23:12, 28 azaroa 2007ko berrikusketa aldatu Kinash (eztabaida \| ekarpenak) 23 edits No edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		12:12, 10 abendua 2007ko berrikusketa aldatu desegin Julen (eztabaida \| ekarpenak) 229 edits No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
24. lerroa: '''FreeBSD''' [[Unix-moduko]] [[sistema eragile]] [[software libre\|librea]] eta [[kode ireki]]koa da. [[Unix]]en ondorengoa da, eta [[BSD]] adarra, hain zuzen ere [[386BSD]] eta [[4.4BSD]] dira bere jatorriak. [[X86\|Intel x86 familia]] bateragarriko [[prozesadore]]tan egikaritzen da, hala nola [[Alpha]], [[UltraSPARC]], [[Itanium]] eta [[AMD64]] prozesadoretan. [[PowerPC]] eta [[ARM]] arkitekturen erabilgarritasuna ere lantzen ari dira. FreeBSD-k sareratze aurreratua, ~~performantzia~~eraginkortasuna, ~~sekuritate~~segurtasuna eta ~~konpatibilitate~~bateragarritasun eginbideak beste sistema eragileek oraindik faltan dituztenak eskaintzen ditu. FreeBSD-k jende askok oinarritzat hartzen duen [[TCP/IP]] softwarea barruan dauzka, [[4.4BSD]]-ren [[TCP/IP]] protokolo pila, internet eta sareko aplikazioentzako egokia ~~izanda~~dena. FreeBSD Internet edo Intranet zerbitzarientzako aproposa da. Sare zerbitzu sendoak eskaintzen ditu karga handienetan eta eraginkortsu erabiltzen du memoria erantzun-denbora ona mantentzeko aldi-bereko erabiltzaile-prozesu mordoentzako. FreeBSD-k 17000 aplikazio inguru erabiltzeko prest ~~dauka~~dago. Haien artean: [[Apache]], [[Samba]], [[MySQL]], [[OpenOffice.org]], [[KDE]], [[GNOME]], [[MPlayer]] eta abar. FreeBSD-k ports sistema dauka, iturburu-kodea bai Internet bai CD-ROM batetik jaitsi eta konpilatzeko, edozein ~~dependentzia~~menpekotasun barne. Eragiketa hauek guztiak erabiltzailea konturatu gabe gertatzen dira. FreeBSD instalatzeko erraza da. FreeBSD euskarri anitzetatik instala daiteke, hala nola, CD-ROM, DVD-ROM, diskete, zinta magnetiko, MS-DOS partizio, edo sare konexioaren bidez, azken hau NFS edo FTP anonimoa erabiltzen egin daitekeelarik. FreeBSD ~~dohainik~~doakoa da eta sistema osoaren iturburu-kodearekin banatzen da. FreeBSDko iturburu-kode gehiena eskura dago [[BSD lizentzia]] estandarrearen menpean. Linuxeko kernelak erabiltzen duen [[GPL lizentzia]]rekin erkatuz, BSD lizentziak beste programak iturburu-kode barik banatzeko eskubidea onartzen du. Horrela enpresek FreeBSD kodea produktu komertzial batean erabil dezakete, haien lanaren zatiak askotan komunitatera itzultzen dituztelarik. FreeBSD egokia da mahaigainako aplikazio, zerbitzari, kapsulatutako aplikazio eta sistema domotikoentzat. Egun, FreeBSD zerbitzarientzako sistema eragile bat baino askoz gehiago da, eta erabiltzaile arruntentzat ~~zuzenduta~~dago ~~dagoelarik~~zuzenduta, batez ere Windows eta [[Linux]]etik heldu berrientzat. == FreeBSDko historia == 48. lerroa: FreeBSD proiektua orduan berregin behar izan zen 4.4BSD-Lite zati batzuetatik (arazo legalak zirela medio ezin zelako osorik banatu). 1994ko azaroa arte lan handia egoon zen FreeBSD 2.0 argitaratzeko. Bertsio hori instalatzeko nahiko zaila zen, baina 1995eko ekainan egonkorrago eta instalatzeko errezagoa zen FreeBSD 2.0.5 banatzen hasi zen. Urte bat geroago ISPren artean arrakastatsua izan zen FreeBSD 2.1.5 argitaratu zen, FreeBSD 2.1.x adarra bere amaierari heltzen 1997ko otsailan. Ordutik egun arte FreeBSDko bertsio ugari argitaratu dira eta garapena hasi zenetik 15 urte pasatu ondoren FreeBSD 7.0 bertsioa ~~2007ko~~2008ko ~~urtearen amaieran~~urte-hasieran argitaratuko dela aurreikusten da. Dena den, BSDko historia askoz zaharragoa da. Ezagutzen dugun software librearen eredua (kodea hartu eta hobetuta itzuli) 1979an hasi ziren egiten BSDko erabiltzaileak. Egun nahiko normala ikusten dugu baina 1979an iraultzailea izan zen. Oraindik edozein BSDko sistemaren copyright perpausa irakurriz gero hauxe ikusiko dugu: ''Copyright 1979, 1980, 1983, 1986, 1988, 1989, 1991, 1992, 1993, 1994'' 57. lerroa: == FreeBSDko garapena == Beste software garapenak ez bezala, FreeBSDko garapena erabat publikoa da. Ardura hau hiru motako ~~taldek~~taldeek daukate: === Garatzaileak === 63. lerroa: === Laguntzaileak === FreeBSD-k milaka laguntzaile dauzka. Laguntzaile hauek ~~ezin dute FreeBSDko~~ezko iturburu kode nagusia aldatzeko gaitasunik; adabakiak bidaltzen dizkiete garatzaileei, eta azken hauek onartzen edo ezesten ~~dute~~dituzte aldaketa horiek. Normalean kalitate ~~handizko~~handiko adabaki asko bidaltzen dituen laguntzaile bati garatzaile taldean sartzeko eskatzen zaio. === Erabiltzaileak === 71. lerroa: Produktu asko (bai komertzialak bai libreak) oinarrituta daude FreeBSDren iturburu kodean, haien artean esanguratsuenak [[Mac OS X]] ([[OpenDarwin]] kernel proiektuarekin) eta [[DragonFly BSD]] sistema eragileak, [[Juniper]] routerrak, [[PFSense]] eta [[m0n0wall]] suebakiak, [[FreeNAS]] biltegiratze sistema, etabar. == Linuxekiko ~~konpatibilitatea~~bateragarritasuna == FreeBSD-k konpatibilitate binarioa eskaintzen du beste UNIX-moduko sistemekin, haien artean Linuxekin. Honela Linuxerako egindako programak exekutatu daitezke, komertzial produktu batzuk barne (StarOffice, RealPlayer, Mathematica, Matlab, VMware, [[Oracle]], Doom 3, Quake 4,...). Programa hauek normalean Linux-en bezain ongi exekutatzen dira, eta kasu batzuetan Linux-en bertan baino hobeto. Dena den, Linuxeko binario batzuk ezin dira FreeBSD-en exekutatu, konpatibilitate geruza 2.4.2 Linux kernela erabiltzen baitu. Egun lan egiten ari da 2.6 Linux kernelarekiko ~~konpatibilitatea~~bateragarria izateko. == Lizentzia == FreeBSD hainbat lizentziatan dago argitaratua. Kernelaren kode guztia eta berriki sortutako kode ia guztia klausula bikoitzeko [[BSD]] lizentziapean dago argitaratua. Honek edozeinen eskutan uzten du FreeBSD erabili eta banatzeko aukera. [[GPL]], [[LGPL]], [[ISC]], [[CDDL]] eta Beerware lizentziapeko zatiak ere badaude, edota klausula hirukoitz edo laukoitzeko BSD lizentziapekoak. Gainera, gailu batzuen kontrolatzaileek [[binary blob]]-a dute, esaterako Atheros HAL-ek. == Kanpo loturak ==

FreeBSD: berrikuspenen arteko aldeak