James Hutton: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t →‎top: clean up using AWB
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
15. lerroa:
| lana1 = [[Geologia plutoniko]]a<br />[[Garai geologiko|Denbora sakona]]<br />[[Gaia hipotesia|Lur Bizia]]
}}
'''James Hutton''' ([[Edinburgh|Edinburgo]], [[Eskozia]], [[1726]]ko [[ekainaren 3]]a<ref group="oharrak">[[Juliotar egutegi|Egutegi juliarra]] [[Eskozia]]n [[1752]]. urterarte erabili zen. [[GregoriotarEgutegi egutegiagregoriano|Egutegi gregoriotarrari]] jarraituz [[ekainaren 14]]an jaio zen</ref> - [[1797]]ko [[martxoaren 26]]a) eskoziar [[geologo]], [[fisikarien zerrenda|fisiko]], [[kimika]]ri, [[naturalista]] eta [[nekazaritza]] esperimentala jarratu zuen zientzialaria izan zen. [[Aktualismo]]a -geologiako printzipio nagusietako bat- azaldu zuen, prozesu geologikoak eta denbora prozesu naturalen baitan azalduz. Huttonen lanari esker geologia [[metodo zientifiko]]arekin azaltzea posible izan zen eta, horregatik "Geologia Modernoaren Aita" izengoitia ere izan ohi du.
 
Argudiaketa geologiko arrazonatuekin eta zuzeneko ikuskatzeekin, Huttonek proposatu zuen [[Lurra]] denbora guztian sortzen ari zela; [[Lurraren historia]] [[higadura]] eta [[sedimentazio]]a bezalako prozesuak aztertzen uler zitekeela ondorioztatu zuen. Bere teorietan [[garai geologiko|denbora geologikoa]] edo "[[garai geologiko|denbora sakona]]" [[plutonismo]]arekin eta [[aktualismo]]arekin elkartu ziren. Bere idatzi batzuetan [[Gaia hipotesia|Lur Bizia]] aipatu zuen, ondoren [[Gaia hipotesia]] izena eramango zuen hipotesia.
26. lerroa:
 
=== Unibertsitate ikasketak ===
14 urte zituela [[EdinburgokoEdinburgheko Unibertsitatea|Edinburgoko Unibertsitatean]]n hasi zen, "humanitate ikasle" gisa,<ref name="Gribbin192"/> [[Klasiko|Arte klasikoa]], [[latin]]a eta [[greziera]] ikasten. 17 urterekin abokatu baten bulegoan hasi zen lanean, baina kimika ariketak gustorago egiten zituen zuzenbideko praktikak baino, eta 18 urte zituela mediku baten laguntzaile bilakatu zen. Garai horretan Edinburgoko Unibertsitateko medikuntza klaseetara joaten hasi zen, eta [[1744]] eta [[1747]] artean karrera hori bukatu zuen. Ohikoa zen gisa [[Parisko Unibertsitatea]]n egin zuen espezializazioa eta 1749an [[Medikuntzan Doktore]] izendatu zuten [[Leiden]]en,<ref name="Gribbin192"/> [[zirkulazio-aparatua]]ren inguruko [[doktorego-tesi|doktoretza tesi]] batekin.<ref name=bio2>{{erreferentzia|url=http://www.james-hutton.org.uk/One/Biography/02.htm |izenburua=Early Years |editorea=James Hutton.org |hizkuntza=en}}</ref><ref name="Playf">{{erreferentzia|egilea=Playfair|urtea=1805|orrialdea=41}}</ref>
 
1747 inguruan, seme bat izan zen Edington abizeneko emakume batekin. Emakume horrekin ez zen ezkondu eta semeari James Hutton Smeaton izena jarri zioten. Diruz lagundu bazuen ere, ez zuen harremanik eduki umearekin. Denborarekin bere semea [[Londres]]eko posta bulego batean funtzionario izan zen. Autore batzuen ustez egoera honek hiria utzi eta landan bizitzera eraman zuen, [[Norfolk]] inguruan.<ref name=bio4>{{erreferentzia|url=http://www.james-hutton.org.uk/One/Biography/04.htm |izenburua=Settled and Unsettled |argitaletxea=James Hutton.org |hizkuntza=en}}</ref>