Ondarretako espetxea: berrikuspenen arteko aldeak

1886an hasi zituzten lanak, eta 1889an bukatu. Hura egiteko ez zuten eredurik aldez aurretik, baina [[Frantzia]]<nowiki/>ko eta [[Ingalaterra]]<nowiki/>ko ereduei begiratu eta, azkenean, [[Gasteizko historia|Gasteiz]]ko kartzelaren ereduari lotu zitzaizkion, [[Belgika]]<nowiki/>ko espetxeen eredu zelularraren araberakoaarabera Espainian egindako lehena. Materiala Donostiako gainerako eraikinak egiteko erabilitako berdina zen: Igeldotik Oriorainoko 26 harrobietako hareharria, baina baita [[Miramar jauregia]] egiteko eraitsitako elizaren hondarrak ere.

Proiektuaren buru [[Antonio Kortazar]] hasi arren, hil egin zen (1884), eta Nemesio Barrio izan zen obren zuzendaria harrezkero. Hiru solairuko eraikina izan zen, dudarik gabe harridura sortzen zuen tamainako kartzela, eta emakumeak hirugarren solairuan zeuden eta,; haiekin bateraartean, 'hamabost urtekoak' zeuden, prostituzioan aritu eta sarekadetan kartzelatzen zituzten neska gazteak.