John Ashbery: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
→‎Bizitza: osatu eta erreferentziak sartu
2. lerroa:
 
== Bizitza ==
John Ashbery [[New York (estatua)|New York]] estatuko [[Rochester (New York)|Rochester]] hirian jaio zen, 1927ko uztailaren 28an.<ref>{{cite web|url=http://www.poets.org/poet.php/prmPID/238|title=John Ashbery|publisher=[[Academy of American Poets]]|accessdate=2014-08-26}}</ref> Ama, Helen Lawrence, biologiako irakaslea zuen; aita, Chester Frederick Ashbery, nekazaria zen.<ref name="CurryRamm2007">{{cite book|editor1-last=Curry|editor1-first=Jennifer|editor2-last=Ramm|editor2-first=David|editor3-last=Rich|editor3-first=Mari|title=World Authors, 2000-2005|url=https://books.google.com/books?id=lqsjAQAAIAAJ&pg=PA14|year=2007|publisher=[[H. W. Wilson Company|H.W. Wilson]]|isbn=978-0-8242-1077-9|pages=14}}</ref> Ontario Lakuaren gertuko etxalde batean hazi zen.
 
Deerfield Akademian ikasi zuen, mutilentzat baino ez zen barnetegi batean, non W.H. Auden, Dylan Thomas eta beste poeta batzuen lanak irakurtzen baitzituzten, eta han deskubritu zuen bere homosexualitatea ere, bere poemetan kontatu izan zuenez.<ref name=":0">{{Cite news|url=http://www.berria.eus/albisteak/144863/john_ashbery_poeta_hil_da.htm|abizena=Astiz|izena=Iñigo|izenburua=John Ashbery poeta hil da|data=2017/09/04|egunkaria=Berria|formatoa=|hizkuntza=|sartze-data=2017/09/04}}</ref> Berak idatzitako bi poema Poetry aldizkarian argitaratu zituzten, beste gelakide baten izenean, zeinak Ashberyri ezer esan gabe bidali baitzituen aldizkarira. Eskolan ere bazuten aldizkari bat, Deerfield Scroll, eta Ashberyk hainbat poema argitaratu zituen; haien artean, ikaskide batekiko maitasun erantzunik gabeari buruzko sonetoak eta fikziozko testu labur bat. Dena den, Ashberyk, lehen-lehenik, margolaria izan nahi izan zuen; 11 urtetik 15era, Rochester-eko arte-museoko pintura-klaseetara joan zen.
9. lerroa:
1949an lizentziatu zen, Hardvard Unibertsitatean, ''cum laude'' izendapenarekin. Lizentziatura amaierako tesian W.H. Audenen poesia aztertu zuen. kasle zelarik, Harvard Advocate aldizkariko kidea izan zen, baita Signeti Elkarteko kidea ere. Unibertsitatean lagun zituen kideen artean, poeta eta idazle ugari zeuden, hala nola Kenneth Koch, Barbara Epstein, V.R. Lang, Frank O' Hara eta Edward Gorey; gainera, ikaskide zituen Robert Creeley, Robert Bly eta Peter Davison. Lizentziatu ondoren, denbora labur batez New York Unibertsitatean ikasten jarraitu zuen, eta 1951n masterreko titulua lortu zuen Columbia Unibertsitatean.
 
1951 eta 1955 bitartean erredaktore gisaibili lan egin zuenzen publizitatearen eremuan<ref>{{cite encyclopedia|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/38138/John-Ashbery |title=John Ashbery |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |accessdate=2014-08-26}}</ref>, eta 1950eko hamarkadaren erdialdetik 1965era bitartean Frantzian bizi izan zen. Besteak beste, Herald Tribune egunkariaren Europako edizioaren zuzendari izan zen hainbat urtez.<ref name=":0" /> Horrez gain, erredaktore jardun zuen Art and Literature (1964-1967) aldizkariaren 12 aleetan, baita New Poetry aldizkarian ere. Bestalde, erailketa misteriotsuei buruzko liburuak itzuli zituen frantsesetik ingelesera. Garai hartan Perre Martory poeta frantziarrarekin bizi zen; gerora, haren zenbait liburu ere itzuliko zituen ingelesera.
 
1963ko udazkenean, Ashberyk Andy Warhol ezagutu zuen New Yorkeko Literary Theatre-eko poesia-irakurraldi batean. Elkarren ezagutza egin aurretik ere, Ashberyk Warholen arte-lanari buruzko kritika idatzia zuen. Urte berean, margolariak ''Flowers'' erakusketa apailatu zuen Pariseko Ileana Sonnabend Galerian, eta Ashberyk haren kritika egin zuen, esanez, besteak beste, Parisera egindako bisita harekin Warholek “Oscar Wilde-k 1890eko hamarkadan Buffalora kultura eraman zuenez geroztik ezagututako zalaparta transatlantikorik handiena” eragin zuela.<ref>{{cite web|url=http://www.flowchartfoundation.org/tc/advanced_search.php?reorder=yes&sortfield=publicationdate&sorttype=desc&se_type=EX&pg=20&/|title=Ashbery Research Center archive|publisher=|accessdate=3 September 2017}}</ref>
AEBetara itzuli zenean, arte-kritikari lanetan jarraitu zuen New York eta Newsweek aldizkarietan, eta ARTNews erredakzio-batzordean ere jardun zuen 1972. urtera arte. 1976 eta 1980 bitartean, ostera, Partisan Review aldizkarian egin zituen erredaktore-lanak.
 
1965. urtearen amaieran, Ashbery New Yorkera itzuli zen. Warholek ongietorriko jai handi bat prestatu zion “The Factory” estudioan, eta Ashbery beraren laguntzaile Gerard Malanga-ren lagun handia egin zen, zeinaren poesian eragin handia baitzuen. AEBetara itzulita, Ashberyk arte-kritikari lanetan jarraitu zuen New York eta Newsweek aldizkarietan, eta ARTNews erredakzio-batzordean ere jardun zuen 1972. urtera arte. 1976 eta 1980 bitartean, ostera, Partisan Review aldizkarian jardun zuen.<ref>{{cite web|url=http://www.flowchartfoundation.org/tc/advanced_search.php?reorder=yes&sortfield=publicationdate&sorttype=desc&se_type=EX&pg=20&/|title=Ashbery Research Center archive|publisher=|accessdate=3 September 2017}}</ref>
1970eko hamarkadaren hasieran Brooklyn Unibertsitatean hasi zen irakasle, eta 1980ko hamarkadan Bard Unibertsitatera joan zen. Hizkuntzak eta Literatura irakasten zituen.
 
1970eko hamarkadaren hasieranlehen Brooklynurteetan Unibertsitateanirakasle hasi zen irakasleBrooklyn Unibertsitatean, eta 1980ko hamarkadan Bard Unibertsitatera joan zen. Hizkuntzak eta Literatura irakasten zituen.
 
2008an erretiroa hartu zuen. Hala ere, idazten, hitzaldiak ematen eta ikasleekin lan egiten jarraitu zuen.