Jose Maria Iparragirre: berrikuspenen arteko aldeak

▲'''Jose Maria Iparragirre Balerdi''' ([[Urretxu]], [[Gipuzkoa]], [[1820]]ko [[abuztuaren 13]]a - [[Ezkio-Itsaso]], Gipuzkoa, [[1881]]eko [[apirilaren 6]]a) olerkari, [[euskal abeslari]] eta musikagilea izan zen, "nazio olerkigile"tzat hartua. Bereak dira, besteak beste, ''[[Gernikako Arbola]]'' eta ''[[Agur Euskal Herriari (abestia)|Agur Euskalerria]]'' kantuak. Musikaren eta poesiaren ikuspegitik haren lanak berritzaileak eta sakonak izan ez baziren ere, sentimenduen aldetik Iparragirrek eragin itzela izan du euskal kulturan, [[Polonia]]n [[Adam Mickiewicz]]ek eta [[Italia]]n [[Alessandro Manzoni]]k izandakoaren antzekoa.

▲Bere bizitzako 61 urteak Euskal Herriak bizi izan duen aldirik garrantzitsuenetariko baten zehar izan ziren. Eraldaketa horiek [[Antzinako Erregimena|Erregimen Zaharraren]] krisialdiarekin hasten dira, [[Karlistaldiak|Gerra Karlistari]] hasiera emanez, eta [[Industrializazioa Euskal Herrian|Euskal Herriko industrializazioarekin]] amaitzen dira. Arteari dagokionez Iparragirreren bizitza [[Erromantizismo]]aren arrakasta garaian izango da, bere estiloan eragin nabarmena izango duena, gizabanakoaren errealizazio pertsonalerako eta askatasun kolektiborako sentimendua eta irrika indartuz. Bizitza ulertzeko era honek, Jose Maria Iparragirreren jarduera zeharkatu zuen, eta modu honetan azal daitezke bere olerkigintzaren hainbat alor sentikor. [[Bertsolari]]tza zaharrean Euskal Herriko Erromantizismo artistikoaren pertsonaiarik nabarmenena da eta bere ''[[Gernikako Arbola]]'' ereserkia euskaldunon nortasunaren ikurra bilakatu da.