Gaztelugatxe: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
Zuzenketa batzuk. Artikuluak inkoherentzia bat dauka, dena den, eskailera-mailen bi kopuru ezberdin aipatzen baititu. |
||
1. lerroa:
{{eraikin infotaula automatikoa}}
'''Gaztelugatxe''' [[Bizkaiko kosta]]ldeko [[arroka]]zko uhartetxo bat da, eta hara zubi bat pasatuz iritsi daiteke. [[Bermeo]]ko lurretan dago,<ref name=aldundia>Ikus Bakioren eta Bermeoren arteko muga, Bizkaiko Foru Aldundiaren [http://www.bizkaia.net/hirigintza/gida2004/04/01%20HOJA.pdf 2004ko gida kartografikoan].</ref> herri horren ipar-mendebaldean; hala ere, hurbilago du [[Bakio]]ko herria, uhartetik lau kilometro hego-mendebaldera. Uhartetxoaren gorenean dagoen baselizari '''Gaztelugatxeko Doniene'''<ref name=Gorrotxategi-Suso>Nahiz eta Bizkaian gaur egun ia desagertuta egon, ''Doniene'' izan da [[San Joan]] izendatzeko erabili den izena. Horren adibide dugu Gaztelugatxeko baseliza: gaur egun Bakion adineko batzuek besterik ez dute ezagutzen ''Doniene'' izena, eta inguru hartako ia euskaldun guztiek ''San Juan'' esaten dute, [[gaztelania]]ren eraginez. (Mikel GORROTXATEGI NIETO eta Sofia SUSO OTXOA DE ERIBE: ''Getxoko leku izenak'', Getxoko Udala, 2004. Ikus 113. orrialdea.)</ref> edo '''San Juan Gaztelugatxekoa'''<ref>Irune ALLIKA eta Bitor URIARTE: [http://www.bermeo.org/toponimia/cgi-bin/topo.pl?pi=0&fi=1352 «Gaztelugatxe»], ''Bermeoko toponimia'', Bermeoko Udala.</ref> deritzo, eta Euskal Herriko interesgune turistiko garrantzitsua da. 231 eskailera-maila igo behar dira baselizaraino heltzeko.
Ohituraren arabera, hara igotzen denak [[ezkila]] hiru aldiz jo behar du, eta desio bat eskatu. Horrela, eskailerak igotzen egindako esfortzua ordaintzen da. Aipatzekoa da [[Oskorri]] [[euskaldun|euskal]] [[folk musika|folk]] talde ospetsuak leku honi buruzko ''[[Gaztelugatxe (abestia)|Gaztelugatxe]]'' izeneko abestia sortu zuela.
== Historia ==
Doniene edo San Joan (''[[Donibane]]'' bezalaxe, San Joanen euskal izenetariko bat zen ''Done Ibane''tik ei dator Doniene izena) [[Euskal Herria|Euskal Herriko]] [[santutegi]] garrantzitsuenetarikoa da. Aspalditik inguruko biztanleen eta arrantzaleen erromesaldien leku izan da. Katolikoek San Joanen jaiotza [[ekainaren 24|ekainaren 24an]]
Bizkaiko jaunak, 1053. urtean, [[Jaka]]tik ([[Huesca]]) hurbil dagoen [[San Juan de la Peña monasterioa]]ri eman zion santutegia. XVIII. mendetik aurrera, ''San Juan de Gaztelugache'' erdal izenarekin ageri
[[1927]]. urtean, [[Bakio]]k [[Zubiaurrealde|Zubiaur]] eta [[Gibelorratzagako San Pelaio|San Pelaio]] auzoak bereganatu zituen [[Bermeo]]rengandik. Bakiok eskatu zuen muga Gaztelugatxe baino ekialderago jartzea; hala ere, Gaztelugatxeko Donieneko baseliza bermeotarren gurtze handiko lekua izanik eta Bermeotik kanpo jartzeak istilu gogorrak ekar zitzakeela kontuan hartuta, Bermeo izaten jarrai zezala erabaki zen.<ref>Irune ALLIKA eta Bitor URIARTE: [http://www.bermeo-euskaraz.com/toponimia/pdf/BermeokoToponimia-06Historia.pdf ''Bermeoko toponimia''], Bermeoko Udala, 2007. Ikus 148. eta 149. orrialdeak.</ref>
21. lerroa:
== Jaiak eta elizkizunak ==
:* [[Ekainaren 24]]a (Donibane eguna). Bermeotik baselizara
:* [[Uztailaren 31]] (San Ignazio). [[Arrieta]]tik hango Birjina ekartzen dute mendian zehar, Gaztelugatxen meza egiteko.
:* [[Abuztuaren 29]]<nowiki/>a (Eneperi). Meza,
:* [[Abenduaren 30|Abenduaren 30a]]. Meza,
== Musika ==
|