Patata: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t 88.9.2.54 wikilariaren aldaketak ezabatuz, 176.86.60.87 wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. |
No edit summary |
||
1. lerroa:
{{taxotaula automatikoa
| name = Patata /
| image = Potato and cross section.jpg
| taxon = Solanum tuberosum
6. lerroa:
'''Patata''' edo '''lursagarra''' ''(Solanum tuberosum)'' [[barazki]] borobila da, azal marroixka eta mami horixka eta haritsua duena. [[Amerika]]tik ekarri zuten [[espainia]]rrek [[Europa]]ra.
[[Fitxategi:Flors patatera3.JPG|thumb|left|Patataren loreak.]]
[[Landare]]a urterokoa da, hosto-zatitua, lore zuri edo moreak ematen dituena. Landare horren lurpeko zurtoinetako [[sustrai]] mamitsua, barazki gisa erabiltzen dena, janari gisa oso erabilia da. Lurpeko zurtoinez gainera agerikoak ere izaten ditu patatak; mordoan hazten dira hauek eta 50 cm inguru luze egiten dira. Hostoak arrautza egiturakoak eta banakako gingilez osatuak ditu, kolorez berde ilunak; [[lore]]a, berriz, zuria edo morea izan dezake, eta zurtoinen puntetan kokatua. Biribila, mamitsua eta hazi askokoa izaten du fruitua, kolorez berde argia edo horixka.
Lurpeko zurtoinetan eratzen duen alea da jateko ona den bakarra. Gainerako zati guztietan [[solanina]] izeneko [[alkaloide]]a baitu. Lantzen diren patata guztiak ''Solanum tuberosum ''motakoak dira; mota horrek, ordea, aldaera asko ditu. Aldaera horiek alearen itxuraren edo kolorearen arabera sailka daitezke; ale hori formaz biribila, arrautza itxurakoa edo luzarana, eta ale horren azala eta mamia zuriak, horixkak, gorrixkak izan daitezke. Sailka daitezke, bestalde, duten aleari ematen zaion erabileraren arabera, batzuek gizonaren elikagaitarako erabiltzen baitira, eta besteak berriz ganaduen bazkatarako. Jateaz aparte edari biziak egiteko ere erabiltzen da. Patata [[Txile]]ko hegoaldekoa da berez. [[Andeak|Ande]] mendien inguruetako lurraldeetan zabaldua zegoen [[Kristobal Kolon]] Ameriketara iristerako, eta amerindiarren artean oso erabilia zen janari gisa. Europan espainiarrek zabaldu zuten, XVI. mendean, aurrena Espainian bertan eta gero beste lurraldeetan. Baina ez bakarrik Europan
== Euskal Herriko aldaera ezagunenak ==
* Kenebec
* Mona Lisa
18. lerroa:
* Garratza
=== Arabako
* Zorba
* Nagore
* Mahika
== Kanpo
{{commonskat}}
|