San Petri basilika: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orrialdea 'KABRONESSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS'(r)engatik ordezten |
bandalismoa |
||
1. lerroa:
[[Irudi:Petersdom von Engelsburg gesehen.jpg|thumb|250px|right|San Petri basilika.]]
'''San Petri basilika''' [[Vatikano Hiri]]ko eraikin garrantzitsuena da. [[Katoliko]]entzat eraikin erlijioso garrantzitsuena da munduan, bai tamainagatik (193 metroko luzera eta 44,5 metroko altuera dauka), bai bere esanahiagatik ere.
San Petri ez da katedrala, baina bertan egiten ditu [[Aita Santu]]ak bere elizkizun garrantzitsuenak. Hala ere, Aita Santuaren katedrala [[Erroma]]ko Letrango San Joan da.
Margherita Guarducci arkeologoak 1965ean egindako ikerketen arabera, basilikaren azpiko aldean hilobiratuta dago san Pedro, [[Jesus]]en apostoluetako esanguratsuenetakoa eta tradizioaren arabera historiako lehen [[Aita Santu]] izan zena.
== Historia ==
[[Irudi:Pietro2.PNG|thumb|right|250px|San Petri basilikako kupula]]
[[Irudi:St peter large.jpg|right|thumb|250px|San Petri basilikako barrualdea]]
San Petri basilika mende askotako lanaren emaitza da. San Pedro hil eta hilobiratu zuten lekuan egindako lehen oroigarritik hasi eta gaur arte aldaketa ikaragarriak izan ditu.
324. urtean, Konstantino enperadoreak lehen basilika eraikitzeko agindu zuen. XV. mendean basilikak zuen egoera kezkagarriaren aurrean, Aita Santuak botatzea eta berri bat egitea erabaki zuen. Julio II.aren garaian hasi ziren basilika berria egiten, [[1506]]ko [[apirilaren 18]]an. 1526an amaitu zen, Paulo V.aren agintaldian, eta Aita Santu honen izena dago basilikaren sarreran idatzita. Garaiko artista askok lan egin zuten bertan, besteak beste, [[Bramante]], [[Raffaello Sanzio]], [[Michelangelo]], [[Giacomo della Porta]], [[Gianlorenzo Bernini]] eta [[Carlo Maderno]].
Bramantek egin zuen basilikaren lehen diseinua, gurutze grekoaren oinplanoaz. Hala ere, lanak hasi berritan hil zen, eta Raffaellok jarraitu zuen lan horretan; honek gurutze latindarraren oinplanoaren arabera eraikitzen jarraitu zuen. Michelangelok berriro gurutze grekoaren oinplanoa hartu zuen, eta berak diseinatu zuen Pedroren hilobiaren gainean dagoen kupula erraldoia, [[Giacomo della Porta]]k haren gauzatzea aurrera eraman zuelarik. Guiseppe Cesarik egin zituen kupula barneko margoak, santuen hierarkia eta [[Jainko]]aren zentraltasuna irudikatuz.
Kupularen oinarrian ondoko esaldi hau dago idatzirik: TU EST PETRUS, ET SUPER HANC PETRAM AEDIFICABO ECCLESIAM MEAM ET TIBI DABO CLAVES REGNI CAELORUM (Zu Pedro zara, eta harri horren gainean eraikiko dut nire Eliza, eta zuri emango dizkizut Zeruetako erreinuko giltzak).
Gaur egungo diseinuaren egilea Carlo Madeerno da, Paulo V.aren garaian ataria diseinatu zuena. Berninik brontzezko baldakinoa eraiki zuen, Urbano VIII.a aita santuaren garaian.
{{commons|Basilica di San Pietro}}
[[Kategoria:Vatikano Hiria]][[Kategoria:Basilikak]]
[[als:Petersdom]]
[[ar:كنيسة القديس بطرس]]
[[bg:Свети Петър (базилика)]]
[[ca:Basílica de Sant Pere del Vaticà]]
[[cs:Bazilika svatého Petra]]
[[da:Peterskirken]]
[[de:Petersdom]]
[[el:Βασιλική του Αγίου Πέτρου]]
[[en:St. Peter's Basilica]]
[[eo:Baziliko de Sankta Petro de Romo]]
[[es:Basílica de San Pedro]]
[[et:Rooma Peetri kirik]]
[[fi:Pietarinkirkko]]
[[fr:Basilique Saint-Pierre]]
[[he:בזיליקת פטרוס הקדוש]]
[[hr:Bazilika Sv. Petra]]
[[hu:Szent Péter-bazilika]]
[[id:Basilika Santo Petrus]]
[[it:Basilica di San Pietro in Vaticano]]
[[ja:サン・ピエトロ大聖堂]]
[[ka:წმ. პეტრეს ტაძარი]]
[[ko:성 베드로 대성당]]
[[la:Basilica Vaticana]]
[[lb:Péitersdoum]]
[[nl:Sint-Pietersbasiliek]]
[[no:Peterskirken]]
[[nrm:Basouque Saint-Pierre]]
[[pl:Bazylika św. Piotra na Watykanie]]
[[pt:Basílica de São Pedro]]
[[ro:Bazilica Sfântul Petru din Roma]]
[[ru:Собор Святого Петра]]
[[sk:Bazilika svätého Petra]]
[[sl:Bazilika svetega Petra, Rim]]
[[sr:Базилика светог Петра]]
[[sv:Peterskyrkan]]
[[tl:Basilika ni San Pedro]]
[[tr:Aziz Petrus Bazilikası]]
[[vi:Nhà thờ Thánh Phêrô]]
[[zh:聖伯多祿大殿]]
| |||