John Locke: berrikuspenen arteko aldeak

Ez zuen innatismoaren eta determinismoaren[[determinismo]]aren existentzian sinesten eta [[jakinduria]] zentzumenetatik datorrela uste zuen. Lockerentzat, jakinduria gertakizunen arteko erlazioagatik dator (Nola eta ez zergatik).

Bere pentsamenduak arrazionalismoaren[[arrazionalismo]]aren eta mekanizismoaren elementuak ditu ere.

[[Jainko]] sortzaile batean sinesten du eta gure existentzian eta ezerezetik ezin garela sortu oinarritzen du. Bere ustez, Jainkoaren asmoak lege naturalen bitartez soilik ikusi ahal dira.

Erlijioa gauza pribatu eta pertsonal bezala ikusten zuen, gizakiaren eta Jainkoaren artean. Pribatizazio honekin, gizakiak elizaren ezarpenez eta behar izanaz libratzen da. Baita ere, estatu [[kristau]] bat sortzeko oinarriri [[biblia|biblikorik]] ez dagoela pentsatzen zuen.

[[Gizaki]] guztiak naturaz[[natura]]z aske eta berdinak dira, berezko [[eskubide]]ak dituzte ? eskubide naturalak: bizitza, [[askatasuna]] eta jabegoa[[jabego]]a. Eskubide indibidualak gizartea baino lehenago daude. Eskubideak babesteko kontratu soziala - gizartea edo gobernu zibila sortu. Gizaki arrazionala - inork ezin du beste baten bizitzan, askatasunean edo jabegoan kalterik egin.

* [[Botere legegilea]]: gizartea babestuko duten arauak sortzen ditu; komunitatearen ordezko batzarra da. Lehenagoko Komun eta Lorden ganbara proposatzen du (biztanleriaren %2a ordezkatzen zuen).

* [[Botere exekutiboa: legea gauzatu edo aplikatzen duena: erregea.

* [[Jabego pribatuarenpribatu]]aren sakratutasuna[[sakratu]]tasuna

* Aurreko biak zaintzeko adostasunean oinarritutako gobernua (Estatua[[Estatu]]a)

Politikan, [[liberalismo]] klasikoaren aitatzat jotzen da, eta eragin handia izan du liberalismo modernoan. Lockek dio subiranotasuna herritik datorrela; propietatea, bizitza, askatasuna, eta abar gizakien eskubide naturalak direla. Estatuaren eginkizuna eskubide hauek babestea da. Gobernuak errege eta parlamentu batez osatuta egon behar dela dio ere. Parlamentua herriaren subiranotasuna adierazten den lekua da eta guztientzako legeak[[lege]]ak egiten diren tokia. Boterea ez da absolutua eta giza eskubideak defendatu behar ditu.

Gehitzen du, gizakiak egoera naturalean bizi direla eta lege naturalen menpean. Gizarte zibilean[[zibil]]ean sartzea, kontratu batekin egiten da. Kontratua autoritate publikoak hausten badu, egoera naturalera itzultzen da.

Gizaki guztiek beren buruaren jabe izateko eskubidea dute, eta bakoitzaren lana norberarena da. Gizabanakoak eskubidea du jabetza sortzeko ([[nekazaritza]]). Gizakiak landu dezakeen lurra berea da indibidualki. Lurra dago  nik landu  niretzat.

* Aberastasunaren[[Aberastasun]]aren pilaketa: jabetza pribaturako eskubidea mugagabea da: metatze [[kapitalista]] berezko eskubidea da  diruaren bidez. Diruaren asmakuntzak erabilgarritasunaren muga apurtzen du automatikoki: kontsumitu ezin dugun produktua saldu diruagatik.

* Produktibitatea[[Produktibitate]]a: lurraren jabetza pribatuak hamar aldiz biderkatzen du produktibitatea. Produktibitate hazkuntzak konpentsatu eta justifikatu egiten du besteentzat lurrik ez uztea. Sist. errentagarria guztientzat.

[[Erdi ArokoAro]]ko pentsamendua baztertu: jabetzak giza funtzioa du eta berarekin eginbehar sozialak datoz  kontra!: norberak lanaren bidez lortzen duena baino gehiago biltzea = jabegorik ez dutenen lana erosi daiteke. Gizartearen zatiketa.

Kontraesana: Gizakiak berdinak, baina [[arrazionaltasun]] mailaren arabera, batzuk besteek baino gehiago eduki. Legearen aurrean berdintasuna, baina jabetzaren[[jabetza]]ren arabera zatituta. Gizakiak berdinak dira bizitza aurrera ateratzeko duten eskubidean. Jabetza lortzean porrot egiten dutenak errudun dira: [[zoriontasun]] maila desberdinak, gizakiak zoriontasuna lortzeko egin duen ahaleginaren arabera. Jabegoa dutenek arrazionalki joka dezakete. Baina lortu ez dutenek ezin dute bizitza guztiz arrazionala eraman, ezin dute beren pentsamendua altxatu eguneroko iraupeneko arazoetatik gora. Jabetza eskubidea naturala = gizakien arteko menpekotasuna[[menpekotasun]]a naturala.

Estatu ordezkagarriaren oinarriak: adostasunean oinarritutako gobernua, botere legegilearen lehentasuna eta exekutiboaren menpekotasuna, eskubide indibidualak bermatzea. [[Liberalismo ekonomikoarenekonomiko]]aren funtsa formulatu zuen: jabetza pribatua gordetzea, mugarik gabe.