Estatistika: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
bandalismoa desegin
1. lerroa:
[[Fitxategi:Loess curve.svg|thumb|300px|'''Estatistikak''' [[datu (argipena)|datuetan]] dauden joerak eta erregulartasunak bilatu eta zehaztu egiten ditu, natura eta giza fenomenoak argitze aldera. Irudian, errealitatetik jasotako datu-multzo bati estatistika-teknika batez egokitutako lerroa.]]
 
'''Estatistika''' fenomeno aldakor eta ziurgabeei buruzko [[datu-multzo]]ak bildu, sailkatu, irudikatu, laburtu eta aztertu egiten dituen metodo eta prozeduren multzoa da, horien baitan dauden erregulartasunak eta erlazioak hautomanhauteman, horietarako [[eredu (argipena)|ereduak]] eratu, aurresanak egin, konklusio zehatzak eman eta erabaki egokiak hartzearren. Labur, estatistikaren helburua jasotako datuetatik informazio baliagarria eskuratzeko teknikak garatu eta aplikatzea da. Horretarako, [[matematika]], [[probabilitate teoria]] eta [[erabaki-teoria]] oinarritzat hartzen ditu. Estatistikaren teknikak maila bitan erabiltzen dira: [[estatistika deskribatzaile]]an teknika sinple eta errazak erabiltzen dira datuak irudikatu eta laburtzeko; [[inferentzia estatistiko]]ak, berriz, azterketa konplexuago eta zorrotzagoa egiten du, datuak eredu matematiko batera egokitu eta berarekin duten [[errore estatistiko]]a neurtuz, [[probabilitate]] kontzeptuan oinarrituz horretarako. Egun funtsezko metodologia da ikerketa zientifikoan eta alor guztietan zabaltzen da bere erabilera, hala nola [[ekonomia]]n, [[medikuntza]]n, [[soziologia]]n eta [[meteorologia]]n. Hala ere, erabilera oker batengatik estatistika manipulazio eta erroreen iturburua izan da sarri; hori dela eta, estatistikaren emaitzak behar bezala interpretatzeko garrantzitsutzat jotzen dira estatistikaren [[dibulgazio|jendarteratzea]] eta estatistika-hezkuntza zorrotza, estatistika teknikak eta horietarako programa informatikoen aukerak tentuz baliatzeko.
 
Beste alde batetik, ''estatistikak'' terminoa edonolako datu multzoak, baina gehienetan erakunde publikoek argitaratutako datu ofizialak, adierazteko ere erabili ohi da (langabetuen estatistikak eta osasun estatistikak, esaterako). Estatistika ez da, ordea, datuak jasotzera mugatzen, harago doa eta datuen azterketarako metodologia ere hartzen du bere baitan.
114. lerroa:
=== ''Data mining'' edo datu-meatzaritza ===
 
[[Datu-meatzaritza]] [[XX. mendea]]ren bigarren erdian garatu den diziplina arteko arloa da, estatistika, [[adimen artifizial]]a eta [[erabaki-teoria]] uztartuz. Bere helburua [[datu-base]] handien azterketarako metodo eraginkorrak bilatzea da, modu azkar batez datuetan egon daitezkeen egiturak hautemateko<ref>{{en}} {{Erreferentzia
sasiatjnwefrwerfwerfwa o yeah
|izena=David J.
|abizena=Hand
|izenburua=Data Mining: Statistics and More?
|urtea=1998
|egunkaria=The American Statistician
|url=http://www.jstor.org/stable/2685468?seq=1}}.</ref>.
 
== Estatistikaren erabilera okerra ==