Gernikako bonbardaketa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
→‎Heriotzak: Xabier Irujo
87. lerroa:
 
=== Heriotzak ===
Biktima eta hildakoen zenbatespenean gorabehera handiak egon dira ikertzaileen artean. Kontuan hartu behar da 40 urtez Francoren diktadurak hor ezer gertatu zenik ukatu zuela. 1975etik[[1975]]<nowiki/>etik, gezurra ezkutatzea ezinezkoa gertatu zenean teoria minimalistak nagusitu ziren, erregimenaren aldeko egileek aipatuta, eta gero atzerriko beste egile batzuek horiek hartu zituzten oinarri, [[Xabier IrujokIrujo]]<nowiki/>k bere ''Gernika'' liburuan adierazi duenez (2016). Nevadako Unibertsitateko ikertzaile eta irakasleak milaka dokumentu aztertu ditu, eta ez du dudarik 2000tik gora hildako izan zirela esatean. Andra Mari babeslekuan 450-500 hildako aipatuzenbatu ditu, 'bertsio ofizialak' 45 pertsona inguru dioenean.<ref>{{erreferentzia|url=http://www.berria.eus/paperekoa/1845/040/001/2017-03-28/zaila_da_egia_azalera_ateratzea_40_urteko_gezur_baten_ondoren.htm|izenburua=ATZEKOZ AURRERA. Xabier Irujo. Historialaria eta irakaslea «Zaila da egia azalera ateratzea, 40 urteko gezur baten ondoren»|egunkaria=Berria|data=2017-03-28}}</ref>
Raul Arias Ramosek ''"La Legion Condor en La Guerra Civil"'' bere liburuarentzat egindako ikerketaren arabera 250 hildako izan ziren; Joan Villarroya eta J.M. Sole i Sabatek ''"España en Llamas. La Guerra Civil desde el Aire"'' bere liburuan, berriz, 300 hildako<ref>[[El Mundo]], ''"El Bombardeo de Guernica"'', ''El Mundo'', 12. Liburukia ([[2005]]eko [[urri]]a)</ref>. Iturri hauek [[Stanley Payne]] edo [[Antony Beevor]] bezalako [[historia]]lariek edota [[BBC]] edo [[El Mundo]]<ref name= mundo>[http://www.elmundo.es/elmundo/2007/04/26/espana/1177559395.html El Mundo: ''"Guernica recuerda el 70º aniversario de los bombardeos con un espíritu de paz"'']</ref> komunikabideek erabiliak izan dira.
93. lerroa:
[[Emilio Mola]]k zuzendutako Nafarroako Brigadak [[Gernika-Lumo|Gernika]] konkistatu zutenean ez zuten datu zehatzak eratzeko ahaleginik egin. [[Eusko Jaurlaritza|Euzko Jaurlaritzak]] orduan egindako biktima kopuruen zenbaketaren arabaera gutxienez 1.654 hildako eta 889 zaurituak izan ziren. Ikerketa bakarra izanda, gatazka kanpoko ikerlariek ontzat eman zuten<ref>Gérard Brey, ''"La destrucción de Guernica"'', ''"Tiempo de Historia"'' aldizkarian, 29. zbk, [[1977]]ko apirila[http://www.sbhac.net/Republica/TextosIm/Guernica/Guernica.htm Online]</ref><ref>Herbert R. Southworth, ''"La destrucción de Guernica"'', Ruedo Ibérico, [[Paris]], [[1975]].</ref> [[1970eko hamarkada]]ra arte. Hala ere orain ez dira onartuak.
 
[[Erresuma Batua|Erresuma Batuko]] komunikabideek, bere aldetik, hildakoen kopurua gehitu zuten, hiru mila ere zirela esanez. Era horretan, [[Adolf Hitler]]rek etorkizunean halako bonbardaketak errepikatzeko gai zelako irudia azaldu nahi zuten. Hugh Thomasek [[historia]]lari [[Erresuma Batua|britainiarrak]] ehun eta mila hildakoen artean izan zela adierazi zuen, litekeena mila hildakoa izatea onetsiz<ref name="thomas">Hugh Thomas. ''"Historia de la Guerra Civil Española"''. ISBN 84-226-0874-X</ref>. "Gernikazarra" erakundeko Vicente del Palacio eta José Ángel Etxaniz [[historia]]lariek, berriz, 126 hildako besterik ez zirela izan esan dute<ref name="refugios"/>.
 
Batzar [[Frankismo|Frankistak]] hasieran gertatutakoaren bertsio faltsua eman eta euren balizko errugabetasuna aldarrikatzeko propaganda zabaldu zuten, sarraskia etsaiei haiei ([[Espainiako Bigarren Errepublika|errepublikarrei]]) leporatuz, [[Gernika-Lumo|Gernikakoa]] ''"gorriek eta separatistek eurek"'' egin zutela adieraziz. Bide hori jarraitu zuen ''[[Arriba (egunkaria)|Arriba]]'' egunkari [[Frankismo|frankistak]][[1970]]eko [[urtarrilaren 30]]ean hamabi hildako baino ez zirela izan esan zuen.