jazten zituen. Gaur egun oraindik ere [[Paris]] hirian berak erabiltzen zituen
Bere erraldoitasuna hipofisiaren gaixotasun baten ondorio zuzena zen: [[akromegalia]]. Eritasun hau 20 eta 40 urte bitartean gertatzen da eta bere ondorioz ohikoak dira honako osasun-arazoak: giharretako mina, artikulazioetakoa, ibiltzeko makulu baten beharra eta osteoporosia, besteak beste<ref>Iñaki Lasa Etura: [http://gipuzkoa.hitza.eus/2017/09/15/altzotik-mundura/ «Altzotik mundura»] ''Gipuzkoako Hitza'', 2017-10-15</ref>.
18. lerroa:
===Nortasuna===
Gizon ona, apala eta langilea zela deskribatu dute. Gizatasun handiko pertsonatzat zuten ezagutu zutenek. Ez zen
Bestetik, bere erlijiotasuna nabarmendu izan da. Bere testamentuan aldez aurretik ordaindutako 500 mezak utzi zituen<ref name=Altzo></ref>.
26 ⟶ 24 lerroa:
== Bizitza ==
=== Lehen urteak ===
Tolosatik gertu dagoen Altzo herriko Ipintza Zar baserrian jaio zen (egun Ipintza Haundi izenez ezaguna)<ref name=Altzo>[http://www.altzo.eus/documents/163538/164177/Altzoko+erraldoia/c10f2a62-7226-42d8-bf6b-f19e78d50434 Altzoko erraldoia]</ref>, bederatzi seme-alabetako familian. Bere haurtzaroaz ez dago gauza jakin askorik, berak 10 urte zituela, bere ama hil zela baino ez. Bere gaztaroa, berriz, oso arrunta izan zen: [[pilota]] partidak, igandetan mezatara, nekazari... Baina lasaitasun hura Migel Joakinek 20 urte bete zituenean desagertu zen
===Egindako bidaiak eta ikuskizunak===
Garai hartan, [[Phileas Taylor Barnum]] izeneko gizon iparramerikarra oso ospetsua egin zen mundu osoan, [[zirku]]an
Migel bidaiak egiten hasi zen, turkoz eta espainiar armadako jeneralez mozorrotuz. Lehendabiziko ikuskizuna [[Bilbo]]n egin zuten<ref name=naiz> Gotzon Aranburu: [http://www.naiz.eus/eu/hemeroteca/7k/editions/7k_2017-10-15-07-00/hemeroteca_articles/altzoko-handiaren-arrastoari-segika «Altzoko handiaren arrastoari segika»], ''Naiz'', 2017-10-15.</ref>. Ondoren, [[Espainia]]n (1841ean [[Madril]]en egon zen) eta gero [[Europa]]n zehar bidaiatu zuten eta han 'euskal erraldoia' bezala aurkeztu, zenbait grabatuk erakusten dutenez.
29 urte zituenean [[Portugal]] eta [[Frantzia]] bisitatu zituen eta [[Madril]]en [[Elisabet II.a Borboikoa (Espainia)|Elisabet II.a]], Frantzian [[Luis Filipe Frantziakoa|Luis Filipe erregea]], [[Portugal]]en [[Maria II.a Portugalgoa|Maria de la Gloria]] erregina eta [[Viktoria Erresuma Batukoa|Viktoria I.a]] [[Ingalaterra]]n bisitatu zituela egiaztatzen duten agiriak daude. Emakume ingeles batekin ezkondu nahi izan zuten ekonomikoki onura ekar zekiokeelako, baina Joakinek benetan nahi zuena etxera itzultzea zen. Ezkongabe iraun zuen bizitza osoan zehar.
=== Heriotza ===
|