Arbroatheko Aldarrikapena: berrikuspenen arteko aldeak

Testua latinez[[latin]]<nowiki/>ez idatzita dago. Historiaren aldetik, garrantzi handiko agiritzat jotzen da, gerora Eskoziako Pizkundeko erreformaren garaiko ''covenanter''-en ideologian eta Estatu Batuetako independentzia mugimendu eta testuetan izandako eraginagatik.

Ingelesak eskoziarren kontra borrokan ziren, ingelesen erregeak herrialde horren gaineko nagusitza bilatzen zuen, eta eskoziarrek kolokan ikusten zuten beren independentzia, [[Ingalaterrako Eduardo II.a]]ren erasoarengatik. [[Plantagenet]] leinuko errege ingelesak, baina, ez zuen gerrarako dohain berezirik erakutsi, eta amarru politiko bat bilatu zuen: aita santuaren babesa. Une horretan, [[Joan XXII.a]] aita santuak Europako[[Europa]]<nowiki/>ko errege guztien kristau batasuna bilatzen zuen, musulmanen kontrako gurutzada[[Gurutzadak|Gurutzada]] aldarrikatzeko. Eskoziarrei zurrumurrua heldu zitzaien Eduardo II.ak aita santuari haien irudi iluna helarazi ziela, haien arteko gerren errudun egin zituela eta, ondorioz, aita santuak Roberto erregea eskumikatu zuen.<ref name=":0">Oliver, Neil. 2009, 148-149. or.</ref><ref group="oh">Ingeles apaiz orori egunero hiru meza egin eta horietan Robertoren izena madarikatzeko agindua ere eman zitzaien; ikus Oliver Neil, 2009, 149. or.</ref>

Eskozian haserrea zabaldu zen, eta 1320ko apirilean zaldun mandatari bat bidali zuten Erromara[[Erroma]]<nowiki/>ra, aldean hiru eskutitz zekartzala: bata [[Roberto erregearenaI.a Eskoziakoa|Roberto erregea]]<nowiki/>rena zen, beste bat apezpikuena, eta azkena eskoziar jauntxoena. Horietatik, baina, bakarra gorde da gaurdaino: jaunena. Segur aski [[Arbroatheko abadia]]n idatzi zuten. Eduardo II.a erregearen azpilanari emandako erantzun bat da eta, Neil Oliverren arabera, Bernard abadeak ondu zuen, Eskoziako kantzelariak.<ref name=":0">Oliver, Neil. 2009, 148-149. or.</ref>

Ondoren, aita santuari erregutzen dio Eduardo II.a erregearekin Eskoziaren alde, "Erromaren alaba kuttuna"ren (Eskoziaren) alde, bitartekari lana egiteko, "gu, eskoziarrak, bakean utz gaitzan". Bukatzeko, aita santuari eskoziarren larruan jartzeko eskatzen zaio, eta ingelesek[[Ingeles (herria)|ingeles]]<nowiki/>ek eskoziarrek beren armada musulmanen kontra bidaltzea eragozten zutela, eskoziarrek beren buruaren jabe, independente nahi zutela. Are, gauzak konpontzeko ezer egingo ez balu, agiriak ''aita santua'' egiten du errudun "kristauak hiltzen jarraitzeagatik eta arimak galtzeagatik". Guztiagatik ere, ez zuten Erromako agintariaren iritzia aldatu, ez berehala behintzat.<ref name=":1">Oliver, Neil. 2009, 150. or.</ref>

Agiriak argi uzten du erregea 'herria'ri zor zaiola, eta trukean, behar bezala jokatuz gero, herriak babestu egingo zuela erregea, hura ''[[primus inter pares]]'' den neurrian.<ref name=":1">Oliver, Neil. 2009, 150. or.</ref><ref name=":2">Oliver, Neil. 2009, 174. or.</ref> Agiri horrek ezarritako erregearen botere absolutuaren eta hura kontrolpean edukitzearen arteko dialektikak, halaber, harrotu zuen XVI. mendeko [[presbiterianismo]] indartsuaren gorakada (''[[:en:covenanters|covenanters]]''), erregea 'herria'ren aurrean erantzule izatearen beharra.<ref name=":3">Oliver, Neil. 2009, 235. or.</ref> Alde horretatik, eragin handia izan zuen Amerikako Estatu Batuetako Independentzia Aldarrikapenaren eta Konstituzioaren[[Ameriketako Estatu Batuetako Konstituzioa|Konstituzioa]]<nowiki/>ren testuetan.