Nepal: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
210. lerroa:
=== Hezkuntza ===
Herrialdearen alfabetizazioa gorantz doa, 2001ean %54,1a zen eta 2011an %65,9a. Gizonezkoak %75,1 eta emakumezkoak %57,4. Kathmandu hiriburuan dago alfabetizazio tasa altuena, %86,3.
== Kultura ==
=== Gastronomia ===
[[Fitxategi:Dalbath.jpg|thumb|right|250px|[[Dal bhat]].]]
Nepalgo plater ezagunena [[dal bhat]] da. [[Dilista]] (''dal'') zopa bat da eta alboan [[arroz]] egosia (''bhat''), ''tarkari'' kurridun barazkiak eta luzokerrak (''achar'') edo ''chutni'' kondimento pikantea. [[Ziape]]a asko erabiltzen da sukaldean.
Nepalgo eskualde askotan [[momo]]ak dira jaki azkar tipikoena, haragiz edo barazkiz beteriko masazko bolak egosi egiten direnak.
=== Dantza eta musika ===
Eguneroko bizitzan oinarrituriko maitasun historiak edo deabru eta mamuen aurkako borrokak kontatzen dira musika eta dantza tradizionaletan.
Musika tradizionala zabalduena izan arren, estilo anitzetako musika tldeak badira Nepalen, pop, rock, nephop (Nepalgo hip hop-a) eta rap taldeak besteak beste.
=== Zinema ===
[[Fitxategi:Bollywood Actress Manisha Koirala.jpg|thumb|right|180px|[[Manisha Koirala]] aktoresa.]]
Nepalek zinemaren industria txikia badu baina bertako aktore gehienek Indiara jotzen dute, [[Bollywood]]era. [[Manisha Koirala]] da aktore ezagunena.
== Kirolak ==
Nepalgo kirol arrakastatsuena [[futbol]]a da. 1921an iritsi zen Nepalera. Azken hamarkadetan [[kriket]]a indar handia hartzen hasi da. Nazioarte mailan ez du ordea emaitza handirik izan, ez futbolean eta ezta kriketean ere.
Mendizaleei laguntzen dieten sherpak dira mundu mailan ezagunenak eta denen artean aipagarriena [[Tenzing Norgay]] da, [[Edmund Hillary]]rekin batera, 1953ko espedizio britainiarrarekin Everestera iritsi zen lehen gizakia izan zen.
== Jaiak ==
Munduan jaialdi publiko gehien dituen herrialdea da, 36 egun urte osoan. Egutegi hindua jarraitzen dute, apirila erdialdean hasi eta bukatzen dena eta 12 hilabete dituzte. Jai egun handienak honako hauek dira:
* Nazioaren Eguna: Erregearen urtebetetzea, abenduaren 28an.
* Prithvi Jayanti: Urtarrilaren 11n.
* Martirien eguna: Otsailaren 18an.
* Jaialdi hindu eta budistak: Dashain, Tihar, Chhath, Swanti...
== Iruditegia ==
<gallery>
Irudi:0904 kathmandu old city (3048913347).jpg|[[Katmandu]].
Irudi:Kathmandu Darbar0930.JPG|[[Katmanduko Durbar plaza]].
Irudi:Patan1.jpg|[[Patan]].
Irudi:Durbar Square Bhaktapur.jpg|[[Bhaktapur]].
Irudi:Boudhanath Kathmandu Nepal.jpg|[[Boudhanath]].
Irudi:Swayambhunath.jpg|[[Swayambhunath]].
Irudi:Nepal DSCN2126a.jpg|[[Lumbini]].
Irudi:JanakpurTempleJanakiMandir.jpg|[[Janakpur]] hiriko ''Janaki Mandir'' tenploa.
Irudi:Pokhara from peace stupa.jpg|[[Pokhara]].
Irudi:Kings Palace Gorkha Nepal.jpg|[[Gorkha]].
Irudi:Ilam Tea Garden (23).jpg|[[Ilam (Nepal)|Ilamgo]] te zelaiak.
Irudi:NamcheBazar.jpg|[[Namche Bazaar]].
Irudi:Mnch gokyolake1.JPG|[[Sagarmatha Parke Nazionala]].
Irudi:Chitwan 2.jpg|[[Chitwan Parke Nazionala]].
Irudi:Mt Everest Aerial.jpg|[[Everest]] mendia.
Irudi:AnnapurnaSouthMountain.jos.500pix.jpg|[[Annapurna]] mendia.
Irudi:Kaligandaki ghasa.jpg|[[Gandaki ibaia]].
</gallery>
== Nepaldar famatuak ==
215 ⟶ 264 lerroa:
* [[Siddhartha Gautama]], Buda.
* [[Tenzing Norgay]], mendizale [[sherpa]].
* [[Jhamak Ghimire]], idazlea.
* [[Manisha Koirala]], [[Bollywood]]eko aktoresa
== Erreferentziak ==
| |||