19:09, 9 otsaila 2016ko berrikusketa aldatu Xabier Armendaritz (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 85.301 edits →‎Ezaugarriak ← Aurreko ezberdintasuna		18:03, 9 azaroa 2016ko berrikusketa aldatu desegin Treuiller (eztabaida \| ekarpenak) 8.806 edits →‎Ezaugarriak Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
8. lerroa: {{legend\|#d0ae65\|Behe nafarrera}}]] XX. mendean, lapurtera eta [[behe-nafarrera\|behenafarrera]] bereizirik sailkatu ~~izan dira~~ziren, baina [[Koldo Zuazo]]ren arabera ~~gaur~~, egun euskalki bakar bat osatzen dute (nafar-lapurtera), bi azpieuskalki nagusi ~~dituela~~dituena:<ref name=ZuazoEuskalkiakCom>[[Koldo Zuazo]]: [http://euskalkiak.eu/ezaugarriak.html ''Euskalkiak.com''].</ref> # '''Sartaldekoa:''' [[Lapurdi]]ko mendebalean egiten da. # '''Sortaldekoa:''' Lapurdiko ekialdean, [[Nafarroa Beherea]]n, [[Nafarroa Garai]]ko [[Luzaide]]n eta [[Zuberoa]]ko ipar-mendebaldean egiten da. 15. lerroa: Gainera, hizkera berezi bi ere badira: * '''Kostatarra''',: Lapurdiko hegoaldeko itsasbazterrean egiten da. [[Gipuzkera\|Erdialdeko euskararen]] eta nafar-lapurtarraren arteko lotura egiten du. * '''Amikuzekoa''',: [[Amikuze\|eskualde horretan]], Lapurdiko [[Bardoze]] herrian eta Zuberoako ipar-mendebaldean egiten da ([[Domintxaine-Berroeta]], [[Etxarri (Zuberoa)\|Etxarri]], [[Arüe-Ithorrotze-Olhaibi]], [[Lohitzüne-Oihergi]] eta [[Pagola]] udalerrietan). Nafar-lapurtar euskararen eta [[zuberera\|zuberotarraren]] arteko lotura egiten du. === Tarteko hizkerak === Zuazoren arabera, tarteko hizkerak mendebaldean [[Lapurdiko kosta]]ldean [[Hendaia]]tik [[Bidarte]]raino ~~eta~~dira; barnealdean [[Azkaine]], [[Arbona]], [[Basusarri]] eta [[Arrangoitze]]n~~, eta~~; ekialdean [[Amikuze]] ([[Nafarroa Beherea]]) eskualdea eta [[Pettarra]]ko ([[Zuberoa]]) mendebaldea. Neurri txikian (eta gero eta txikiagoan) bada ere, [[Oiartzualdea\|Oiartzualdeko]] eta [[Bidaso Beherea\|Bidaso Behereko]] hizkerek badute lapurteraren ezaugarririk, [[XVI. mendea\|XVI. mende]] arte lapurterak izan baitzuen eraginik handiena [[Gipuzkoa]]ko ipar-ekialdeko eremu horretan.<ref>Koldo Zuazo (1997): «Oiartzungo hizkeraren kokagunea», in ''Fontes linguae vasconum: Studia et documenta'', 76. zenbakia, 397-426. orrialdeak.</ref> 31. lerroa: Nafar-lapurtar euskarak ezaugarri nagusi hauek ditu:<ref name=ZuazoEuskalkiakCom/> # Euskalkiaren eremu gehienean arrotza da ''i'' bokalak eragindako bustidura; ''il, in'' eta ''it'' bere horretan esaten dira gehienetan, busti gabe: ''edozoini'' 'edozeini', ''gainetik, etxezaina, etxeraino''... Gainera, erdaratik hartutako maileguetan ere palatalizazioa saihesteko joera egon da: ''bainu, botoila'' 'botila'. Dena dela, azken bilakaera ~~hau~~hori ez da gaur egun emankorra.<br />Bazter bietako hizkerek hausten dute euskalkiaren batasuna: Zuberoatik gertuko hizkeretan bada bustidurarako joera ahul bat eta ~~askozaz~~askoz indartsuagoa da Lapurdiko itsasbazterrean. # ''tx-'' ~~hasiera~~hasieran duten hitzetan, horren ordez ''x-'' esaten da: ''ximino, xingarra'' 'urdaiazpikoa', ''xirula, xoko, xori''... Salbuespenen bat gorabehera (''txar''), arrotza da ''tx-'' hitz hasieran. # ''nehor'' 'inor' egiturako izenordainak erabiltzen dira: ''nehork'' 'inork', ''nehori'' 'inori', ''nehun'' 'inon', ''nehundik'' 'inondik', ''nehorat'' 'inora'... Antzina Nafarroako alderdi batzuetan ere baziren horrelakoak, baina jatorriz [[Ipar Euskal Herri]]koak direla ematen du; ziurrenera Lapurdin sortuak. # ''-ño'' da eremu gehienean erabiltzen den atzizki txikigarri ohikoena: ''amaño'' 'inude', ''baño'' 'bakarra', ''haurño'' 'haurtxo', ''poxiño'' 'apurtxo'… # Erdarako ''-on'' amaiera ''-oin'' egiteko joera egon da euskalkiaren eremu gehienean: ''arrazoina'' 'arrazoia', ''botoina'' 'botoia', ''kantoina'' 'kantoia', ''sasoina'' 'sasoia'... Gaur egun frantsesetik sartzen ari diren mailegu berrietan ''-ona'' egiteko joera dago: ''balona, marrona''... # ''-aia'' amaiera ageri da mailegu zaharretan: ''bisaia'' 'aurpegia', ''lengoaia'' 'hizkuntza', ''kuraia'' 'kemena', ''salbaia'' 'basatia', ''usaia'' 'ohitura'... Arau ~~hau~~hori ez da gaur egun emankorra; izan ere, ''-adxa'' egiten da mailegu berrietan: ''depanadxa'' 'konponketa' (''dépanage''tik), ''rezikladxa'' 'birziklatzea' (''recyclage''tik)… == Erreferentziak ==

Nafar-lapurtera: berrikuspenen arteko aldeak