Energia eoliko: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orriaren edukiaren ordez, «* orri hau subnormalentzat da, hau da, natur ikasten hari direnentzat. Kategoria:Energia eolikoa Kategoria:Haizea» jarri da Etiketak: blanking Ikusizko edizioa |
t 176.85.251.41 wikilariaren aldaketak ezabatuz, Lainobeltz wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. |
||
1. lerroa:
{{Vikidia|Haize-energia}}
[[Fitxategi:Tauernwindpark.jpg|thumb|280px|[[Haize-sorgailu]]ak]]
'''Energia eolikoa''' [[haize]]a erabiliz lortzen den [[energia]] da, hau da, aire korronteek sortutako energia zinetikoa erabiliz.
Haize-energiaren erabilera oso sinplea da. Eguzkiak Lurra berotzen du, baina lurrazalaren forma irregularren eraginez, tenperatura desberdineko aire-masak sortzen dira, hots, dentsitate eta presio desberdinekoak. Desberdintasun horiek alde baterako eta besterako korronte horizontalak sortzen dituzte, hots haizea sortzen dute. Eta haize horren abiadurak ([[energia zinetiko]]a) higiaraziko ditu bere bidean jarritako errotaren palak.
== Historia ==
Haize-energia aspalditik erabili izan da. Egiptoarrek Kristo aurreko 4.500. urtean jada belak erabiltzen zituzten haizearen energia aprobetxatzeko.
Haize-energia gero eta gehiago erabiltzen da. 2006ko udaberrian bertan, Espainian haize-energia bidez inoiz baino elektrizitate gehiago sortu zen, eta 7.300 MW sortu ziren haize-energiaren bidez, eskaera elektrikoaren % 24.
== Haize-sorgailuak ==
{{sakontzeko|Haize-sorgailu}}
Gaur egun, haize-energiaren erabilera nagusia elektrizitatea sortzea da. Haize-sorgailuek edo haize-errotek, haizearen energia erabiliz, sorgailu elektriko baten ardatza birarazten dute palak birarazita.
Haize-sorgailuak norberaren erabilerarako izan daitezke, edo [[sare elektriko]] orokorrera konektatuta egon daitezke.
1970eko hamarkadako petrolio-krisiaren eraginez hasi ziren haize-energiaren ustiapenaren inguruko ikerketa sakonak. Eta azken urteotan izugarrizko garapena izan du. Gaur egun, energia berriztagarrien % 33 energia eolikotik dator.
=== Haize-sorgailu motak ===
Haize-sorgailuak bi motatakoak izan daitezke. Birarazten duten ardatza etzanda badago, horizontalak direla esango dugu, eta birarazten duten ardatza zutik badago, bertikalak. Ardatz bertikaleko errotak Savonius eta Darrieus motakoak dira. Halako sorgailuen abantaila nagusia da haizearen norabidearekiko independenteak izatea. Dena den, gaur egun ia ez dira erabiltzen.
Guk ikusten ditugun haize-sorgailuak ardatz horizontalekoak dira. Hori dela eta, haizea aurrez hartzeko biraketa-sistema automatikoa behar izaten dute.
== Instalaturiko potentzia herrialdez herrialde ==
Ondorengo zerrendak, munduan energia eolikoaren bidez instalaturiko potentzia handiena duten hogei herrialdeen azken urteetako datuak biltzen ditu (datuak megawattetan):
{| class="wikitaula"
|-
! Postua !! Herrialdea !! [[2005]] !! [[2006]] !! [[2007]] !! [[2008]] !! [[2009]] !! [[2010]]
|-
|1 || [[Fitxategi:Flag of the People's Republic of China.svg|20px]] [[Txinako Herri Errepublika]] || 1.260 || 2.604 || 6.050 || 12.121 || 25.104 || 44.733
|-
|2 || [[Fitxategi:Flag of the United States.svg|20px]] [[Ameriketako Estatu Batuak]] || 9.149 || 11.603 || 16.818 || 25.237 || 35.159 || 40.200
|-
|3 || [[Fitxategi:Flag of Germany.svg|20px]] [[Alemania]] || 18.415 || 20.662 || 22.247 || 23.933 || 25.777 || 27.214
|-
|4 || [[Fitxategi:Flag of Spain.svg|20px]] [[Espainia]] || 9.093 || 10.650 || 14.084 || 15.431 || 18.035 || 19.562
|-
|5 || [[Fitxategi:Flag of India.svg|20px]] [[India]] || 4.430 || 6.270 || 8.000 || 9.655 || 10.925 || 13.064
|-
|6 || [[Fitxategi:Flag of Italy.svg|20px]] [[Italia]] || 1.718 || 2.123 || 2.726 || 3.736 || 4.850 || 5.797
|-
|7 || [[Fitxategi:Flag of France.svg|20px]] [[Frantzia]] || 757 || 1.567 || 2.454 || 3.404 || 4.410 || 5.660
|-
|8 || [[Fitxategi:Flag of the United Kingdom.svg|20px]] [[Erresuma Batua]] || 1.332 || 1.963 || 2.389 || 3.288 || 4.070 || 5.203
|-
|9 || [[Fitxategi:Flag of Portugal.svg|20px]] [[Portugal]] || 1.022 || 1.716 || 2.150 || 2.862 || 3.535 || 3.702
|-
|10 || [[Fitxategi:Flag of Denmark.svg|20px]] [[Danimarka]] || 3.136 || 3.140 || 3.129 || 3.160 || 3.465 || 3.752
|-
|11 || [[Fitxategi:Flag of Canada.svg|20px]] [[Kanada]] || 683 || 1.459 || 1.856 || 2.369 || 3.319 || 4.008
|-
|12 || [[Fitxategi:Flag of the Netherlands.svg|20px]] [[Herbehereak]] || 1.219 || 1.560 || 1.747 || 2.225 || 2.229 || 2.237
|-
|13 || [[Fitxategi:Flag of Japan.svg|20px]] [[Japonia]] || 1.061 || 1.394 || 1.538 || 1.880 || 2.056 || 2.304
|-
|14 || [[Fitxategi:Flag of Australia.svg|20px]] [[Australia]] || 708 || 817 || 824 || 1.494 || 1.712 || 1.991
|-
|15 || [[Fitxategi:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Suedia]] || 510 || 572 || 788 || 1.067 || 1.560 || 2.163
|-
|16 || [[Fitxategi:Flag of Ireland.svg|20px]] [[Irlanda]] || 496 || 745 || 805 || 1.245 || 1.260 || 1.748
|-
|17 || [[Fitxategi:Flag of the Basque Country.svg|20px]] [[Energia eolikoa Euskal Herrian|Euskal Herria]] || 935 || 1.061 || 1.105 || 1.112 || 1.114
|-
|20 || [[Fitxategi:Flag of Greece.svg|20px]] [[Grezia]] || 573 || 746 || 871 || 990 || 1.087
|-
|19 || [[Fitxategi:Flag of Austria.svg|20px]] [[Austria]] || 819 || 965 || 982 || 995 || 995
|-
|20 || [[Fitxategi:Flag of Poland.svg|20px]] [[Polonia]] || 83 || 153 || 276 || 472 || 725
|-bgcolor="99FF99" style="font-weight:bold" align=center
| Guztira || align=left|Mundukoa guztira || 59.091 || 74.223 || 93.849 || 121.188 || 157.899
|}
== Abantailak eta desabantailak ==
Energia eolikoa guztiz berriztagarria da, eta, ondorioz, agortezina.
Erregai fosilen ordezko energia da; ez du erregai fosilik erabiltzen edota erretzen, eta ez du, hortaz, gai kutsatzailerik sortzen ezta berotegi-efektua indartzen, ezta ozono-geruza txikiagotzen ere. Eta ez da ur zikinik ez hondakinik isurtzen. Azken urteotako garapenari esker, esan dezakegu gaur egun dagoeneko teknologia heldua dela, eta prest dago beste energien errentagarritasunarekin lehiatzeko.
Energia-iturri merkea da eta beste energia-iturriekin lehiatzeko gai da. Batez ere, ingurumenari eragindako kalteak desagerrarazteko kostuak kontutan hartzen baditugu.
Desabantailei dagokienez, airea pisu espezifiko txikiko fluidoa denez, sorgailu eolikoek handiak izan behar dute. [[Indarretxe]] eolikoak haizeak indartsu eta ahalik eta jarraituen jotzen duen lekuetan kokatuta egon behar dute eta, sarri askotan, mendi-muinoetan jartzen dira. Hortaz, eragin handia dute paisaian.
Bideak egin behar dira mendi-muinoetara, eta haize-errotak jartzeko ere lan-mugimendu handiak egin behar izaten dira.
Sorgailu eolikoen artean 'pasabideak' uzten diren arren, ingurutik pasatzen diren hegaztiak besoekin jo eta hiltzeko arrisku handia dago.
== Ikus, gainera ==
{{commonskat}}
* [[Energia berriztagarriak Euskal Herrian]]
* [[Energia eolikoa Euskal Herrian]]
[[Kategoria:Energia eolikoa]]
| |||