Dublin: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
No edit summary |
||
36. lerroa:
[[2006]]. urtean, 505.739 biztanle zituen hiriak, baina inguruko herriak kontuan hartuta, biztanleria 1.045.769koa zen, eta [[Dublingo konderria|Dublingo konderri]] osoan, 1.186.821 biztanle ziren.
==
Hiriaren izena [[Irlandera zaharra|irlandera zaharreko]] ''Dubh Linn'' izendapenaren [[Irlandako ingelesa|hiberno-normandera]]<nowiki/>tiko eratorria da: haren esanahia [[euskara]]z ''Putzu beltz'' da, hots, ''dubh'' ("beltz") eta ''linn'' ("putzu"). Historikoki, irlanderazko grafian gaur egungo ''bh'' digrafoa antzina ''b'' letraren gaineko puntu batez idazten zen, hau da, ''Duḃ Linn'' edo ''Duḃlinn''. [[Normandiar]]rek —[[frantses]]ez hitz egiten zuten— puntua kentu eta ''Develyn'' edo ''Dublin'' izenekin ordezkatu zuten. Aintzira hura [[Poddle ibaia]] gaur egun Wellington Quayn elkartzen den [[Liffey ibaia]]rekin elkartu aurretik jasaten zuen geldialdiarekin sortzen zen, baina egun idortuta dago eta Dublingo atzealdeko Dubh Linn Gardens parkeko guneak estalitzen du; Poddle ibaia, berriz, lurpeko kanalerapen baten bidez doa.
170. lerroa:
[[1988]]an, hiriak milurtekoa ospatu zuen. [[1997]]. urtetik aurrera, Dublingo paisaia asko aldatu zen, ''[[Zelta Tigrea]]'' zeritzon ekonomia oparotasun garaian Irlandako Errepublikaren ekonomia garapen azkarraren motor eta gune nagusietako bat izan baitzen. Hamarkada horretan, sektore pribatuek nahiz gobernu erakundeek bultzatuta, etxegintza, garraio, negozio eta merkataritza enpresa ugari ipini zituzten.
==
[[Dublingo Hiri Kontseilua]]k kudeatzen du hiria, baina "Dublin" izenaz normalki inguruko hirigune osoa izendatzen da: haren barnean [[Dun Laoghaire-Rathdowneko konderria|Dún Laoghaire–Rathdown]], [[Fingaleko konderria|Fingal]] eta [[Hego Dublineko konderria|Hego Dublin]] barrutiak daude. Horiek guztiek [[Dublingo konderria]] osatzen dute. Eremuari [[Dublin eskualdea]] esaten zaio. [[2011]]ko erroldaren arabera, Hiri Kontseiluaren kontrolpean zegoen eremuak 525.383 biztanle zituen; aldiz, hiriguneak 1.110.627 biztanle zituen. Dublingo konderriak 1.273.069 biztanle zituen eta [[Dublin Handia Hirigunea]]k, 1.804.156 biztanle. Hiriaren biztanleria azkar handituz doa, eta Irlandako Estatistika Bulegoaren arabera [[2020]]an 2,1 milioi inguruan egongo omen da.<ref>[http://www.rte.ie/news/2007/0402/dublin.html Call for improved infrastructure for Dublin] 2 April 2007</ref>
[[1990eko hamarkada]]tik aurrera, Dublin hiria etorkin ugariren helmuga da, gehienak [[Europar Batasuna|Europar Batasune]]tik etorriak, bereziki [[Erresuma Batua]], [[Polonia]] eta [[Lituania]]tik.<ref>"[http://www.guardian.co.uk/media/2006/mar/12/pressandpublishing.business3 Dublin heralds a new era in publishing for immigrants]". ''The Guardian'' 12 March 2006.</ref> Bestalde, Europatik kanpotikoak ere badaude, bereziki [[Txinako Herri Errepublika|Txina]] eta [[Nigeria]]koak. Hiriburura Irlandako edozein hiri eta eskualdetara baino etorkin askoz ere gehiago iritsi dira. Irlandako [[asia]]r jatorriko biztanleen % 60 Dublinen bizi da, haietako % 40, Dublingo hirigunean.<ref>[http://www.rte.ie/news/2007/0726/census.html Foreign nationals now 10% of Irish population] 26 July 2007</ref> [[2006]]ko erroldaren arabera, atzerrian jaiotako Dublingo hiritarren kopurua %15 ingurukoa zen.<ref>"[http://opencities.britishcouncil.org/web/index.php?p_dublin_en Dublin]". OPENCities, a British Council project.</ref>
=== Hizkuntzak ===
{{sakontzeko|Irlandera}}
Dublingo eskualde osoan 31 [[gaelscoil]] edo irlanderazko lehen-mailako hezkuntza ikastetxe eta 8 [[gaelcholáiste]] bigarren-mailako hezkuntza ikastetxe daude, 10.469 ikaslerekin.<ref>[http://www.gaelscoileanna.ie/assets/Staitistic%C3%AD-2010-2011_Gaeilge.pdf Oideachas Trí Mheán na Gaeilge in Éirinn sa Ghalltacht 2010–2011. 2012ko urtarrilaren 9a. gaelscoileanna.ie] {{ga}}</ref> Dublin hiriak herrialde osoko irlanderazko ikastetxe kopuru handiena du, gainera Dublin hirian [[Gaeltacht]] eremuetako 10.000 irlandera hiztun bizi direla uste da. Hirian irlanderazko bi irrati kate daude: [[Raidió na Life]] eta [[Raidió na Gaeltachta]]: biek hirian estudio bana dute. Beste hainbat irratik euren programazioetan gutxienez irlanderazko ordubeteko irratsaioak dituzte astero.
Bestalde, irlanderaren inguruko hainbat erakundek euren egoitza ofizialak hirian dituzte: [[Conradh na Gaeilge]] erakundeak irlanderazko ikastaroak eskaintzen ditu, liburutegiak eta irlanderazko mintza-praktiketako hainbat talde ditu. Dublin hiritik hurbilena dagoen [[Gaeltacht]] edo irlandera hiztunen eremua [[Meatheko konderria|Meatheko konderri]]<nowiki/>ko [[Ráth Cairn]] eta [[Baile Ghib]] udalerriak dira, hiritik 55 km ipar-mendebaldera.
{{irudi zabala|Dublinwide.2.jpg|2500px|Dublin hiria eta [[Dublingo badia]]ren ikuspegi panoramikoa.}}
=== Udal gobernua ===
[[Dublingo Hiri Kontseilua]] bost urtetik behin udal hauteskundeetan aukeratutako 52 kidez osatutako biltzarra da. Haren burua alkatea da: urtero aukeratua izateaz gain, [[Mansion House (Dublin)|Mansion House]] egoitzan bizi da. Udal biltzarrak [[Dublingo udaletxea]]n egiten ditu bilerak; aldiz, erakunde horren administrazio jarduerak [[Wood Quay]] barrutiko Hiri Bulegoetan egiten dira. Udal biltzarrean eserleku gehien dituen alderdiak edo alderdien koalizioak batzarreko kideak hautatzen ditu, politika ekimenak proposatu, bai eta alkatea izendatu ere. Hirigintza, ekonomomia, trafikoa, plangintza eta hainbat gairi buruzko urteroko txostena argitaratzen du. Dublingo hiri kudeatzailea Udal Biltzarrak hartutako erabakiak kudeatu eta aurrera ateratzeko ardura du.
===
[[Oireachtas]] edo Irlandako Errepublikako Legebiltzar Nazionala bi ganberak osatzen dute: [[Dáil Éireann]] (Irlandako Legebiltzarra) eta [[Seanad Éireann]] (Irlandako Senatua). Hiruen egoitza Dublingo erdiguneko [[Leinster etxea|Leinster House]] eraikinean dago.
189 ⟶ 201 lerroa:
</center>
==
[[Fitxategi:Grafton St, Dublin.jpg|thumb|[[Grafton Street]], Dublingo erdiguneko merkatal kale garrantzitsuena da.]]
Dublingo eskualdea Irlandako Errepublikako ekonomia gune nagusia da, bai eta [[Zelta Tigrea]] delakoaren garaiko herrialdearen motore edo bultzatzaile nagusia ere. [[2009]]an, erosketa ahalmenari zegokionez, hiria munduko 5. postuan zegoen, eta pertsona bakoitzeko erosketa ahalmenari zegokionez, 10. postuan.<ref>[http://www.citymayors.com/economics/usb-purchasing-power.html Richest cities in the world by purchasing power in 2009. City Mayors. 2010eko ekainaren 17a]</ref><ref>[http://www.citymayors.com/economics/richest_cities.html Richest cities in the world by personal earnings in 2009. Citymayors.com. 2009ko abuztuaren 22a.]</ref> ''Mercer's 2011 Worldwide Cost of Living Survey'' aldizkariaren arabera, [[Europar Batasuna|Europar Batasuneko]] 13. hiririk garestiena zen ([[2010]]eko 10. postutik jauzi baitzen) eta bizitzeko mundu osoko 58. lekurik garestiena omen zen ([[2010]]eko 42. postutik erorita).<ref>[http://www.irishtimes.com/newspaper/breaking/2011/0712/breaking23.html Dublin falls in city-cost rankings. Irish Times. 2011ko uztailaren 12an.]</ref> [[2005]]<nowiki/>ean, 800.000 pertsona inguruk hirigunean lan egiten zuten: 600.000 lagunek, zerbitzuen sektorean eta 200.000 lagunek, [[industria]]<nowiki/>n.<ref>[http://www.dubchamber.ie/Uploads/Policy.pdf Dublin employment]</ref>
[[Fitxategi:The Ulster Bank Group HQ, George's Quay Plaza - geograph.org.uk - 1743476.jpg|thumb|left|[[Ulster Bank]], [[George's Quay Plaza]] enparantzan.]]
Mendeak joan eta mendeak etorri, hiriko usadiozko industria askok gainbehera jasan dute, adibidez jakiak, ohialgintza eta destilatutako edariekin lotutako industriak nagusiki. Hala ere, [[1759]]. urtetik aurrera, [[St. James's Gate garagardotegia]]n ondutako [[Guinness]] garagardoa hedatu egin da. [[1990eko hamarkada]]n industria farmazeutikoa, [[informatika]] eta komunikabideen teknologien arloko konpainia ugari Dublingo hirigunean finkatu dira, esate baterako, [[Microsoft]], [[Google]], [[Amazon.com|Amazon]], [[eBay]], [[PayPal]], [[Yahoo!]], [[Facebook]], [[Twitter]] eta [[Pfizer]], haien guztien [[Europa]]<nowiki/>rako ordezkaritzak hantxe baitaude. [[Intel]] eta [[Hewlett-Packard]] konpainiek [[Kildareko konderria|Kildare konderriko]] [[Leixlip]] udalerrian (hiriburutik 15 kilometro mendebaldera) lantoki bana dituzte.
Finantza-zerbitzuek ere [[1987]]an Dublinen [[International Financial Services Centre]] ezarri zenetik, hirian paper garrantzitsua bereganatu dute. Horren ondorioz, nazioartean ospe handi samarreko finantza-zerbitzu konpainia ugari bertan kokatu dira. Haietako batzuek euren egoitza nagusiak hirian ipini dituzte, adibidez, [[Citibank]]<nowiki/>ek eta [[Commerzbank]]<nowiki/>ek. [[Irish Stock Exchange]] (ISEQ), [[Internet Neutral Exchange]] (INEX) eta [[Irish Enterprise Exchange]] (IEX) konpainiak ere Dublinen daude. Bestalde, ekonomiaren gorakadak berarekin bat eraikuntzaren areagotzea ere ekarri du: horren ondorioz, [[Dublin Docklands]] eta [[Spencer Dock]] eremuak garatu dira. Gainera, proiektu berritzaile horien artean, [[Convention Centre Dublin]], [[The O2 (Dublin)|The O<sub>2</sub>]] eta [[Grand Canal Theatre]] eraikinak ere barne daude.
== Kultura ==
=== Arkitektura ===
Erdialdeko hiriguneko eraikinek [[Pazko matxinada]], [[Irlandar Independentzia Gerra|Irlandako Independentzia Gerra]] eta [[Irlandako Gerra Zibila]]ren bonbardaketa eta suntsiketen eragin zuzena eta kalteak jasan zituzten. Eraikin horien zaharberritzea astiro joan zen, [[Irlandako Estatu Askea]]ren lehenbiziko helburua irlandar [[ekonomia]]ren berrindartzea izan baitzen, gainera eraikin horietako asko [[kolonialismo]]aren ikurtzat jo zirenez, denbora luzean haiek zaharberritzeko benetazko borondate eza egon zen. Halere, orain dela gutxi, adibidez [[Temple Bar]] eta North Great George's Street bezalako auzoak bertako auzotarren ekimenez eraberritu dira, baita [[Custom House]] eraikina eta [[Kilmainham Gaol]] espetxea ere (azkena museo bilakatu da).
Beharbada kontserbatzaile edo zaharberritzaile berri horien benetazko arrazoiak eraikinen eraberritzeak dakarren [[turismo]]aren onurak dira, baina zaharberritze horien arrazoi nagusia dublindarrek eraikin horiekiko nahiz hiriko arkitektura ondasun aberatsarekiko sentitzen duten harrotasuna da.
=== Literatura ===
[[Fitxategi:BloomsdayDavyByrnes.jpg|200px|thumb|right|[[Bloomsday]], egun honetan Dublingo kaleetan zehar [[James Joyce]] idazlearen ''[[Ulises (eleberria)|Ulises]]'' eleberriaren hainbat pasarte errezitatu eta antzeztu ohi dira.]]
Hiria literatura aldetik mundu osoan ospetsua da, nazioarteko literaturgile garrantzitsuek Dublinen jaio baitziren, [[William Butler Yeats]], [[George Bernard Shaw]] eta [[Samuel Beckett]] Literatura Nobel saridunak kasu. Dublingo beste idazle esanguratsuak [[Oscar Wilde]], [[Jonathan Swift]] eta [[Bram Stoker]] —Drakula eleberriaren sortzailea— dira. [[James Joyce]] idazle bikainaren eleberrietako leku asko eta asko Dublinen daude. ''Dubliners'' ("Dublindarrak") eleberria Joycek XX. mende hasierako hiriko biztanleen gertaera eta ohiko izakerak bildu eta deskribatzen dituen kontakizun sorta bat da. ''Ulysses'' haren idazlan ezagunenak ere Dublinen leku hartzen du eta ohiko topikoz beterik dago. Beste hainbat idazle dublindar esanguratsu ere badaude: [[John Millington Synge]], [[Sean O'Casey]], [[Brendan Behan]], [[Sheridan Le Fanu]], [[Maeve Binchy]] eta [[Roddy Doyle]]. [[Irlanda]]ko liburutegi eta literatur museo handienak Dublinen daude, National Print Museum of Ireland eta National Library of Ireland barne.
[[Ekainaren 16]]an, [[James Joyce]]<nowiki/>ren [[Ulises (eleberria)|''Ulises'']] [[eleberri]]ko [[Leopold Bloom]] pertsonaia nagusiaren omenez, ''[[Bloomsday]]'' jaialdia ospatzen da. Egun hura eleberriko gertaerei buruzkoa eguna da: ospatzaileak laneko protagonisten bazkari eta afarietako gauza berak jaten saiatzen diram edo eleberrian parekotasunik duten ekintzak egiten. Bereziki, hirian gertakarien ibilbide zehatza jarraitzeko topaketak egiten dira.
[[Maurice Walsh]] idazle irlandarrak bere ''The Quiet Man and Other Stories'' ("Gizon lasaia eta beste kontakizunak") eleberrian ''Bad Town Dublin'' ("Hiri txarra Dublin") olerkiarekin ederki asko deskribatzen ditu Dublin hiria eta irlandar askori pizten dizkion sentipen kontrajarriak:
{|border="0" cellpadding="2"
|- valign="top"
|
[[Ingeles|Ingeleraz]]
''Clean Town Dublin, the Danneman built it,''<br />
''Stone Town Dublin, the Norman walled it,''<br />
''Bad Town Dublin, the Briton cursed it,''<br />
''Our Town Dublin, we Irish hold it,''<br />
''For weal or woe.''
''Flesh or our flesh, bone of our bone,''<br />
''Our martyrs´ blood on every stone,''<br />
''In exile, broken, lost, alone,''<br />
''In pain we won it, let pain atone''<br />
''To friend and foe.''<br />
|
::[[Euskara]]z
::Hiri garbia Dublin, danimarkarrak eraiki zuen,
::Hiri harrizkoa Dublin, normandarrak harresitu zuen,
::Hiri txarra Dublin, britainiarrek madarikatu zuen,
::Gure Hiria Dublin, geuk Irlandarrok baitugu,
::Onerako edo txarrerako.
::Geure haragiaren haragi, hezurren hezur,
::Geure martirien odola harri bakoitzean,
::Atzerrian, lur jota, galduta, bakarrik,
::Irabazi genuenaren atsekabez, utzi atsekabeak jasatea
::Lagunari eta etsaiari.
|}
=== Zinema eta antzerkia ===
[[Fitxategi:Abbey Theatre exterior.jpg|thumb|200px|right|[[Abbey Theatre|Abbey antzokia]].]]
Dublingo antzoki ezagun eta nagusien artean hauek daude: [[Gaiety Theatre|Gaiety antzokia]], [[Abbey Theatre|Abbey antzokia]], [[Olympia Theatre|Olympia antzokia]] eta [[Gate Theatre|Gate antzokia]]. [[Gate Theatre|Gaiety antzokiaren]] berezitasuna musikal eta opera ekoizpenak dira, eta ospetsua da zuzeneko musika, dantza edo filmen ondoren, ikuslego arruntari arratsean ateak irikitzeagatik. [[Abbey Theatre|Abbey antzokia]] [[William Butler Yeats|Yeats]] barne zen zaletu talde batek 1904an sortu zuen, bertako irlandar literaturako talentuen laguntza eta sustapen moduan. [[John Millington Synge|Synge]], [[William Butler Yeats|Yeats]] bera eta [[George Bernard Shaw]] bezalako literaturgileei bultzakada bikaina eman zien. [[Gate Theatre|Gate antzokia]] 1928an sortu zen, Europa eta Ameriketako antzerkilan abangoardistei bultzakada bat emateko. Azkenik, hiriko antzoki handiena Glanesvine auzuneko Dublin City Universityko The Helixko Mahony Hall aretoa da.
Hirian jaiotako beste antzerkigile ospetsu batzuk hauek dira: [[Samuel Beckett]], [[Seán O'Casey]], [[Brendan Behan]], [[Maeve Binchy]] eta [[Roddy Doyle]].
Erdiguneko antzoki horietako eszenatokietan gaur egun nazioarteko ospea lortutako aktore ugarik euren lehendabiziko antzezpen urratsak eman zituzten, esaterako, [[Michael Gambon|Sir Michael Gambon]], [[Noel Purcell]], [[Brendan Gleeson]], [[Stephen Rea]], [[Colin Farrell]], [[Colm Meaney]] eta [[Gabriel Byrne]]. [[Zinema]]n, fama handiko beste dublindar aktore batzuk honako hauek dira: [[Barry Fitzgerald]], [[Maureen O'Hara]], [[Fionnula Flanagan]], [[Patrick Bergin]], [[Colm Ó Maonlaí]], [[Aidan Gillen]], [[Jonathan Rhys Meyers]] eta [[Katie McGrath]].
Zinemari dagokionez, hiria hainbat film ospetsuren kokalekua izan da: ''[[Mise Éire]]'' ([[1959]]), ''[[The Dead (filma)|The Dead]]'' ([[1987]]), ''[[My Left Foot]]'' ([[1989]]), ''[[The Commitments (filma)|The Commitments]]'' ([[1991]]), ''[[The Snapper]]'' ([[1993]]), ''[[Circle of Friends]]'' ([[1995]]), ''[[Michael Collins (filma)|Michael Collins]]'' ([[1996]]), ''[[The Van (1996ko filma)|The Van]]'' ([[1996]]), ''[[The General (1998ko filma)|The General]]'' ([[1998]]), ''[[Ordinary Decent Criminal]]'' ([[2000]]), ''[[Yu Ming Is Ainm Dom]]'' ([[2003]])... Bestalde, [[1993]]ko ''[[In the Name of the Father]]'' nahiz [[1967]]ko ''[[The Italian Job]]'' filmetako espetxeko eszenak [[Kilmainham Gaol]] espetxe-museoan filmatu ziren.
=== Musika ===
[[Fitxategi:2005-11-21 U2 @ MSG by ZG.JPG|200px|right|thumb|[[U2]] rock musika talde ospetsua.]]
Dublinen [[musika]]k garrantzia handia du. Bertan, kaleko musika-emanaldiez nahiz [[taberna|tabernetako]] zuzeneko kontzertuez goza daiteke.
Hiria musika talde ospetsu ugariren sorlekua da. [[1960ko hamarkada]]n, hainbat [[folk musika|folk]] musika talde sortu ziren: [[Ceoltóirí Chualann]], [[The Dubliners]], [[The Chieftains]], [[Emmet Spiceland]], [[The Wolfe Tones]] edota [[Sweeney's Men]]. Jada, [[1970eko hamarkada|1970]] eta [[1980ko hamarkada|1980ko hamarkadetan]] [[rock]] musika taldeen txanda izan zen: [[Thin Lizzy]], [[U2]], [[Bell X1]], [[Planxty]], [[The Pogues]], [[Aslan]], [[Sinéad O'Connor]], [[Westlife]], [[The Script]], [[B*witched]], [[BoyZone]], [[Rob Smith (musikaria)|Rob Smith]], [[The Thrills]], Stars of Heaven, Something Happens, [[A House]], [[Damien Dempsey]], Declan O' Rourke eta [[The Frames]].
== Kirola ==
[[Dublin GAA]] taldeak joko gaelikoetan hartzen du parte. 23 aldiz irabazi du [[futbol gaeliko]]aren [[All-Ireland Senior Football Championship|txapelketa nagusia]] eta Irlandako konderrien artean garaipen gehien dituen bigarrena da. [[Hurling]]ari dagokionez, sei garaipen ditu [[All-Ireland Senior Hurling Championship|txapelketa nagusian]], denak XX. mendeko lehen erdian lortu bazituen ere. Joko gaelikoen txapelketen finalak Dublin GAAren [[Croke Park]] zelaian jokatzen dira.
[[Futbol]]ari dagokionez. Dublingo taldeak dira [[Irlandako futbol liga]]n nagusi, besteak beste, [[Shamrock Rovers F.C.]], [[Shelbourne F.C.]], [[Bohemian F.C.]] eta [[St Patrick's Athletic F.C.]].
[[Errugbi]]ak ere arrakasta du: [[Europako errugbi kopa|Heinecken Cup]] txapelketa handiaren azken lau ekitaldietako hiru irabazi ditu [[Leinster Rugby]] taldeak.
Garrantzi handiko partidak jokatzeko, [[Aviva Stadium]] zelaia inauguratu zuten 2010ko maiatzaren 14ean. 50.000 ikuslerentzako tokia du eta Irlandako errugbi eta futbol selekzioen partidak bertan jokatzen dira. [[UEFA Europa League]]ko finala bertan jokatu zen.
=== Gastronomia ===
[[Fitxategi:Moore Street market, Dublin.jpg|250px|thumb|right|[[Moore Street]] kaleko azoka.]]
[[Irlandako Errepublika]]n, Dublinen eta [[Cork]] hiriaren artean herri-lehia, anitz gaitan isalzten dena: adibidez, [[Guinness]] garagardo famatua hiriburuko ikurtzat jo ohi da, baina [[Cork]]<nowiki/>eko garagardoa [[Murphy (garagardoa)|Murphy]] da.
=== Gaueko aisia ===
[[Fitxategi:ODonoghue pub Dublin Ireland.jpg|thumb|210px|left|[[O'Donoghue's Pub]] tabernaren kanpoaldea.]]
[[Fitxategi:Gogarty.JPG|thumb|210px|right|[[The Oliver St. John Gogarty]] tabernaren kanpoaldea.]]
Hiria mundu mailan zerbaitengatik ospetsua baldin bada, bertako usadiozko irlandar [[taberna|tabernengatik]] da. Adibidez, [[O'Donoghue's Pub]] taberna [[zelta musika]] zaletuen templua da: bertan, [[1960ko hamarkada]]<nowiki/>n, [[The Dubliners]] [[folk musika|folk]] musika talde ezagunak lehenbiziko musika emanaldiak egin zituen. [[The Brazen Head]] Dublin osoko tabernarik zaharrena da. Aldiz, [[Davy Byrne's pub]] tabernak [[James Joyce]] irlandar idazlearen ''[[Ulises (eleberria)|Ulises]]'' eleberrian agertzeari zor dio ospea. [[Mulligan's]] taberna ere eleberri berberean ageri da: [[1732]]an ireki zen eta irlandar folk musikaz gozateko beste leku egokia da.
Ziurrenik, gazteen artean gau giroaz gozatzeko leku ezagunena [[Temple Bar]] auzoa da; bertan, besteak beste, [[The Temple Bar pub]] eta [[The Oliver St. John Gogarty]] daude.
Beste taberna aipagarriak honako hauek dira: [[The Duke (Dublin)|The Duke]], [[Doheny and Nesbitt's]], [[M.J.O'Neill's]], [[Grogan's]], [[McDaid's]], [[Kehoe's]], [[Conways]], [[Bewley's Oriental Cafe]], [[Horseshoe Bar]], [[The George (Dublin)|The George]], [[The Bleeding Horse]], [[Neary's]] eta [[Stag's Head]].
== Leku interesgarriak ==
=== Gune ospetsuak ===
[[Fitxategi:O'Connell Street Dublin & Jim Larkin.JPG|thumb|150px|right|[[The Spire]] horratza [[James Larkin|Jim Larkin]] sindikariaren estatuaren atzealdean altxatzen da.]]
204 ⟶ 315 lerroa:
Bestalde, hiriak [[Liffey ibaia]] zeharkatzen duten hainbat zubi ospetsu ditu: besteak beste, [[Ha'penny Bridge]] burdinazkoa eta [[O'Connell Bridge]] zubia.
=== Museoak ===
[[Fitxategi:Collins Barracks, Dublin.jpg|thumb|left|200px|[[Irlandako Museo Nazionala]].]]
Hiria Irlandar Arte eta Eszenatoki Artistikoaren topagune garrantzitsua ere bada. [[Kellseko liburua|Kellseko liburu]] ospetsua, fraide zeltek [[800]]. urtean eginiriko eskuizkribua, [[Trinity College (Dublin)|Trinity Collegen]] gordetzen da. Chester Beatty Liburutegiaren eraikinak bere baitan gordetzen du Sir Alfred Chester Beatty (1875-1968) estatubatuar dirudunak (orain ohorezko irlandar herritarra ere bada) bildutako margolan, argitalpen, irudi, liburu arraro eta apaingarrien bilduma. Bildumak K.a. 2700. urteko pieza eta aleak ditu, gehienbat Asia, Ekialde Erdia, Ipar Amerika, Ipar Afrika eta Europakoak. Bertako artisten lanak ere erakusgai daude [[St Stephen's Green|St. Stephen's Green parkean]], hiriaren bihotzeko gune publiko nagusian. Arte areto handiak ere badaude hirian, hala nola Arte Modernoko Irlandar Museoa (Irish Museum of Modern Art), Areto Nazionala (National Gallery), Hugh Lane Udal Aretoa (Hugh Lane Municipal Gallery), Hiriko Artegunea (City Arts Centre), Douglas Hyde Aretoa (Douglas Hyde Gallery), Artegune Proiektua (Project Arts Centre) eta Erret Hiberniar Akademia (The Royal Hibernian Academy).
Dublingo [[Irlandako Museo Nazionala]]ren hiru ordezkaritzak honako hauek dira: Arkeologia, Kildare Street kalean; Arte Apaingarriak eta Historia, Collins Barracks kokagunean eta Natur Historia, Merrion Street kalean.<ref>[http://www.museum.ie/en/homepage.aspx National Museum of Ireland]</ref>
=== Beste leku interesgarri batzuk ===
224 ⟶ 342 lerroa:
* '''[[Phoenix parkea|Phoenix Parkea]]''': Dublingo parke ospetsu eta erraldoia.
* '''[[Moore Street]]''' kaleko azoka.
=== Parkeak ===
247 ⟶ 355 lerroa:
[[St Anne's Park]] parke publikoa izateaz gain, atseden-lekua ere bada. [[Iparraldea (Dublin)|Dublingo iparraldeko]] [[Raheny]] eta [[Clontarf]] auzoen artean dago.
== Garraioa ==
=== Errepideak ===
[[Fitxategi:DublinM50.png|thumb|left|Dublin hiria inguratzen duen [[M50 (Irlanda)|M50]] errepidea.]]
307 ⟶ 403 lerroa:
[[Irlandako Unibertsitate Nazionala]] (NUI) ere Dublin hirian dago eta hori ere [[University College Dublin]] (UCD) delakoaren barnean dago; horrez gain, Irlandako handiena da eta 22.000 inguru ikasle ditu. Haren campus nagusia [[Belfield (Dublin)|Belfield]] auzoan dago, hiriko erdigunetik 5 km hego-ekialdera. [[Royal College of Surgeons in Ireland]] (RCSI) delakoa medikuntza ikastetxea da eta hiriaren erdiguneko [[St Stephen's Green]] parkearen alboan dago (hori ere Irlandako Unibertsitate Nazionalaren barnean dago). [[Irlandako Unibertsitate Nazionala (Maynooth)|Maynootheko Irlandako Unibertsitate Nazionala]] ere Irlandako Unibertsitate Nazionalaren barnean dago: [[Kildareko konderria|Kildare konderriko]] [[Maynooth]] udalerrian dago, hiriaren erdigunetik 25 km-ra. [[Institute of International and European Affairs]] erakundeak ere hirian du egoitza.
==
Dublin [[Irlandako Errepublika]]ko hedabideen gune nagusia da, bertan herrialde guztiko [[egunkari]], [[irrati (hedabidea)|irrati]], [[telebista]] nahiz [[telefono]] konpainia garrantzitsuenak baitaude. Irlandako Errepublikako [[Raidió Teilifís Éireann|RTÉ]] telebista publikoaren egoitza [[Donnybrook (Dublin)|Donnybrook]] auzoan dago, [[Fair City]] telesaila ''Carraigstown'' auzunean girotua da eta [[TV3 Ireland|TV3]] eta [[Setanta Sports]] kateen egoitzak ere bertan daude, [[An Post]], [[Eircom]], [[Meteor (mugikor sarea)|Meteor]], [[Vodafone Ireland]], [[O2 Ireland]] eta [[Hutchison 3G]] enpresenak bezalaxe. Horrez gain, bi egunkari irlandar ezagunenen egoitza da: ''[[The Irish Times]]'' eta ''[[Irish Independent]]'', bai eta ''[[Evening Herald|The Evening Herald]]'' aldizkariarena ere.
Hainbat irrati kate bertan daude halaber: [[Today FM]] eta [[Newstalk]], bai eta tokian tokiko edo auzoz auzoko irrati kateak nahiz irrati kate piratak ere. Entzuleen kopuruari erreparatuta, hauxek dira entzunenak: [[RTÉ Radio 1]] (% 30,3), [[FM104]] (% 13,3), [[98FM (Ireland)|98FM]] (% 11,9), [[RTÉ 2fm]] (% 10,4), [[Dublin's Q102|Q102]] (% 7), [[Spin 1038]] (% 7), [[Newstalk]] (% 6,8), [[Today FM]] (% 5,7), [[RTÉ lyric fm]] (% 2,7), [[Dublin's Country Mix 106.8]] (% 2,6) eta [[Phantom FM]] (% 1,8). 35 urtez gorako entzuleen artean, aldiz, entzunenak hauek dira: FM104 (% 24,9), Spin 1038 (% 17,3) eta 98FM (% 15,6).<ref>[http://www.mii.ie/attachments/wysiwyg/6051/RadioListenershipUpdate.pdf Radio Listenership Up-Date. PDF. 2010eko ekainaren 17a]</ref> Haiekin batera, irlanderazko bi irrati kate daude: [[Raidió na Gaeltachta|RTÉ Raidió na Gaeltachta]] eta [[Raidió Na Life|Raidió na Life 106.4fm]].
==
Dublin ondorengo hiriekin senidetuta dago:
* {{herria|AEB|San Jose (Kalifornia)}}
* {{herria|Erresuma Batua|Liverpool}}
* {{herria|Espainia|Bartzelona}}
* {{herria|Txina|Pekin}}
* {{herria|AEB|Emmetsburg (Iowa)}}
== Dublindar
{|border="0" cellpadding="2"
|- valign="top"
501 ⟶ 502 lerroa:
* [http://www.dublincity.ie Dublingo Udal webgune ofiziala] {{en}}{{ga}}
* [http://www.visitdublin.com/ Dublingo Turismo Bulegoaren webgunea] {{en}}
* [http://www.hidden-dublin.com/index.html Dublingo gida alternatiboa] {{en}}
{{Irlandako hiri aurkibidea}}
{{Europako Kultura Hiriburuak}}
| |||