Ingelesen hilerria (Donostia): berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
20. lerroa:
'''Ingelesen hilerria''' [[Gipuzkoa]]ko [[Donostia]] hiriburuko [[Parte Zaharra (Donostia)|Parte Zaharrean]] dagoen [[Urgull]] mendiaren iparraldeko magalean dagoen [[hilerri]] bat da.
==
Taldeak Donostiako inguruetan burutu ziren borroketan parte hartu zuen, eta arrakastak izan zituen zenbait gudutan, [[Lugarizko gudua|Aieteko gudua]]n, esaterako, baita porrotak ere, [[Oriamendiko gudua|Oriamendikoa]] nabarmenena izanik. [[1837]]an Legioa erretiratu zen, baina O´Conell koronelaren agintaritzapean bolondres batzuk geratu egin ziren Legio Berria osatuz, eta [[Andoaingo gudua]]n parte hartu zuten.
== Hilerria ==▼
Hilerria [[1924]]ko [[irailaren 28]]an inauguratu zen, [[Maria Kristina Austriakoa]] erregina Donostian zelarik. Enbaxadore britainarrak [[Jurgi V.a Erresuma Batukoa]] erregearen mezu bat irakurri zuen, non [[Britainia Handia|Britainia Handiko]] erregeak egiten ari zen ekitaldia eskertzen zuen. Donostiako alkate zen [[Juan José Prado|Juan Jose Pradoren]] hitzaldia entzun ondoren, ekitaldeari amaiera emateko hiru soldadu konpainiak desfilatu ziren.▼
Beraz, liskar hauetan guztietan hildako britainiarrak [[Urgull]] mendiko magaletako batean ehorztea erabaki zen, ingelesen hilerria bezala ezaguna egingo zen tokian. Badago ere hilobi zibil bat eta [[Manuel Gurrea]] [[nafar]] [[mariskal]]aren beste hilobi bat.
Hala ere, hilerria aintzinagoa izan daitekeelaren teoria zabaldua dago, [[1813]]an [[Donostiako setioa]]n hildako frantziar zein britainiarrak toki honetan lurperatuak egon daitezkeelako. Urte honetan, [[Iberiar Penintsulako Gerra]]ren testuinguruan, [[Donostiako setioa]]n frantziarrek Urgulleko gotorlekuetatik aurre egin zioten britainiar eta portugaldar armaden erasoari. Frantziarrek Bardocas baterian zaintzen zituzten haien zaurituak, eta preso britainiarrez inguratu zuten tokia, armada britainiarrak bonbardatuko ez zuelakoan, baina azkenik bateria bonbardatua izan zen. Bardocas bateria gaur egungo ingelesen hilerritik oso gertu dagoenez, bonbardaketa honetan hildakoak hilerri honetan ehortzi zutela argudiatu izan da.
Gainera, nahiz eta hilarrietako gehienetan 1836, 1837 edota 1838 urteak agertu, batean 1813 azaltzen da<ref name="blog1">{{Erreferentzia | abizena1 = Leclercq| abizena2 = Sáiz| izena1 = José María| izenburua = El cementerio de los ingleses de San Sebastián. Su Origen e Historia| itzulpen-izenburua = Donostiako ingelesen hilerria. Haren jatorria eta historia| url = http://comedurasdetarro.over-blog.es/article-el-cementerio-de-los-ingleses-de-san-sebastian-su-origen-e-historia-86393667.html
| sartze-data = 2016ko irailaren 7a| hizkuntza1 = es| data = [[2011]]ko [[urriaren 11]]a| urtea = 2011}}</ref>.
Beste teoria batzuk hilerriaren jatorria [[Konbentzio Gerra]]n datatzen dute, Donostia hilabete batzuk frantziarren menpe egon baitzen, hauek [[Urgull]]eko magaletako bat hilerritzat erabiliko zutelakoan. Hala ere, garaiko deskripzioek ez dute hau aipatzen. Hilerriaren lehenengo aipamena Henry Wilkinsonek egin zuen [[1838]]an<ref name="blog1"></ref>.
▲Hilerria [[1924]]ko [[irailaren 28]]an inauguratu zen, [[Maria Kristina Austriakoa]] erregina Donostian zelarik. Enbaxadore britainarrak [[Jurgi V.a Erresuma Batukoa]] erregearen mezu bat irakurri zuen, non [[Britainia Handia|Britainia Handiko]] erregeak egiten ari zen ekitaldia eskertzen zuen. Donostiako alkate zen [[Juan José Prado|Juan Jose Pradoren]] hitzaldia entzun ondoren, ekitaldeari amaiera emateko hiru soldadu konpainiak desfilatu ziren<ref>{{Erreferentzia| abizena = Sada| izena = Javier|izenburua=El cementerio de los ingleses|url=http://www.diariovasco.com/20080928/san-sebastian/cementerio-ingleses-20080928.html|sartze-data=2016-09-07|egunkaria=[[Diario Vasco]]|data =2008-09-28|urtea =2008|hila =urria|hizkuntza =es}}</ref>. Garai honetan ordura arte [[Alderdi eder]] parkean zegoen monumentu bat hilerrian ipini zuten, ehortzitako soldaduen oroimena goraipatzen zuten plakekin.
== Ingeles hilerria literaturan ==
Ingelesen hilerria literaturan zenbait aldiz aipatua izan da, bai eta gazte literaturan oso ezaguna den gaztelaniaz idatzitako liburu bati izenburua eman ere, hilerri honetan kokatuta dagoena, alegia, [[Jose Maria Mendiola]]ren ''[[El cementerio de los Ingleses]]'' ([[1994]])<ref>Bartzelona: EDEBE, 1994, 104 or. ISBN 9788423676613. Euskarazko itzulpena: ''Ingelesen hilerria'', EDEBE, 2000.</ref> Eleberri hau intriga eta abenturak nahasten ditu: neska batek, Virginia, 1956ko udan, bertan lurperatuta dagoen arbaso baten inguruko informazioa bildu nahi du. Lan horretan Pablok lagunduko dio. Bilaketa horren inguruan antolatzen da argumentua.
[[Euskal literatura]]ri dagokionez, hilerria [[Joxe Austin Arrieta]]ren [[Abuztuaren 15eko bazkalondoa]]n aipatzen da <ref>{{Erreferentzia| abizena1 = Arrieta| izena1 =Joxe Austin| izenburua = [[Abuztuaren 15eko bazkalondoa]]| non= [[Donostia]]| argitaletxea = [[Elkar]]| urtea = [[1985]]| isbn = 84-7529-247-X | hizkuntza =}}</ref>, non hilerrian dagoen monumentuan irudikaturiko soldaduak uniforme napoleonikoz -hots, frantziarrez- jantziak daudela esaten den, garaiko donostiarrek hilerrian ehortzita dauden [[1837]]an hildako soldadu britaniarrei haien ohorean eraikitako monumentu honetan broma postumo bat egin nahi izan baliete bezala, [[1813]]an britaniarrek [[Donostiako setioa|hiria arpilatu eta erre]] izanagatik.
== Iruditegia ==
| |||