Valeriano: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Barne lotura zuzenketa: Sapor I.a
1. lerroa:
[[Fitxategi:Aureus Valerian-RIC 0034-transparent.png|thumb|300px|Valeriano [[Fortuna]] jainkosaren omenez.]]
 
'''Publio Licinio Valeriano''', [[latin]]ez ''({{lang-la|Publius Licinius Valerianus''}}; ({{circa|[[200 inguru]]}} - [[260]]) erromatar enperadorea izan zen [[253]]tik hil zen arte. [[III. mendeko krisialdia|III. mendeko krisialdiko]] usurpatzaile gehienak ez bezala, Valerianoren jatorria noblea zen. Haren estreinako urteei buruz gutxi jakiten da halere. Egnatia Marinianarekin ezkonduta, bi semeak izan zituen, [[Galieno]] eta [[Valeriano Minor]].
 
[[238]]an ''[[princeps senatus]]'' titulua zeukan. [[Gordiano I.a|Gordiano I]].ak, beraz, berarekin hitz egin behar izan zuen [[Erromako Senatua|Senatuak]] onar zezan. [[251]]n, [[Dezio]]k [[zentsorzentsore]] kargua berreskuratu zuen eta botere zabalak eman zizkion, arlo zibilarakozibilerako enperadore ia-ia bezalakoa bihurtuz. Senatuak Valeriano hautatu zuen posturako. [[Dezio]]k [[Rhin]] probintzietako gobernatzailea ere izendatu zuen. [[Treboniano Galo]]k ere bazeukan konfidantzakonfiantza Valerianorengan, 253an [[Emiliano]]ren matxinada bertan behera uztea agindu baitzion. Nolanahi ere, Valerianoren armada berandu iritsi orduko, Galo bere soldaduek hil zuten, [[Emiliano]]ren kontra borrokatu baino lehen.
 
Valerianoren tropek Valeriano aldarrikatu zuten enperadore orduan. [[Erroma]]ra iritsi orduko, [[Emiliano]]ren legioek [[Emiliano]] hil zuten. Senatuak berehala onartu zuen.
 
Valerianoren lehen agindua [[Galieno]] semea ere enperadore bihurtzea izan zen. Bi enperadoreek arazo larriei egin behar izan zien aurre: Inperioko mendebaldeko erdian anabasa nagusitua zen. Ekialdean, Antiokia pertsiarrek hartu zuten. Semea mendebaldeko erdiaz arduratu zen, eta aita ekialdeaz.
<!---[[Irudi:Valeriano.jpg|thumb|left|Valeriano, garaiturik, Xapur I.aren aurrean belauniko]]--->
 
257 orduko, Valerianok Antiokia berreskuratua zeukan eta Siria probintzia osoa erromatarren menpe jarri zuen. Baina hurrengo urtean godoek Asia Minor probintzia arpilatu zuten. 259an, izurriteak Edesan zeuden legionario andana hil zuen. [[Sapor I.a]]rekin hitzarmena sinatzera beharturik zegoen, erromatarren egoera ahulagoa zen eta.
21 ⟶ 20 lerroa:
{{Erromatar enperadore aurkibidea}}
 
{{bizialdia|200eko hamarkadako|260ko|Valeriano}}
[[Kategoria:Erromatar enperadoreak]]
[[Kategoria:200ekoErromatar hamarkadakoInperioko jaiotzakkontsulak]]
[[Kategoria:260ko heriotzak]]