Bikingo: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t bidai → bidaia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
39. lerroa:
Hiru aldi horiek [[IX. mendea]]ren hasieraren eta [[X. mendea]]ren hasieraren artean izan ziren, eta bitarte horretan daniarrek estatuak sortu zituzten [[Alemania]]n, [[Frantzia]]n eta [[Ingalaterra]]n. Ingalaterra daniarren helburu izan zen. IX. mendearen bigarren erdialdean, daniarrek gero eta eraso gehiago jo zituzten Ingalaterran. [[865]]. urtearen inguruan Ingalaterra osoa, Wessex izan ezik, bikingoen esku zegoen. [[1066]]. urtean, tronua eskuratu nahi zuten erregegaien arteko borrokek zatitua eta hondatua zutelarik Ingalaterra, [[Gilen I.a Konkistatzailea|Gilen Konkistazailea]] [[normandiar]] erregeak, jatorriz [[eskandinavia]]rrak, [[Normandia]]tik [[Mantxako kanala]] zehakartu eta [[Harold II.a Ingalaterrakoa]]ri [[Hastingseko gudua]]n garaitu ostean Ingalaterra beretu zuen.
 
[[Inperio Karolingioa|Karolingiar InperioakInperioa]]k daniarren eta norvegiarren erasoak izan zituen. [[799]]tik [[840]]ra aldi bateko erasoak izan ziren, baina 840etik aurrera han ibili ziren etengabe ehunurtez. [[911]]n [[Rollon]] buruzagi bikingoak feudo bat hartu zuen [[Frantzia]]ko erregearengandik, kristau bihurtzeko eta leial izateko zinaren truke. Rollonek bere gizonen artean banatu zuen lur hura, eta [[Normandiako dukerriaDukerria|Normandiako dukerriak]]k aurrera egin zuen.
 
[[XI. mendea]]n bikingoak kristautzen hasi ziren. Europar estatuak indartsuagoak ziren, eta bikingoak beraiek gizarte antolaketa ezberdina zuten. [[Ingalaterra]]ren konkistarekin [[1066]]an bukatzen da [[Bikingoen Aroa|Bikingo Aroa]].
53. lerroa:
 
== Bikingoak Euskal Herrian ==
[[816]]an, [[Iruñea]]n [[nafarroa|nafarren]] alde esku hartu zuten [[mairu]]en aurkako gudaldian. [[823]]an eta [[825]]ean [[Mundaka]]n, [[Urdaibai]] [[kresal-ibai]]an geratu ziren. [[840]]an [[danimarka|daniarrek]] [[InperioKarolingiar KarolingioaInperioa|Inperio Frankoa]] erasotu zuten [[Aturri|Atturri]] ibaitik. [[Akitania]]ren nolabaiteko kontrola lortu zuten 15 urtetan. [[Karlos II.a Burusoila|Karlos Burusoila]] enperadoreak [[Garona]] ibaiaz hegoaldera galdu zuen agindua.
 
[[859]]an [[Björn Järnsida]]k eta [[Hastein]]ek zuzendutako 69 itsasontziko bikingoen espedizio batean atxilotu zuten [[Iruñeko Erresuma]] zeharkatu zuten [[Mediterraneoa|Mediterraneorantz]], bidenabar [[Gartzea EnekoEnekoitz|Gartzia I.a Eneko Nafarroakoa]] bahitu eta erreskatea oraindu zutenean askatu zutelarik.
 
Bikingoen aginteak [[982]] arte iraun zuen [[Gaskoinia|Gaskonian]], noiz [[Nafarroa]]k gailendu zituen.