Latinoamerika: berrikuspenen arteko aldeak

'''Latinoamerika'''<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0170.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|data = 2012-05-25|izenburua= 170. araua: Amerikako toponimia}}</ref> [[frantses]]a, [[portuges]]a eta [[gaztelania]] hitz egiten den [[Amerika]]ko herrialdeen multzoa da, hau da, antzina [[Frantzia]], [[Portugal]] eta [[Espainia]]ren kolonia izandakoena. [[Herrialde]] guztihorien hauen arteanguztiek antzekotasun handiak dituzte, [[latin]]etiko hizkuntza, [[erlijio]]a, legedi oinarria eta abar, [[Espainia]]ren menpe egon ziren estatuen artean batez ere. [[Quebec]] aldean [[frantses]]a hitz egiten bada ere, gehienek ez dute Latinoamerikaren barnean sartzen. Izan ere, [[Quebec]]eko historia, kultura, ekonomia eta Britainiar moldeko erakunde politikoak [[Kanada]]ko gainerakoari oso estu lotuta daude.<ref>Leslie Bethell (argitaratzailea) (1984): ''The Cambridge History of Latin America'', 1. liburukia, XIV. orrialdea. Cambridge University Press. ISBN 0-521-23223-6.</ref>

* [[1500]]ean [[Pedro Álvares Cabral]] gaur egungo [[Brasil]]era heldu zen,: '''[[Portugaldar Inperioa]]''' bertara ere hedatuzhedatu 3zen mendeetanhiru mendean zehar.

* [[1813]]an '''[[Simon Bolivar]]'''ri "Askatzailea" titulua eman zioten,; izan ere, [[Venezuela]], [[Kolonbia]], [[Ekuador]], [[Bolivia]], [[Peru]] eta [[Panama]]ko independentzia prozesuetan paper nagusia izan zuen.

* [[1945]]ean [[Juan Domingo Perón]] agintari [[argentina]]rrak abiatu zuen '''[[Peronismoaperonismoa]]''' izeneko masa-mugimendua. Urte hartan bertan '''[[Gabriela Mistral]]''' idazle [[txile]]tarra [[Nobel Sariak|Nobel Saria]] lortzen lehen egile latinoamerikarra izan zen.

* [[1959]]an '''[[Kubako Iraultza]]''' amaitu zen, [[Fulgencio Batista]] boteretik kenduta [[Fidel Castro]]k nagusiki gidatutako prozesuan. Kuba Latinoamerika osoko gerrillen base izan zen, eta bere gudarosteak Afrikan ere (Angolan eta Etiopian) esku hartu zuen. 5Bost urte lehenago, [[AEB]]ek lehen esku hartze esanguratsua egin zuen zonaldean, komunismoaren aurka [[Guatemala]]ko kontra-iraultzaileak lagunduz.

* [[1971]]n [[Gustavo Gutierrez|Gustavo Gutiérrez]]ek ''"Teología de la Liberación: Historia, Política y Salvación"'' liburua aurkeztu zuen, '''[[Askapenaren teologia|Askapenaren Teologiari]]''' hasiera emanez.

* Bi urte geroago, [[1973]]an, '''[[Augusto Pinochet]]''' jeneralak [[Salvador Allende]] erregimen demokratiko [[txile]]tarra ezabatu zuen, eta: Latinoameriketako zenbait herrialdek ([[Bolivia]], [[Uruguai]], [[Argentina]] eta [[Brasil]]) aintzat hartu zuten eredua, eta diktadurak eta desagertuen tragedia eraginezeragin.

* [[1991]]an '''[[Mercosur]]''' merkataritza arloko erakundea osatu zuten ArgentinaArgentinak, BrasilBrasilek, ParaguaiParaguaik eta Uruguaik.

Latinoamerikako hizkuntza ofizialak [[hizkuntza erromantzeak|erromantze hizkuntzak]] dira (bakarrak ez badira ere):, hots, [[gaztelania]], [[portuges]]a eta [[frantses]]a. Hala ere, lurraldeotan askoz ere hizkuntza gehiago mintzatzen dira, onartuak izan edo ez. HauetakoHaietako batzuk ondokoak dira: