Foruak Eraldatzeko Legea: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
6. lerroa:
1840ko martxoan, Nafarroak beste euskal lurraldeez aparte jokatu zuen. [[Lehen Karlistaldia]]n (1836tik aurrera) Iruñean eratutako [[probintziako aldundi]]aren batzorde bat Madrilera joan zen [[Baldomero Espartero|Esparterok]] zuzendutako [[Espainiako Gobernua]]rekin Nafarroako erresumaren foruak negoziatzera.<ref>Zergak kudeatzeko eta gai administratiboak kontrolatzeko sortu zuten Nafarroako Foru Aldundia, ikus [[Bixente Serrano|Bixente Serrano Izko]]: ''[[Nafarroa. Historiaren hariak]]'' ([[2005]], [[Euskara Kultur Elkargoa]]). ISBN 84-932845-9-9</ref> Nafarroako batzorde horrek [[José Yanguas|José Yanguas Miranda]] Nafarroako probintziako aldundiaren idazkaria zuen buru, Erriberako noblezia lur-jabearen hurbilekoa. Batzorde horrek funtsean 5 puntu jarri zituen negoziatzeko oinarritzat. Madriletik, ordea, 26 puntuko lege bat ekarri zuten, [[s:es:Ley de Modificación de fueros de Navarra de 16 de agosto de 1841|Foruak Eraldatzeko Legea]]; bertan, Nafarroa Garaia Espainiako probintziekin parekatzen da, 25. puntuan izan ezik: “Nafarroak, lehen adierazitako zergez gain, zuzeneko zerga bakarrean, urteko milioi bat zortziehun mila errealeko zenbatekoa ordainduko du”, alegia, kupoa.
 
[[Nafarroa]]n, askok Estatua lotetsiko zuen ituntzat jo zenzuten legea, lehen [[Nafarroako errege-erreginen zerrenda|Nafarroako erregeek]] bertoko [[foru]]ak zin egitean gertatzen zen bezala. Hori zela eta, hitzartutako legea izatearen ideia oso zabalduta zegoen.{{erref behar}} Lege horren bitartez, Lehen Karlistaldiaren ondoren, [[monarkia]] liberala egiten ari zen erreforma politiko, instituzional, legegile eta judizialak ezarri ziren [[Nafarroa]]n. [[Valentzia]]n erbesteratuta zegoen [[Ángel Sagaseta de Ilurdoz]] [[Nafarroako Gorteak|Gorteetako]] azken sindikoak gogor kritikatu zuen prozesua. Gainera [[soldadutza]] ezarri (gatazka asko sortu zuena), aduanak [[Ebro]]tik [[Pirinioak|Pirinioetara]] mugitu eta moneta jaulkitzeari utzi zioten.
 
Legea [[1982]]an [[Nafarroako Foru Hobekuntza|Nafarroako Foru Eraentza Birrezarri eta Hobetzeari buruzko Lege Organikoa]] argitaratu arte indarrean egon zen.