Austria: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
tNo edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
234. lerroa:
 
== Ekonomia ==
[[Fitxategi:13-08-30-wien-by-RalfR-123.jpg|thumb|250px|<small>[[Viena]]ko finantza eta administrazio gunea</small> ]]
[[Lehen Mundu GerrarenGerra]]ren ondoren, industria eskualderik gabe gelditu zen Austria. 1929ko krisiak, Alemaniaren batasunak eta [[Bigarren Mundu GerrakGerra]]k areagotu baizik ez zuten egin egoera latz hori. Azken gerraren ondoren, oreka ekonomiko berria lortu zuten Austrian, [[Marshall plangintzatikPlana]]tik abiatuta. Gaur egun, biztanleko barne produktu gordina munduko garaienetakoa da (2847.000300 dolarrekoa 1997an2015ean, munduko zortzigarrena27.a<ref name="cia"></ref>). Inbertsioei eman zaien garrantziari esker (barne produktu gordinaren % 20-25), lortu da emaitza hori. 1946. urteaz geroztik, ekonomia jarduera nagusiak nazionalizatu egin ziren (petrolioa, merkataritza banku handienak, ibai eta aire garraio nagusiak, burdinbiderako gaien fabrikak, gas naturalaren ekoizpena, elektrizitatea, besteak beste), baina azken urteetan pribatizazioa bultzatu da. Austria eredutzat har daiteke ekonomia dinamikoa eta askotarikoa gauzatzen jakin duen estatu menditsua den aldetik.
 
=== Lehen sektorea ===
Nekazaritza. Nekazaritzak eta basozaintzak barne produktu gordinari egiten dioten ekarpena txikia bada ere(% 1,3 baino2015ean<ref gutxiagoname="cia"></ref>), oso sektore horietan diharduen langile kopurua baino txikiagoagaratua da,. nekazariNekazari asko jarduera batean baino gehiagotan aritzen baitadira, mendialdean batez ere; inguru horietan turismoa, eskulangintza eta industria jarduera osagarriak baitira. Austriaren orografia egokia ez bada ere nekazaritzarako, produkzioa askotarikoa izatea lortu da: garia[[gari]]a, garagarra[[garagar]]ra, oloa[[olo]]a, artoa[[arto]]a, azukre erremolatxa. Mahastiak eta fruitu arbolak ordokietan landatzen dira. Belardi eta larreak ugari dira (eremuaren % 28). Behi aziendak garrantzi handia du: Austria [[esne]], [[gazta]] eta [[gurin]] ekoizle handia da. Fruituak, barazkiak eta, batez ere, olioak, ordea, inportatu egin behar dira.
 
=== Industria ===
[[Fitxategi:Verbund malta.jpg|thumb|250px|<small>[[Karintia]]ko Kölnbrein urtegia</small>]]
Biztanle aktiboen % 47 industrian ari da lanean. Bertako lehengaietan eta energian oinarritzen da industria (burdina, kobrea, beruna, grafitoa; kaolina, talkoa eta magnesita). 1990. urtea arte Austriako industriak gorakada izugarria izan zuen: bertako baliabideak ekoizteko malgutasuna izan da gorakada horren arrazoi nagusia. Horrez gainera, esku lanaren maila hartu behar da kontuan. Hala, enpresa txikiez eta erdi mailakoez osatutako industria sare bat eratu da. Bestalde, Austriak emaitza ezinhobeak izan ditu ingeniaritzaren alorrean. Industria sektore nagusia eraikuntza metalikoek, mekanikoek eta elektrikoek osatua da; horren atzetik daude janari industria, kimika, ehungintza, beirak eta portzelana. Austrian debekatuta dago energia nuklearra ekoiztea (1978ko erreferenduma), eta energia balantza defizitarioa da, nahiz eta ahalegin handiak egin diren hidroelektrizitatearen alde: 1.300 zentral hidraulikok energia elektrikoaren % 60 sortzen dute.
Biztanle aktiboen %25,3 industrian ari da lanean (2015<ref name="cia"></ref>). Bertako lehengaietan eta energian oinarritzen da industria ([[burdin]]a, [[kobre]]a, [[berun]]a, [[grafito]]a; [[kaolin]]a, [[talko]]a eta [[magnesita]]). 1990. urtea arte Austriako industriak gorakada izugarria izan zuen: bertako baliabideak ekoizteko malgutasuna izan da gorakada horren arrazoi nagusia. Horrezaz gainera, esku lanaren maila hartu behar da kontuan. Hala, enpresa txikiez eta erdi mailakoez osatutako industria sare bat eratu da.
Biztanle aktiboen % 47 industrian ari da lanean. Bertako lehengaietan eta energian oinarritzen da industria (burdina, kobrea, beruna, grafitoa; kaolina, talkoa eta magnesita). 1990. urtea arte Austriako industriak gorakada izugarria izan zuen: bertako baliabideak ekoizteko malgutasuna izan da gorakada horren arrazoi nagusia. Horrez gainera, esku lanaren maila hartu behar da kontuan. Hala, enpresa txikiez eta erdi mailakoez osatutako industria sare bat eratu da. Bestalde, Austriak emaitza ezinhobeak izan ditu ingeniaritzaren alorrean. Industria sektore nagusia eraikuntza metalikoek, mekanikoek eta elektrikoek osatua da; horren atzetik daude janari industria, kimika, ehungintza, beirak eta portzelana. Austrian debekatuta dago [[energia nuklearranuklear]]ra ekoiztea (1978ko erreferenduma), eta energia balantza defizitarioa da, nahiz eta ahalegin handiak egin diren hidroelektrizitatearen[[hidroelektrizitate]]aren alde: 1.300 zentral hidraulikok energia elektrikoaren % 6056 sortzen dute (2014<ref name="cia"></ref>).
 
=== Turismoa ===