|
[[1862]]an [[Tadjourahko golkoa|Tadjourahko golkoko]] iparraldea [[sultan]] batzuen mende zegoen. [[1883]] eta [[1887]]ren artean sinatutako itun batzuen bidez, [[Frantzia]]k inguru horren gaineko kontrola lortu zuen eta ''Territoire d'Obock'' («Obockeko lurraldea») izena jarri zion<ref>Hugh Chisholm, ''The encyclopædia britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information'', 25 liburukia, 383. or.</ref><ref>[[Obock]] gaur egun Djibutiko eskualde administratibo bateko hiriburua da.</ref>. [[1894]]an, [[Léonce Lagarde]]k [[Djibuti (hiria)|Djibuti]] hirian frantses administrazioa era iraunkorrean finkatzea lortu zuen, eta ''Côte française des Somalis'' («Somaliarren kostalde frantsesa») izeneko [[Kolonialismo|kolonia]] eratu zuen urte berean, Djibuti eta Obockeko lurraldea baturik. Nazioartean «Somalia Frantsesa» izena eman zitzaion, eta [[1967]] arte iraun zuen. Urte horretan, izen berria jarri zioten: ''Territoire français des Afars et des Issas'' («Afar eta Issen<ref>Issa [[somalia]]r talde bat da.</ref> frantses lurraldea»)<ref>[http://worldstatesmen.org/Djibouti.html Worldstatesmen.org].</ref>.
[[Afrika]] osoan deskolonizatzen azkenetakoa izan zen. [[1958]]an, [[Somalia]] auzokidearen independentziaren aurreko denboran hain zuzen<ref>[[Somalia]]k independentzia [[1960]]an lortu zuen.</ref>, [[erreferendum]] bat antolatu zen Frantziaren mende segitu ala Somaliarekin bat egiteko. Frantziaren aldekoek irabazi zuten; alde batetik somaliarrekin ondo konpondu ezinean zebiltzan [[afar]] eta europar askoren botoengatik<ref>Barrington, Lowell, ''After Independence: Making and Protecting the Nation in Postcolonial and Postcommunist States'', [[University of Michigan Press]], [[2006]], 115. or.</ref> eta, bestetik, hauteskunde-iruzurragatik: erreferendumaren egunaren aurretik frantsesek milaka somaliar kanporatu zituzten<ref>Kevin Shillington: ''Encyclopedia of African history'', [[CRC Press]], [[2005]], 360. or.</ref>. Independentzia [[1977]]an baino ezheldu zen, helduekainaren eta,27an lurraldekoerreferenduma biegin herrienostean; artekoordu ezinikusiaarte zela''Afarren medio,eta Issen Frantses Lurraldea'' zeritzana estatu berriakburujabe hiribilakatu nagusiarenzen, izenaDjibutiko hartuErrepublika zuenizena harturik. Hala[[Hassan ere,Gouled harrezkeroAptidon]] Frantziasomaliar betifrantseszalea saiatuegin dazuten eraginaGobernu etakabineteko presentzialehendakari, izatenlehendabizi, horreneta lekuErrepublikakoa, estrategikoangero. Lehen1977ko presidentea, [[1999]]irailaren artekoa3an, [[HassanArabiar Gouled AptidonLiga]]n somaliar frantseszaleaonartua izan zen<ref>Ik herrialdea. BarringtonBeti ere, Lowell.</ref>Frantzia beti saiatu da eragina eta presentzia izaten leku estrategiko horretan.
=== Djibuti independentea ===
Lurraldearen mugen artifizialtasunak azken urteetako historia markatu du; tokiko bi herrien arteko ika-mikak politika arlora pasatu dira eta afarren[[afar]]ren bazterketak eragin latza utzi du. [[1979]]ko martxoan, Gouled Aptidonek, (Frantziaren laguntzaz gobernatulaguntza zuen somaliarrak)presidenteak, [[1981]]eanAurrerapenerako [[RPPHerri Batzarra]] (''Rassemblement populaire pour le progrès'', RPP) beresortu alderdiazuen legala izaten bakarra izango zela erabaki zuen.eta, [[19911981]]netik issaaurrera, taldehori somaliarrakda kontrolatzenDjibutiko zuenlegezko gobernuarenalderdi eta erreboltaribakarra. [[afar1981]]reneko artekoekainean, [[gerraberriro zibil]]aere hasierrepublikako zen.presidente Milakahautatu afarzuten iheslarikAptidon eta, orobat, [[Etiopia1987]]ko [[Afarapirilean. eskualdea|Afar eskualdera]] joan behar izan zuten.
1990etik aurrera djibutiarrak gustura ez zeuden seinale garbiak azaleratu ziren: [[19921990]]an,eko independentziatikirailaren 1527ko urteraatentatua, lehen[[1991]]ko hauteskundeurtarrileko alderdiestatu-aniztunakkolpe antolatuahalegina zireneta, baina horietanbatez ere, batez1991ko ereudaberrian, afarrenFRUD ordezkariedo Demokrazia eta gerraBatasunerako zibileanFronte aritutakoIraultzaileko gerrillari afarren erasoaldiak. Milaka afar iheslarik [[FRUDEtiopia]]ko (''FrontAfar poureskualdera lajoan Restaurationbehar deizan l’Unitézuten. etFrantziak, delaguntza lamilitarra Démocratie'')ematearen alderdiaktruke, ezindemokraziarako izanbidea irekiko zuen parteprozesu bat hasteko eskatu zien Djibutiko hartuagintariei. Hala, [[19931992]]ko maiatzeankonstituzioak onartzen du alderdi aniztasun mugatua, laugarrenbaina aldizondoren aukeratuetorri zutenziren hauteskunde «pluralistek» (1992ko legebiltzarrerako hauteskundeak, eta [[1993]]ko maiatzean Gouled Aptidon presidentebera lehendakari hautatzea) ez zuten izan sinesgarritasun handirik, tartean izandako boikot, abstentzio eta irregulartasunak zirela-eta. Horren1993ko hauteskundeen ostean, armadak gerrilla afarrak kontrolatzen zuen lurraldea (estatuaren hiru laurdenak) mende hartzeko kanpaina burutu zuen.
[[1994]]ko abenduanabenduaren 26an, gobernuak eta FRUD alderdiak [[su-eten]] akordioa sinatu zuten. AlderdiaHitzarmena [[1996]]anez legalizatuzen bazutennahikoa ere,izan [[1997]]anlasaitasuna bereeta buruzagiberradiskidetzea nagusiekartzeko, gehienakgerrillak atxilotuindarberriturik eraso baitzuen zituzten. [[1997]]anko irailetik aurrera. Urte horretan, [[Hassan Gouled Aptidon]]ek boterea [[Ismäel Omar Guelleh]]ri pasatu zizkionzion agintea. [[1999]]tikko presidenteaapirilean, daGuellehek irabazi zituen presidentetzarako hauteskundeak, gehiengo handiz. Urte horietan oztopoak pilatu zitzaizkion Djibutiko Errepublikari: gerra zibila, frantses tropen gutxitzea, [[2001Nazioarteko Diru Funtsa]]ekok ezarritako ekonomia neurri zorrotzak, inguruko herrialdeetatik etorritako iheslari andanak, uholdeak… [[maiatzaren 122001]]aneko maiatzaren 12an, FRUD eta gobernuaren arteko beste akordio bat sinatu zen, eta ofizialki gerra zibilari amaiera eman zitzaion, baina afarren kontrako jazarpenak iraun du.
== Gobernua eta administrazioa ==
|
