Heraklea Minoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
54. lerroa:
 
==K. a. VI. mendea==
Fundazioaren data ezezaguna da, baina aurkikuntza arkeologikoen arabera, dirudienez, VI. mendearen erdian sortu zen<ref>WILSON,R. J. A. eta LEONARD, A. Jr.: ''Journal Article Field Survey at Heraclea Minoa (Agrigento), Sicily Journal of Field Archaeology'' 7. bolumena, 2. zbk. (1980eko uda), 219-239 orriak. Taylorrek & Francisek argitaratuta, Ltd. 219 orria.</ref>. Minoa aipatze nda lehenbiziz. Honenaipatzen araberadenean, hiri txikitxikia bat zelazen, Selinonteren kokaleku bat<ref>Herodoto: [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126&redirect=true 5.46]].</ref>. [[Dorieo Espartakoa]] [[Kleomenes I.a Espartakoa|(Kleomenes I.a]]ren anaia) Siziliara etorri zen Siziliara (c. K. a. 510) jarraitzaile askorekin eta, haren arbasoaren (Herakles) lurraldea galdegin zuengaldegiteko. Kartagotarrekin eta [[segesta|segestarrekin]] izandako borrokan bera eta lagun gehienak hil ziren. Eurileon, bizirik irten zen buruzagiren bat, Minoan errefuxiatu zen eta, beharbadaagian, lehenbiziz hiriak Heraklea izena hartu zuen<ref>Herodoto: 5.42–46.</ref>. Herodotoren eta Diodororen baieztapenek adierazten dutenez Minoa eta Heraklea ez ziren bi hiri ezberdin. Azkenean, Heraklea izena erabili zen, nahiz eta beste batzuenbatzuetatik ezberdintzeko, Heraklea Minoa izen konposatua erabili zen<ref>Hêrakleian tên Minôan, Polibio: 1.25.9; Heraclea, quam vocant Minoam, Livio: 24.35.</ref>.
 
==K. a. V.-IV. mendea==
[[File:General view of the excavations - Heraclea Minoa - Italy 2015.JPG|thumb|<small><center>Heraklea Minoaren indusketak</small>]]
Diodorok dio berriki fundatutako hiria azkar garatu zela, baina, arrazoi berberagatik, kartagotarrek suntsitu zutela<ref>Diodoro: 4.23.3.</ref>. Ez dago argi hau noiz gertatu zen, baina litekeenaazalpenak, daapika, Diodororen desagertutako 10. liburuan agertzeazeuden. Suntsiketa aipatzen [[Siziliar gerrak|I. Siziliar gerran]] (K. a. 480) gerta litekeen, baina Diodorok ez du halakorik aipatzen<ref>Diodoro: 11.20–23.</ref>.
[[Rodas|Rodasko]] [[Lindos]] hiriko [[Atena]] tenpluan dagoen inskripzio batean adierazten da bolizko [[Paladio (mitologia)|paladio]] bat Agrigentok arpilatu zuela Minoa menperatu ondoren<ref>[[Lindosko kronika|Lindos Chronicle]] (Blinkenberg, Lindos II, Inscriptions, #2, Col C, line [http://epigraphy.packhum.org/text/190693 56ff)].</ref>. Hurrengo mendean eta [[Dionisio I.a Sirakusakoa|Dionisioren]] kartagotarren kontra<ref>Adibidez, Diodorok K. a. 405eko bake itunean ez du Heraklea aipatzen 13.114.1</ref>, Herakleari buruzko albisterik ezak adierazten du hau ez zela jadanik existitzen edo egoera txarrean zegoela. Halere, Heraklea Minoaren lurraldea, K. a. 405eko itunaren arabera, kartagotarren kontrolpean egon zen<ref>Diodoro Sikulo: 13.114.1; PERRY: 172–178 orriak.</ref>. Minoa berriro aipatzen da [[Dion Sirakusakoa|Dion]] lehorreratu zenean Agrigentoko hiri txiki honetan, baina oraindik Kartagoren menpekoa zen<ref>Diodoro Sikulo: 16.9; Plutarko: Dion: 25.</ref>. Horregatik, litekeena da Dionisio eta kartagotarren arteko itunak, Haliko ibaia muga gisa ezarri zuena, Heraklea utzi zuen ezkerraldean, beraz, Agatoklesekin K. a. 314an sinatutakoaren arabera, Heraklea, Selinus eta [[Himera]] jarraituko zuten Kartagoren menpekoak izaten, aurretiaz izan ziren moduan<ref>Diodoro Sikulo: 19.71, Booth: 379 orria.</ref>.