Sagardo: berrikuspenen arteko aldeak

{{Vikidia|Sagardo}}

 

 

'''Sagardoa''' edo '''sagarnoa''' (<small>[[Ipar Euskal Herria|Ipar.]]</small>) [[sagar]]rez egindako [[edari alkoholdun|alkoholdun edaria]] da. Alkohol graduazio txikia du (3º eta 8º bitartekoa) eta sagar zukua [[hartzidura|hartzituz]] lortzen da. [[Mundu]] osoan ekoiztu eta kontsumitzen den edaria da, baina Europan daude gehien ekoiztu eta kontsumitzen duten herrialdeak; Europatik kanpo, [[Argentina]] eta [[Hegoafrika]] dira sagardo ekoizle handiak<ref>{{en}} {{Erreferentzia

{{Sakontzeko|Kirikoketa|Txalaparta|Tobera|Trikiti}}

 

 

Musikaren usadioa eta bereziki [[txalaparta]] musika tresna sagardoa eta [[sagardotegi]]ekin estuki lotua dago. [[Dolare]]etan behin sagardoaren ekoizpen lana amaitu ondoren [[sagar]]rak prentsatzeko erabiltzen ziren [[zur|egurrezko]] oholak [[makila|makil]] zilindrikoez jotzean [[perkusio instrumentu|perkusiozko]] musika tresna honen bidez inguruko bizilagunei jaierako eta sagardo dastaketarako deia egiten baitzitzaien, honi [[kirikoketa]] deitzen zitzaion.<ref>[http://www.euskonews.com/0220zbk/frgaia.htm Txalaparta. Juan Mari Beltrán Argiñena. Euskonews.com] {{eu}}</ref>.

{{sakontzeko|Dolare}}

 

 

Sagardoaren antzinako izaeraren froga garrantzitsuenetako bat sagar hitzetik datozen [[euskara]]zko toponimo eta abizen ugariak dira. Dokumentaturik dagoen lehen toponimoa ''sagarro'' hitza da, [[1291]]an [[Nafarroa]]n agertutako dokumentu batean<ref>http://www.argia.com/sagardoa/historia-2.html</ref>. [[XIV. mendea]]z geroztik ''sagar'' hitzetik datozen izen eta abizenei buruzko erreferentziak ugariak dira. Honela [[1348]]. urtean, [[Azpeitia]]n, Sagastizabal izena, [[1347]]an [[Hernani]]n Sagasti, eta [[Beasain]]en Sagastigutxia ageri dira.

Beti [[zuhaitz]] bakoitzeko bilketa bat baino gehiago burutzea komenigarria da, aldiro onduak daudenak bakarrik probestuz, hau mekanikoki egin ezkero ia ezinezkoa da, kostua garestiegia izango bailitzateke.

 

 

Bilketa prozesuan zehar sagarraren azala ez hausteaz adi egon behar da, zauri txiki hauek [[germen]]en zepei eta [[infekzio]]ei bide ematen baitie, gerora kontrolatzeko oso zailak direlarik. Zentzu honetan, sagarraren azalean zuloa sortzen duen ''kizkia'' aipatu behar da, sagar hau denbora luzez ekoiztu gabe izan ezkero eta baldintza anaerobikoetan [[biltegi]]an egon ezkero infekzio arriskutsuei bide ematen die.

 

=== Sagar motak ===

 

[[Euskal Herria]]n erabiltzen diren [[sagar]] motak honako hauek dira<ref>http://www.sagardoa.com/?q=eu/node/263 Sagar motak. Sagardoa.com</ref>:

 

=== Kupel motak ===

 

Sagardogintzan honako [[zur|egurrezko]] eta [[altzairu herdoilgaitz]]ezko kupelak erabili ohi dira. Antzina egurrezko kupelak erabiltzen ziren baina gaur egungo joera altzairu herdoilgaitzezkoak erabiltzekoa da.