Ofentsiba Nazional-Sindikalistako Batzordeen Espainiako Falangea: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Oraina (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Kohesioa, euskara
14. lerroa:
}}
 
'''Ofentsiba Nazional-Sindikalistako Batzarren Espainiako Falangea''' ([[gaztelania]]z ''Falange Española de las Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista [FE de las JONS]'') [[1933]]ko [[urriaren 29]]an [[Madril]]en [[José Antonio Primo de Rivera]], [[Julio Ruiz de Alda]] eta [[Alfonso García Valdecasas]]ek sortutako [[Espainia]]ko alderdi politiko [[faxismo|faxista]] eta ultzanazionalistaultranazionalista da.
 
== Falangearen diskurtsoa ==
 
{{aipu|(...) Izugarrizko adar-jotzea da bi urtetik behin boto-txartela hartu eta Espainia eta Mendebaldeko kristau [[zibilizazio]]a salbatzera joan behar izatea. Eta zuek, Madrilgo eta Espainiako haustesleak, preste al zaudete broma hori onartzeko? (...)
Espainian hautagai-zerrenda [[sozialista]] guztiak irabazita ere, Espainiako gurasoek, [[aberria|aberriri]]k ez dagoela entzutean, [[soldadu]]ek diziplinarik ez dutela ikustean, edo zuek, Espainiako [[katoliko]] fededunek, [[eliza]]k Jaunik gabekoen museo bihurtzen direla ikustean, onartuko al zenituzkete [[hauteskunde]]etako emaitzak? Bada, falangeak ez. (...) Kontaketaren ondoren, garaile edo galtzaile izan, Espainiako etsaiak berriro boterea eskuratzen saiatzen badira, Falangea dagokion lekuan egongo da, harrokeriarik gabe, baina etsi gabe (...)Jose Antonio Primo de Rivera, Hitzaldia, Madrilgo Europa zineman, 1936ko otsailak 2}}
 
== Historia ==
Italiako [[faxismo]]aren eraginez sortu zen, eta [[kapitalismo]]a eta sozialismoa biak gaitzesten zituen. Hasieran Espainiako Falangea izena besterik ez zuen alderdia. [[1934]]ko [[otsail]]ean, [[Onésimo Redondo]] eta [[Ramiro Ledesma Ramos|Ramiro Ledesma]]k sortutako ''Ofentsiba Nazional-Sindikalistako Batzarrak'' (JONS) alderdiarekin batu eta ''Ofentsiba Nazional-Sindikalistako Batzarren Espainiako Falangea'' (FE de las JONS) izena hartu zuen, [[uztarri]]a eta geziak sinbolo]]tzat harturik. Helburuak 26 puntutan laburbilduaklaburbildu zituen. Aberriak inperioa du helburu; itsasoko eta aireko potentzia bihurtzea; gizonaren betiko balioen errespetua; giza banakoaren ekimena bultzatzea; kapitalismoa eta marxismoa gaitzetsi eta enpresak nazionalizatzeko joera ziren ideologiazko puntu nagusiak.
 
Garrantzi handiko papera izan zuen Falange Españolak [[Espainiako Gerra Zibila|1936ko matxinadan]]. Hala, [[Espainiako Gerra Zibila|Espainiako Gerra Zibilean]] 150.000 falangista borrokatu ziren [[Francisco Franco]]ren gidaritzapean. [[1937]]an Francok falangistak [[Karlismo|karlisteekinkarlistekin]] batu zituen, eta ''Falange Española Tradicionalista y de las JONS'' (''FET y de las JONS'') sortu, harrezkero Mugimendu Nazionala deitutakoa. [[Frankismo]] garaian, [[1939]]-[[1975]] bitartean, alderdi politiko ofizial bakarra izan zen. Gerra ondoren Falangeko kide izatea nahitaezko bihurtu zen politikan aurrera egiteko, baina pixkanaka hasierako ideologiatik urrundu zen, batez ere [[1940ko hamarkada|1940]] eta [[1950eko hamarkada|1950eko hamarkaden]] zuenondoren.
 
[[Espainiako trantsizioa|Espainiako Trantsizio Demokratikoan]], Falange EspañolakEspañola banatu eta politikoki desagertu egin zen. [[1996ko Espainiako hauteskunde orokorrak|1996ko Espainiar Hauteskunde Orokorretan]] Falange Española de las JONS alderdiak 12.114 boto lortu zituen, hau da % 0,05a. Hona hemen egun Falange Españolaren izaera aldarrikatzen zutenduten alderdiak:
[[Frankismo]] garaian, [[1939]]-[[1975]] bitartean, alderdi politiko ofizial bakarra izan zen. Gerra ondoren Falangeko kide izatea nahitaezko bihurtu zen politikan aurrera egiteko, baina pixkanaka hasierako ideologiatik urrundu zen, batez ere [[1940ko hamarkada|1940]] eta [[1950eko hamarkada|1950eko hamarkaden]] ondoren.
 
[[Espainiako trantsizioa|Espainiako Trantsizio Demokratikoan]], Falange Españolak banatu eta politikoki desagertu egin zen. [[1996ko Espainiako hauteskunde orokorrak|1996ko Espainiar Hauteskunde Orokorretan]] Falange Española de las JONS alderdiak 12.114 boto lortu zituen, hau da %0,05a. Hona hemen egun Falange Españolaren izaera aldarrikatzen zuten alderdiak:
* [[Ofentsiba Nazional-Sindikalistako Batzarren Espainiako Falangea|Falange Española de las JONS]] (FE de las JONS).
* [[Falange Auténtica]] (FA).
* [[Mesa Nacional Falangista]] (MNF).
* [[FE/La Falange]] (bitan zatitua).
 
== Falangearen diskurtsoa ==
 
{{aipu|(...) Izugarrizko adar-jotzea da bi urtetik behin boto-txartela hartu eta Espainia eta Mendebaldeko kristau [[zibilizazio]]a salbatzera joan behar izatea. Eta zuek, Madrilgo eta Espainiako haustesleak, preste al zaudete broma hori onartzeko? (...)
Espainian hautagai-zerrenda [[sozialista]] guztiak irabazita ere, Espainiako gurasoek, [[aberria|aberriri]]k ez dagoela entzutean, [[soldadu]]ek diziplinarik ez dutela ikustean, edo zuek, Espainiako [[katoliko]] fededunek, [[eliza]]k Jaunik gabekoen museo bihurtzen direla ikustean, onartuko al zenituzkete [[hauteskunde]]etako emaitzak? Bada, falangeak ez. (...) Kontaketaren ondoren, garaile edo galtzaile izan, Espainiako etsaiak berriro boterea eskuratzen saiatzen badira, Falangea dagokion lekuan egongo da, harrokeriarik gabe, baina etsi gabe (...)Jose Antonio Primo de Rivera, Hitzaldia, Madrilgo Europa zineman, 1936ko otsailak 2}}
 
== Bibliografia ==