Wikipedia

Hipokrates Sirakusakoa: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
+kategoriak
No edit summary
2. lerroa:
 
==Biografia==
 
Ama kartagotar baten eta aita [[Agatokles Sirakusakoa|Agatoklesen]] agintaldian erbesteratutako sirakusar baten seme zaharrena zen. Gaztetan, anaiarekin batera, [[Hanibal|Hanibalen]] armadan borroka egin zuen [[Hispania|Hispanian]] eta Italian non adorea frogatu zuen. [[Cannaeko gudua]] guduaren ostean, [[Hieronimo Sirakusakoa|Hieronimo Sirakusakoak]] Hanibali enbaxadoreak bidali zizkion eta honek, haren partez, bi anaiak aukeratu zituen sirakusarrekin hitz egiteko K. a. 215ean<ref>Polibio, Historiak VIII. 2, 3.</ref>.
Bion artean errege gaztea konbentzitu zuten [[Erromatar Errepublika|Erromarekin]] aliantza apur zezan<ref>Polibio, VII, 4, 4-9.</ref>.
Tiranoaren erailketak K. a. 214an<ref>Polibio, VII, 7, 3.</ref> eta jarraian gertatu zen matxinadak, planak bertan behera utzi zituzten eta enbaxadoreak izutu zituen, zeinek ibiltzeko baimenak eskatu baitzituzten Kartagora itzultzeko. Geroago, ulertu zuten onura atera lezaketela egoera horretatik. [[Adranodoro Sirakusakoa|Adranodororen]] hiltzailea botereaz jabetu zenean<ref>Livio, XXIV, 27.1-3.</ref>, [[Sirakusa|Sirakusan]] berriro Erromaren aldeko alderdiak agindu zuen eta biak Lentinin babesa bilatu zuten<ref>Livio, XXIV, 29.6-11.</ref>.
Han egonda, [[Marko Klaudio Martzelo|Marko Klaudio Martzelok]] eraso zituen (<ref>Livio,  XXIV, 30.1-2.)</ref>, baina sirakusarrek berriro etsaitu ziren erromatarrekin hauek hiri honetan egindako ustezko sarraski batengatik. Horren ostean, sirakusarrek Hipokrates eta Epizide tirano berriak aldarrikatu zituzten (<ref>Polibio,  VIII, 3, 1</ref>; <ref>Livio,  XXIV, 31-32. )</ref>.▼
Martzelok Sirakusa setiatu zuen (<ref>Livio ,  XXIV, 33. )</ref> baina bi anaiek elkarrekin gogor defendatu zuten, hiria geroago, bakarrik Epizidek, Hipokrates joan zelako [[Agrigento]]ra Himilkon laguntzera, zeina [[Heraklea Minoa|Heraklea Minoan]] lehorreratu zen kartagotar armadarekin (<ref>Livio,  XXIV, 35. )</ref>. Hau 25.000 soldadu, 3.000 zaldun eta 12 elefantez osatuta zegoen, Patxino[[Pachino]] muinoan izan zuten baino handiagoa.▼
 
Herakleara heldu zenean, Agrigento errenditu zen eta, laster, Hipokratesekin elkartu zen, zeinak 10.000 oinezkoekin eta 50 zaldunekin, erabaki zuen [[Akrillai]] ondoan kanpalekua jartzea (<ref>Livio XXIV. 35,6,8).</ref>. SirakusarrakSirakusarrek haien eremua gotortzen zuten bitartean, Martzelo Agrigentotik itzuli zenakzen, jadanik etsaiek okupatuta, eta ez zuen espero Sirakusako armada aurkitzea (<ref>Livio XXIV. 35.9).</ref>. HimilkonarenHimilkonen erasaoarenerasoaren beldur zenez, armada formazioan eraman zuen ustezko eraso bati aurre egiteko. Zuhurtasun horihorretaz baliatu zitzaion erromatarraribaliatuz, sirakusarrak hobetokontrolatu kontrolatzekozituen. Izan ere, sirakusarrak ustekabean harrapatu zituen kanpaleku lanak prestatzen zituztenean, ustekabean harrapatu zituen. Infanteria babesik gabeharrapatua etaizan zalditeriazen, eta zalditeriak zenbait borrokatxoren ostean, Akrillaira joanalde zenegin zuenzen Hipokratesen kanpalekura (<ref>Livio XXIV. 36,1)</ref>. Gudu honi esker, Martzelok [[Epipolas]] kontrolatu zuen (Sirakusako giltza) eta sikuluarsikuloar askok erabaki zuten erromatarrekin jarraitzea etaerabaki zuten, honela Martzelo Sirakusara itzuli zen. Martzelo Sirakusaren aurreko kanpalekura itzuli eta zenbait egun beranduago, Hipokratesek eta Himilkonek haien kanpalekua Anapo ibaiaren ondoan kokatu zuten (<ref>Livio XXIV. 36.2).</ref>.▼
▲Han egonda, Marko Klaudio Martzelok eraso zituen (Livio, XXIV, 30.1-2.), baina sirakusarrek berriro etsaitu ziren erromatarrekin hauek hiri honetan egindako ustezko sarraski batengatik. Horren ostean, sirakusarrek Hipokrates eta Epizide tirano berriak aldarrikatu zituzten (Polibio, VIII, 3, 1; Livio, XXIV, 31-32. ).
Erromaterrek [[Enna|Ennan]] egindako sarraskiaren ondoren, Hipokrates eta Himilkon hiria laguntzera joan ziren, baina eta ikusi ondorenzzutenez ezin zutela ezer egin, Hipokrateslehenak [[Morgantina|Murgantian]] bilatu zuen babesa, Himilkon, berriz, Agrigenton.▼
▲Martzelok Sirakusa setiatu zuen (Livio , XXIV, 33. ) baina bi anaiek elkarrekin gogor defendatu zuten, geroago bakarrik Epizidek, Hipokrates joan zelako [[Agrigento]]ra Himilkon laguntzera, zeina Heraklea Minoan lehorreratu zen kartagotar armadarekin (Livio, XXIV, 35. ). Hau 25.000 soldadu, 3.000 zaldun eta 12 elefantez osatuta zegoen, Patxino muinoan izan zuten baino handiagoa.
Jasoera hauek Siziliaren barruan gertatzen ziren bitartean, Martzelo ia Sirakusa osoaz jabetu zen (K. Aa. 212) [[Akradina]] eta [[Ortigia]] izan ezik (<ref>Livio Xxv. 25).</ref>. Hipokrates eta Himilkon, bestalde, saiatu ziren hiria salbatzen baina erromatarrek kanporatu zituzten. [[Anapo]] ibaiaren eskualde [[zingira]]itsuan tsuan, hiritik 12 kilometrora, kanpaleku ezarri zutenez, (<ref>Livio XXIV, 36, 2).</ref>, izurria agertu zen eta horren ondorioz Himilkon eta Hipokrates hil ziren. EpizidesEpizidesek zertxobait gehiago eutsiiraun zuen, baina azkenean Agrigentora erretiratu zen, non K. a. 210 arte egon zen.▼
 
▲Herakleara heldu zenean, Agrigento errenditu zen eta laster Hipokratesekin elkartu zen, zeinak 10.000 oinezkoekin eta 50 zaldunekin, erabaki zuen Akrillai ondoan kanpalekua jartzea (Livio XXIV. 35,6,8). Sirakusarrak haien eremua gotortzen zuten bitartean, Martzelo Agrigentotik itzuli zenak, jadanik etsaiek okupatuta, ez zuen espero Sirakusako armada aurkitzea (Livio XXIV. 35.9). Himilkonaren erasaoaren beldur zenez, armada formazioan eraman zuen ustezko eraso bati aurre egiteko. Zuhurtasun hori baliatu zitzaion erromatarrari sirakusarrak hobeto kontrolatzeko. Izan ere, sirakusarrak ustekabean harrapatu zituen kanpaleku lanak prestatzen zituztenean. Infanteria babesik gabe eta zalditeria, zenbait borrokatxoren ostean Akrillaira joan zen Hipokratesen kanpalekura (Livio XXIV. 36,1). Gudu honi esker, Martzelok Epipolas kontrolatu zuen (Sirakusako giltza) eta sikuluar askok erabaki zuten erromatarrekin jarraitzea eta honela Martzelo Sirakusara itzuli zen. Martzelo Sirakusaren aurreko kanpalekura itzuli eta zenbait egun beranduago, Hipokratesek eta Himilkonek haien kanpalekua Anapo ibaiaren ondoan kokatu zuten (Livio XXIV. 36.2).
▲Erromaterrek Ennan egindako sarraskiaren ondoren, eta ikusi ondoren ezin zutela ezer egin, Hipokrates Murgantian bilatu zuen babesa, Himilkon, berriz, Agrigenton.
▲Jasoera hauek Siziliaren barruan gertatzen ziren bitartean, Martzelo ia Sirakusa osoaz jabetu zen (K. A. 212) Akradina eta Ortigia izan ezik (Livio Xxv. 25). Hipokrates eta Himilkon, bestalde, saiatu ziren hiria salbatzen baina erromatarrek kanporatu zituzten. [[Anapo]] ibaiaren eskualde [[zingira]]itsuan , hiritik 12 kilometrora, kanpaleku ezarri zutenez, (Livio XXIV, 36, 2) izurria agertu zen eta horren ondorioz Himilkon eta Hipokrates hil ziren. Epizides zertxobait gehiago eutsi zuen, baina azkenean Agrigentora erretiratu zen, non K. a. 210 arte egon zen.
 
==Bibliografia==
===Antzinako informazio iturriak===
 
*(GRC) Appiano di Alessandria, Historia Romana (Ῥωμαϊκά), VII e VIII. Versione in inglese qui.
*(LA) Eutropio, Breviarium ab Urbe condita, III.
28 ⟶ 24 lerroa:
===Informazio iturri garaikideak===
*Giovanni BrizziBRIZZI, Giovanni: ''Storia di Roma''. ''1. Dalle origini ad Azio'', Bologna, Patron, 1997, ISBN 978-88-555-2419-3.
*André PiganiolPIGANIOL, André: ''Le conquiste dei romani'', Milano, Il Saggiatore, 1989.
*SCULLARD, Howard H.Scullard,: ''Storia del mondo romano. Dalla fondazione di Roma alla distruzione di Cartagine'', vol.I, Milano, BUR, 1992, ISBN 9788817119030.
 
==Erreferentziak==
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Hipokrates_Sirakusakoa"(e)tik eskuratuta