16:33, 16 abuztua 2016ko berrikusketa aldatu Xirkan (eztabaida \| ekarpenak) 42.189 edits →‎Azken bidaia eta heriotza ← Aurreko ezberdintasuna		17:28, 16 abuztua 2016ko berrikusketa aldatu desegin Xirkan (eztabaida \| ekarpenak) 42.189 edits No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: ~~{{lanean\|xirkan}}~~ {{Argitzeko\|santu euskaldunari\|Xabier (argipena)}} {{Biografia infotaula oinarria \| izena = Frantzisko Xabierkoa \| irudia = Conversion of Paravas by Francis Xavier in 1542.jpg \| oina = <small>Frantzisko Xabierkoa Parava herria kristautzen</small> \| izen osoa = Frantzisko Xabier Jatsu Azpilikueta \| jaiotza data = 1506ko apirilaren 17a 11 ⟶ 10 lerroa: \| heriotza data = 1552ko abenduaren 3a \| heriotza hiria = [[Shangchuan]] \| heriotza herrialdea = [[~~Txinako Herri Errepublika\|~~Txina]] }} '''Frantzisko Xabierkoa'''<ref>{{erreferentzia\|abizena= \|izena= \|url= http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.eus/r43-573/es/contenidos/informacion/dih/eu_5490/adjuntos/estilo_liburua/onomastika/IZEN_ZERRENDAK.pdf \|izenburua= Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak \|bilduma = \| argitaletxea= hezkuntza.ejgv.euskadi.eus \|sartze-data= 2016-7-22}}</ref>, bataioko izen-deiturez '''Frantzisko Jatsu Azpilikueta''' ([[Xabier]], [[Nafarroako Erresuma]], {{data\|1506\|4\|7}} - Shangchuan uhartea, [[Txinako Herri Errepublika\|Txina]], {{data\|1552\|12\|3}}) nafar misiolaria izan zen~~. [[Ignazio Loiolakoa]]rekin batera~~, [[Jesusen Konpainia\|Jesusen Lagundiko]] lehenengo zazpi kideetako bat~~, misiolari ibili zen [[India]], [[Malaysia]], [[Txinako Herri Errepublika\|Txina]] eta [[Japonia]]n~~. ~~Horregatik,~~ ''Indietako Apostolua'' ezizena jarri zioten<ref name="auñafx">{{erreferentzia\|abizena= Larrañaga \|izena= Luis F. \|url= http://www.euskomedia.org/aunamendi/ee63924 \|izenburua= Francisco de Javier \|bilduma = Auñamendi Eusko Entziklopedia \| argitaletxea= euskomedia.org \|sartze-data= 2016-7-22}}</ref>. [[Eliza Katolikoa]]k [[1622]]an santutu zuen, '''San Frantzisko Xabierkoa''' izenarekin, eta [[abenduaren 3]]an ospatzen du haren eguna. [[Nafarroa]]ko eta [[Euskal Herri]]ko zaindaria da, eta baita [[euskara]]ren santu ofiziala ere; hori dela eta, [[Euskararen Nazioarteko Eguna]] (ENE) abenduaren 3an da. [[Paris]]en eliza ikasketak egiten ari zela, [[Ignazio Loiolakoa]] ezagutu zuen, eta harekin eta beste bost lagunekin, [[Jesusen Lagundia]] sortu zuten 1534an. Bizitzako azken hamaika urteak misioetan eman zituen, [[India]], [[hego-ekialdeko Asia]] eta [[Japonia]]n, eta [[Txina]]ra joan nahi izan zuen, konturatu baitzen japoniarrek Txinan bilatzen zutela jakintzaren sorburua; hartarako ahaleginetan ari zela ordea, sukar batez hil zen<ref name="lur">{{erreferentzia\|abizena= \|izena= \|url= http://www.euskara.euskadi.eus/r59-lurcontd/eu/contenidos/termino/_c06036/eu_x_0004/x0004.html \|izenburua= Xabierko Frantzisko \|bilduma = Lur hiztegi entziklopedikoa \| argitaletxea= egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi hori Creative Commons Aitortu 3.0 Espainia lizentziarekin argitaratu du, Open Data Euskadi webgunean \|sartze-data= 2016-8-16}}</ref>. [[Eliza Katolikoa]]k '''San Frantzisko Xabierkoa''' izenarekin santutu zuen eta [[abenduaren 3]]an ospatzen du haren eguna. [[Nafarroa]]ko eta [[Euskal Herri]]ko zaindaria da; [[euskara]]ren santu ofiziala ere denez gero, [[Euskararen Nazioarteko Eguna]] (ENE) abenduaren 3an da. Esan izan da Frantzisko Xabierkoak 1.000.000 lagun kristautu zituela, baina gaur egun 30.000 besterik ez zirela uste da. Hizkuntza arazo larriak izan zituen beti; haren ustez misiolariek ebanjelio lurretako hizkuntzak eta ohiturak beretu behar zituzten, eta betiere saiatu zen lekuan lekuko elizgizonak prestatzen. Askoren iritzien kontra, bataiatu ondoren ez zuen jendea baztertua uzten; aitzitik, lan handia egin zuen besteek presaka bataiatuak hezitzen. Indian kristautu zituen eremuek gaur egun ere kristau diraute, baina [[Molukak\|Moluketan]] eta Japonian [[XVII. mende]]an izan ziren eraso eta esespen gogorrek suntsitu zituzten hark sorturiko misioak, ez ordea milaka martiri hil gabe<ref name="lur"></ref>. == Frantzisko Xabierkoaren garai historikoa == 87 ⟶ 88 lerroa: == Kanonizazioa, zaindaritza eta jaiak == [[Fitxategi:SaintFerminSaintFrancisXavier.jpg\|thumb\|left\|200px\|<small>[[Fermin Amienskoa\|San Fermin]] eta San Frantzisko Xabierkoa, [[Nafarroa]]ko zaindariak., Iruñeko udaletxean dagoen irudia.</small>]] [[1622]]an [[Gregorio XV.a]] aita santuak Frantzisko Xabierkoa ~~santutu~~kanonizatu zuen, [[Ignazio Loiolakoa\|Inazio ~~Loiolakoarekin~~Loiolakoa]], [[Teresa Avilakoa]]~~rekin~~, [[Isidro Nekazaria]]~~rekin~~ eta [[Filipe Neri]]rekin batera. Haren eguna [[abenduaren 3]]a da, egun horretan zendu baitzen. Leku eta erakunde hauen zaindari izendatu dute: 96 ⟶ 97 lerroa: * [[1748]]an ekialdera dauden lur guztien zaindari izendatu zuten. * [[1904]]an ''Fede Zabalkuntza Lana'' erakundearen zaindari izendatu zuten. * [[1927]]an, [[Pio X.a]] aita santuak misioetako zaindari izendatu zuen, [[Teresa Avilakoa~~\|Santa Teresa Jesusenarekin~~]]rekin batera. * [[Eskautismo\|Eskaut]] mugimenduko zaindaria da. ~~San Frantzisko Xabierkoaren eguna [[abenduaren 3]]a da; santu euskalduna, egun horretan zendu baitzen. Gaur egun, martxoko~~Martxoko lehen ~~egunetan~~hamabostaldian [[Xabierko gaztelua~~\|Xabierko Gaztelura~~]] ~~erromeria~~jomuga duten erromesaldi jendetsuak egin ohi dira urtero: [[~~Xabierraldi~~xabierraldi]]ak. ~~Ohitura~~Herri ~~herrikoi~~ohitura horrek jarraitzaile ugari ditu, batez ere [[Nafarroa Garaia]]n<ref>{{erreferentzia\|abizena= Perales Díaz \|izena= José Antonio \|url= http://www.euskomedia.org/aunamendi/ee79568 \|izenburua= Xabierraldia \|bilduma = Auñamendi Eusko Entziklopedia \| argitaletxea= euskomedia.org \| sartze-data= 2016-8-16}}</ref>. == Ikonografia eta margolanak == 118 ⟶ 119 lerroa: == Erreferentziak == {{erreferentzia_zerrenda\|2}} == Kanpo loturak ==

Frantzisko Xabierkoa: berrikuspenen arteko aldeak