Meiji Berrezartzea: berrikuspenen arteko aldeak

ez dago edizio laburpenik
No edit summary
{{nihongo|'''Meiji Berrezartzea'''|明治維新|Meiji ishin}} —'''Meiji Iraultza''' izenaz ere ezaguna— [[Japonia]]k [[1866]]tik [[1869]]ra bitartean egindako egitura politiko eta sozialen aldaketa da. Meiji Berrezartzea, hortaz, [[Edo Aroa]]ren eta [[Taishō Aroa]]ren arteko epea da.
 
Meiji Berrezartzeak Japonian indarrean zegoen erregimen despotikoaren ([[Shogun]] erregimena)erregimen erorketadespotikoa suposatuerorarazi zuen. Erregimen honetanhorretan, enperadoreak zuen botere osoa; egoerazuen, [[Europa]]ko [[feudalismo]]aren antzekoaantzeko zenegoeran. [[1853]]ra arte, Japoniak ez zuen inolako kanpo harremanik izan, ([[Txinako Herri Errepublika|Txina]]<nowiki/>rekin eta [[Holanda]]ren<nowiki/>rekin salpuespenekin)izan ezik. Urte hartan, [[Ameriketako Estatu Batuak|AEBetako]] armadaren itsasontziak iritsi ziren Japoniako kostaldera, merkataritza itun bat eskatuzeskatzeko helburuarekin. Japoniarrek gertakari hori ''Kuro-fune raikō'' (itsasontzi beltzenbeltzaren etorrera) bezalaizenaz ezagutzen dute afera hau. Japoniak: armadarik ez zuenezzutenez, japoniar gobernuak ituna sinatzeraizenpetu behartuabehar ikusiizan zuen bere burua.
 
Gertaera horrek munduan bakarra izangoizan zen prozesua abian jarri zuen: Meiji iraultza. Klase menperatzailearen ([[aristokrazia]]) zati handi batek aldaketaren beharra ikusi eta pribilegioei uko egin zien. Iraultzaile haueihaiei ''Ishin shishi'' deitu zitzaien. Shogun erregimenaren aldekoek, bere aldetik, ''Shinsengumi'' deitutakoizeneko indar paramilitarra osatu zuten iraultzaileen aurka. [[1867]]rako<nowiki/>an, iraultzaileek Shogun erregimenaren aldekoei aurre hartukohartu dietezieten. Bost gerraren ostean (Boshin Gerrak bezalaesaten ezagutuakzaie), Shogun erregimenak amore emangoeman duzuen.
 
[[1868]]an Meiji Berrezartzeari ekin zitzaion bete-betean: Samuraiensamuraien pribilegioak deuseztatu ziren; jendeak abizenadeitura izateko aukera eskuratu zuen (lehenordu arte, aristokraziaren pribilegioa zenazen), etab. Aldaketa hauekhoriek ezegonkortasun handiko epea eraman zuten Japoniara, altxamendu ugari emanezgertatu baitziren. Lau hamarkada itxaron behar izan zen egonkortasunera bueltatzekoitzuli arte, Japonia potentzia militar eta ekonomikoa bihurtuta.
 
== Mendebaldar bihurtzeari uko Japonian ==
ArestianAldaketa aipatu denez, aldaketakhoriek ez ziren denen gustukoak izan, eta ''shogun'' erregimenaren aldekoek ondorengo arrazoi hauek zerabiltzaten aldaketari aurre egiteko, japoniar batek idatzi zuenez:
 
{{aipu|Ez da denbora asko atzerritarrak hemen bizi direla eta oraindik ez dute astirik izan kalte material edo moral handirik eragiteko; horregatik, gure herrikide gehienek ez daukate haien ardura handirik. Baina gure herriak aurrera egitea benetan nahi dutenek atzerritarrak munduko beste lekuetan egin edo egiten dutenaren arabera epaitu behar dituzte. Norena zen lehen oraingo Amerika? Indiarrena; antzinatean herriaren jabe ziren eta gero zuriek jabetza horretaz gabetu egin zituzten.
8.100

edits