Errupia indiar: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
19. lerroa:
''Artikulu hau Indiako dibisari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «[[Errupia (argipena)|Errupia]]».''
 
'''IndiarErrupia errupiaindiarra''' edo '''rupee''' ([[Hindi|hindiz]]: भारतीय रुपये; [[Ingeles|ingelesez]]: ''indian rupee''), [[India|Indiako Errepublikan]] zirkulazioan dagoen [[dibisa]] da. Bere [[ISO 4217]] kodea '''INR''' da eta bere sinboloa ₹<ref>{{Cite web|url=https://www.rbi.org.in/scripts/FS_Overview.aspx?fn=2753|izenburua=Reserve Bank of India|sartze-data=2017-07-30|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=en|formatua=}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.xe.com/currency/inr-indian-rupee|izenburua=XE - The World's Trusted Currency Authority|sartze-data=2017-07-28|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=en|formatua=}}</ref>. Rupee banako baten ehunena [[paisa]] deitzen da eta rupee bakoitza 100 paisaz osatuta dago.
== Izena ==
Rupee hitzak [[Sanskrito|sanskritoko]] ''rūpyakam'' (रूप्यकम्) edo ''rupaya'' hitzatik sortu zen, [[zilar]] forjatua, zilarrezko txanpona zentzuarekin.
 
''Arthashastra'' itunak'','' Chanakyagatik idatzia'','' [[Chandragupta Maurya]] lehen [[Maurya Inperioa|Maurya]] enperadorearen lehen ministroa, ''rūpyarupa'' izenaz aipatzen ditu zilar txanponak. Beste txanpon motak ere aipatuak dira, esaterako [[Urre|urrezkoak]] (''Suvarṇarūpa''), [[Kobre|kobrezkoak]] (''Tāmrarūpa'') eta [[Berun|berunezkoak]] (''Sīsarūpa''). ''Rūpa'' hitzakhitzaren esanahia, forma edo itxura eman esanahiaematea daukada. Era horretan, ''rūpyarupa,'' zilar forjatua (''rūpya'')'' ''eta forma (''rūpa'') batzen ditu.
 
Indiako lekualeku askotan errupiak hartzen dituen izenak, "[[zilar]]" esan nahi dute. Adibidez: ''rupaya'' ([[hindi]]z), ''roopayi'' (రూపాయి) [[telugu]]z (రూపాయి) eta [[kannada]]z (ರೂಪಾಯಿ), ''rubai'' (ரூபாய்) [[tamilera]]z, ''roopa'' (രൂപ) [[malabarera]]z, eta ''rupaye'' (रुपये) [[marathera]]z edo [[sanskrito]]z, du izena,. "[[zilar]]" esan nahi duena.
 
Hala ere, [[Bengala]] eskualdean, betidanik diruari buruz hitzegiteko ''[[taka]]'' hitza erabilia izan da . [[XIV. mendea|XIV. mendean]], [[Ibn Battuta]] konturatu zen [[Bengala Sultanerria|Bengala Sultanerrian]] jendeak ''taka'' esaten ziotela zilar eta [[Urre|urrez]] egindako txanponei, ''[[dinar]]'' erabili ordez. Gaur egun, [[Bangladeshtar taka|taka]], [[Bangladesh|Bangladeshko]] dibisaren izen ofiziala da. Gainera [[Bengalera|bengaleraz]], modu arruntaz edozein txanpon, diru paper edo dibisa era orokorrean izendatzeko ''taka'' erabiltzen da. Horrela, lagunarteko hizkeran, bengaleraz ari den edozeinek ''taka'' hitza erabiliko du dirua aipatzeko, zein dibisari dagokion kontutan hartu gabe. Beraz, [[Mendebaldeko Bengala]], eta [[Tripura]] estatuetan indiar errupia ''taka'' (টাকা) moduan ezagutzen da era ofizialean. [[Orissa]] eta [[Assam|Assamen]] berriz, indiar errupia sanskritoko ''ṭaṅka'' hitzatik (dirua esanahia duena) datozten izenengatik ezaguna da, ''ṭôka'' (টকা) [[Assamera|assameraz]] eta ''taṅkā'' (ଟଙ୍କା) [[Oriya|oriyaz]].