Kuxtar hizkuntzak: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Xabier Armendaritz wikilariak «Cushit hizkuntzak» orria «Kuxtar hizkuntzak» izenera aldatu du: jatorriko toponimoa «Kux» da; Euskaltzaindiaren 178. araua aplikatuz, «kuxtar» adjektiboa
hainbat zuzenketatxo
1. lerroa:
'''Kuxtar hizkuntzak''' [[Afroasiar hizkuntzak|Afroasiar]] hizkuntza familiako adar bat dira. Gehienbat [[Afrikako Adar]]rean mintzatzen dira (([[Somalia]], [[Eritrea]], [[Djibuti]] eta [[Etiopia]]), bai eta [[Nilo|Niloren haranean]] ([[Sudan]] eta [[Egipto]]) eta [[Afrikako Aintzira Handi]]etako alde batzuetan ere ([[Tanzania]] eta [[Kenya]]). Izena [[Antzinako Egipto]]ren hegoaldean zegoen [[Kuxeko Erresuma]]tik datorkie.
[[Afroasiar hizkuntzak|Phylum Afroasiatikoaren]] barneko taldea dira '''cushit hizkuntzak''', eta Afrikako Adarreko mintzairak daude hartan bildurik. Izena antzinako Egipto hegoaldeko [[Kusheko Erresuma|Kusheko erresumatik]] datorkio.
 
[[Oromoera]] da hizkuntza talde honetan hiztun gehien dituena (35 milioi lagun), eta [[somaliera]]ko (28 milioi) eta [[sidamo hizkuntza|sidamoa]] (3 milioi) heldu dira haren ondoan. Milioi batetik gora hiztun dituzten beste bi kuxtar hizkuntzak [[afarrera]] (1,5 milioi) eta [[bedawi hizkuntza|bedawia]] (1,2 milioi) dira. Somaliera Somaliako hizkuntza ofizialetako bat da; horrenbestez, estatu burujabe batean estatus ofiziala duen kuxtar hizkuntza bakarra da. Somaliera eta afarrera, bestalde, Djibutiko hizkuntza nazionaltzat onartutako hizkuntzetako bi dira.
[[Oromoera|Oromo hizkuntza]] da talde honetako mintzairarik nabarmenena (21 milion lagunen hizkuntza da), eta [[Somalia]]ko (Somalia, Etiopia, Djibuti, eta Kenyako 15 milioi hiztun), [[Sidamo hizkuntza]] (bi milioi Etiopiarren mintzaira), eta [[Afarrera|Afarikoa]] (Eritrea, Etiopia, eta Djibutiko 1,5 milioi hiztun) heldu dira haren ondoan.
 
GuneBanaketa geografikoaren araurakoaraberako ondoko taldepekoaktaldekatzea berreztenerabili ohi dirada gaur egun, [[Joseph Greenberg]]en sailkapena oinarri:
[[Fitxategi:Karte der Afroasiatischen Sprachen.png|thumb|right|400px|KushitKuxtar hizkuntzak moreazmorez, beste afroasiar hizkuntzekin]]
 
* [[Erdialdeko cushitkuxtar hizkuntzak]] (batzuetan [[Agaw hizkuntzak]] ere deriztenak).
: [[Xamtanga hizkuntza]] (Etiopia).
: [[Bilen hizkuntza]] (Eritrea).
: [[Awngi hizkuntza]] (EthiopiaEtiopia).
: [[Kunfal hizkuntza]] (EthiopiaEtiopia).
: [[Qimant hizkuntza]] (EthiopiaEtiopia).
* [[EguzkialdekoSortaldeko cushitkuxtar hizkuntzak]].
: [[Boon hizkuntza]] (Somalia).
: Dullay hizkuntzak (Etiopia).
19. lerroa:
:: [[Gawwada hizkuntza]].
:: [[Tsamai hizkuntza]].
: Herri GoretakoakGaraietakoak (Etiopia).
:: [[Alaba hizkuntza]] ().
:: [[Burji hizkuntza]].
:: [[Gedeo hizkuntza]].
34. lerroa:
:: [[Sanye hizkuntza]] (Kenya).
:: [[Garreh-Ajuran hizkuntza]] (Kenya).
:: [[Oromoera]] (EthiopiaEtiopia).
: [[Boni hizkuntza]] (Kenya).
: [[Rendille hizkuntza]] (Kenya).
: [[Afarrera|Afar hizkuntza]] (Etiopia).
: [[Saho hizkuntza]] (Eritrea).
: Somaliakoak.
43. lerroa:
:: [[Garre hizkuntza]].
:: [[Jiiddu hizkuntza]].
:: [[Somaliera|Somalikoa]].
:: [[Tunni hizkuntza]].
:: [[Maay hizkuntza]].
52. lerroa:
: [[Yaaku hizkuntza]] (Kenya).
 
* [[Iparraldeko cushitkuxtar hizkuntzak]].
: [[Bedawi hizkuntza]] edo Bejabeja hizkuntza (Sudan), hizkuntzalari anitzek Cushitkuxtar taldetik at utzi dutena..
 
* [[Hegoaldeko cushitkuxtar hizkuntzak]].
: [[Aasax hizkuntza|Aasáx hizkuntza]] (Tanzania).
: [[Burunge hizkuntza]] (Tanzania).
67. lerroa:
|== Kanpo loturak ==
 
* {{en}} [http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90095 Ethnologueko cushitkuxtar hizkuntzen zuhaitza]
 
[[Kategoria:CushitKuxtar hizkuntzak]]
[[Kategoria:Afroasiar hizkuntzak]]