|
== Ekonomia ==
[[Fitxategi:GDP_of_Russia_since_1989.svg|thumb|right|300px|Errusiako [[BPG]]aren bilakaera [[1989]]-[[2016]] bitartean]]
[[SESB]] desagertu zenetik, [[merkatu-ekonomia|merkatu ekonomia]] modernoa antolatzen saiatzensaiatu ari dazen Errusia. [[Barne produktu gordinakgordin]]ak behera egin duzuen nabarmen (-% 5, 19981998an), nahiz eta Errusiak [[natura baliabide|baliabide natural]] asko duen, eta biztanleen heziketa maila garaia izan; bestalde, industria gero eta atzeratuago dago. 1997.Izan urtearen amaieran Errusiak zenbait aurrerakuntza lortu zuen: inflazioa kontrolatu zenere, errubloa egonkortu zen eta pribatizazio programa baten bidez milaka eta milaka enpresa esku pribatuetara igaro zen. Baina 1998an, Asiako ekonomia krisiaren ondorioz, lehenbizi [[petrolio]] esportazioak jaitsi ziren, eta, ondoren, atzerriko inbertsioek alde egin zuten. Eta are gehiago larritu zen egoera 1998an gobernuak ezin geldiarazi izan zuenean [[errublo]]aren jaitsiera, eta ordaindu gabe utzi zituenean 40 mila milioi dolarreko errublo obligazio. Errusiarerrusiar ekonomiak arazo larriak dituzituen: [[finantzak|finantza]] eta lege sistema atzeratua du, egitura militar-industrialaren berriztatzea oso motel doamotela, eta aurrekontu defizita handia da, besteak beste, gobernuak ez baitirabaitziren gai zergak biltzeko. Orobat oztopatu dutezuten Errusia merkatu ekonomian sartzea soldaten ordainketa atzerapenak, truke ekonomiak eta oso zabaldua dagoen ustelkeriak. Biztanleriaren beherakada handiak areagotzen duzuen ekonomia arazoen larritasuna.
[[1997]]. urtearen amaieran, Errusiak zenbait aurrerakuntza lortu zuen: [[inflazio]]a kontrolatu zen, [[errublo]]a egonkortu zen eta pribatizazio programa baten bidez milaka eta milaka enpresa esku pribatuetara igaro zen. Baina 1998an, Asiako finantza krisiaren ondorioz, lehenbizi [[petrolio]] esportazioak jaitsi ziren eta, ondoren, atzerriko inbertsioek alde egin zuten. Eta are gehiago larritu zen egoera 1998an gobernuak ezin geldiarazi izan zuenean errubloaren jaitsiera, eta ordaindu gabe utzi zituenean 40 mila milioi dolarreko errublo obligazio. Baina, petrolioaren prezioen gorakadari esker, Errusiako ekonomiak etengabeko hazkuntza izan zuen 1998-2008 bitartean (%7 urteko, batez beste)<ref name=cia></ref>, eta [[BPG]]ak [[2007]]an erdietsi zuen [[1990]]eko maila. 2014tik aurrera, petrolioaren merkatzea eta, Ukrainako gerra zela-eta, [[Nazioarteko zigorrak Donbasseko gerran|Nazioarteak ezarritako zigor ekonomikoek]] kalte egin zioten Errusiako ekonomiari: errubloa erori, inflazioa handitu, eta herrialdea atzeraldian sartu zen (-%3,7 [[2015]]ean, -%0,8 [[2016]]an)<ref>Aranburu, Iker, [http://www.berria.eus/paperekoa/1942/020/001/2014-12-07/vladimir_arazo_bat_daukagu.htm «Vladimir? Arazo bat daukagu»], berria.eus</ref><ref name=cia></ref>.
[[2014]]ko [[abendu]]an, [[Petrolio]]aren merkatzea eta Mendebaldearen zigor ekonomikoak Errusiako ekonomiari kalte egiten hasi ziren. Errubloa asko jaitsi eta [[inflazio]]a hazten ari zen atzeralditik hurbil zegoen herrialdea. [[Vladimir Putin]]ek «atzoko etsaien» aurkako mezuak erabili zituen herritarren kezkak lasaitzeko<ref>Iker Aranburu, [http://www.berria.eus/paperekoa/1942/020/001/2014-12-07/vladimir_arazo_bat_daukagu.htm ««VLADIMIR? ARAZO BAT DAUKAGU»»], ''Berria'', 2014-12-07</ref>. [[2014]]an juxtu eutsi zion Errusiak hazkunde positiboari, baina [[2015]]ean [[atzeraldi]]an erortzea (-%0,8) espero zen. Gainera, [[2015]]erako %7,5eko inflazioa kalkulatu zuten baina handiagoa izatea ere espero zen, [[2014]]ean %10ean zegoelako<ref>[http://www.berria.eus/paperekoa/5002097/021/436106/2014-12-07/_08.htm «-%0,8»], ''Berria'', 2014-12-07</ref>. Ondorioz, Putinek esan zuen [[2015]] eta [[2017]] artean gutxienez %5 gutxitu beharko zituela urtero aurrekontuak. Hala ere, batzuek murrizketa %10 eta %15 artekoa izan zitekeela esan zuten<ref>[http://www.berria.eus/paperekoa/5002100/021/436106/2014-12-07/5.htm «%5»], ''Berria'', 2014-12-07</ref>.
[[2014]]ko [[abenduaren 16]]an, Banku zentralak interes tasak %17ra igo zituen eta ondorioz, merkatuetan beldurra zabaldu zen. [[Errublo]]ak euroarekiko beste %20 galdu zuen egun horretan<ref>Iker Aranburu, [http://www.berria.eus/paperekoa/1964/017/001/2014-12-17/errusiako_ekaitza_ziklogenesi_bihurtu_da.htm «Errusiako ekaitza ziklogenesi bihurtu da»], ''Berria'', 2014-12-17</ref>.
[[Abenduaren 17]]an, [[2015]]ean finantza-sistema birkapitalizatzeko neurriak aztertzen ari zen Errusia. Finantza-sistema egonkortzeko hainbat neurri hartu zituen Errusiako Bankuak. Bestalde, [[dibisa]]k saltzen hasi zen [[errublo]]a ez hondoratzeko<ref>[http://www.eitb.eus/eu/albisteak/mundua/osoa/2812842/errusiako-finantza-krisia--errubloa-amildu-ez-dadin-neurriak-aztergai/ «2015ean finantza-sistema birkapitalizatzeko neurriak aztergai Errusian»], ''EiTB'', 2014-12-17</ref>.
[[Abenduaren 18]]an, Putinek akatsak onartu arren kanpo faktoreei egotzi zien krisia. Hala ere, Errusiako ekonomiak, bi urtean gehienez, krisi ekonomikoa gaindituko zuela uste zuen<ref>[http://www.eitb.eus/eu/albisteak/mundua/osoa/2814094/errusia-krisia--putinek-akatsak-aitortu-ditu-kanpo-faktoreak/ «Putinek akatsak aitortu ditu, baina kanpo faktoreei egotzi die krisia»], ''EiTB'', 2014-12-18</ref>.
[[Abenduaren 23]]an, atzeraldi sakon baten arriskua zegoela adierazi zuen Medvedevek<ref>J. F., [http://www.berria.eus/paperekoa/1793/014/441915/2014-12-24/atzeraldi_sakon_baten_arriskuaz_ohartarazi_du_medvedevek.htm «Atzeraldi sakon baten arriskuaz ohartarazi du Medvedevek»], ''Berria'', 2014-12-24</ref>.
== Azpiegiturak ==
|
