Gävle

Gävle, Suediako hiria da, Gävleborgeko konderriko hiriburua. 2010eko erroldaren arabera hiriak 71.033 biztanle ditu.

Gävle
urban area in Sweden (en)
Enparantza nagusia, Alderholmen, Alde zaharreko kalea, Fullriggaren, Udaletxea, Gavleån ibaiertza Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Suedia
Probintzia	Gävleborg
Gävleborgeko konderria	Konderria
Izen ofiziala	Gävle
Posta kodea	80x xx
Geografia
Koordenatuak	60°40′29″N 17°08′40″E
Azalera	42,45 km²
Altuera	8 m
Demografia
Biztanleria	79.004 (2020ko abenduaren 31) 1.418 (2020)
Dentsitatea	1.673 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1446 (egutegi gregorianoa)
Telefono aurrizkia	026
Hiri senidetuak	baliorik ez
http://www.gavle.se

Etimologia

Suediera zaharrean gavel izenak "ibaiertza" esan nahi du. Aipaturiko lehenengo izena Gävle-ägarna da eta "ibaiertzaren jabea" esan nahiko luke.

Geografia

Itsaso Baltikoaren ertzean dago, Dalälven ibaia itssoratzen den puntutik oso gertu. Gävleborgeko konderriko hiri handiena da eta hegoaldeko muturrean kokaturik dago.

Historia

Gävle herriaren lehen aipamen idatzia 1413koa da baina herri eskubideak 1446an jaso zituen. Mendeetan zehar etxalde txiki eta baxuez osaturiko herria izan zen. Etxe hauek Gavleån, Lillån eta Islandsån erreken ertzetan lerraturik zeuden eta zohikatzezko edo egurrezko teilatuak zituzten. XV mendean kobrea eta burdina esportatzeko Gävleko kaia erabiltzen hasi zirenean hiria hazi egin zen eta XVI mendean Suediako itsasportu garrantzitsuenetakoa bihurtu zen. Ontziolak ere ezarri ziren bertan.

XVIII mendean herrigunea eratu zen hiru eraikin nagusiren inguruan, eliza, Gävle jauregia eta udaletxearen inguruan. 1776an sute handi batek suntsitu eta herria berreraiki zuten patroi erregularra jarraituz eta etxe karratuak eginez. 1869an sute handiago batek hiriak zituen 10.000 biztanñletatik 8.000 etxe gabe utzi zituen. Gavleån hegoaldean zegoen auzoa salbatu zen soilik. Herria berriz berreraikitzean kale zabalagoak egin zituzten eta parke ugari txertatu, "hiri berdea" bihurtuz.

Ekonomia

Itsasportuari loturiko jarduera ekonomikoa du Gävek. Ontziola gutxi gelditzen dira baina urtero 1000 merkatal ontzitik gora etortzen da portura.

Klima

Datu klimatikoak (Gävle)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	11.0	12.5	18.3	27.1	28.9	36.4	34.4	34.0	28.0	22.7	15.0	11.7	36.4
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	-0.7	0.1	4.4	10.2	15.2	19.1	22.3	21.2	16.6	9.3	4.2	0.7	10.2
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-7.5	-7.3	-5.0	-0.1	4.2	8.2	11.5	10.5	6.4	1.9	-0.5	-5.2	1.4
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-30.4	-33.7	-29.9	-17.9	-7.3	-4.5	1.0	-2.2	-5.7	-15.1	-22.5	-30.3	-33.7
Pilatutako prezipitazioa (mm)	48.0	34.6	32.1	40.2	39.2	43.9	68.7	82.0	66.5	54.6	56.5	51.4	617.9
Iturria (1): SMHI precipitation average 1961-1990
Iturria (2): SMHI climate data 2002-2014

Kirolak

Gefle IF hiriko futbol tadea da. Titulurik ez duen arren 2006an Suediako Kopako finalista izan zen eta hiru aldiz hartu du parte UEFA Europa League txapelketan.

Brynäs IF Suediako izotz-hockey talde handienetakoa da, 13 aldiz irabazi du Suediako liga.

Ondasun nabarmenak

• 
  Udaletxea.
• 
  Gävle jauregia.
• 
  Itsasgizonen eliza.
• 
  Alde zaharreko kalea elurtuta.
• 
  Kontzertu aretoa.
• 
  Trenaren museoa.
• 
  Biltegi zaharra.
• 
  Ibaiertza.
• 
  Gabonetako ahuntza.

Kanpo-loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Gävle

• Webgune ofiziala