|
[[Ipar Amerika]]ko historiako boxeolari garrantzitsuenetarikoa da. Horrez gain, politika munduan, beltzen eskubideen alde jarrera konprometitua izan zuen.
''Muhammad Ali'' ez zen bereharen jaiotzezko izena. Izen hau, fede [[musulman]]a onartzeanbesartzean hartu zuenbaitzuen. Pisu astunen Munduko Finalera iritsi zenean, aurkari bezala Pietzykowsky poloniar beteranoa izan zuen. HonekHark 231 burrukaldi zituen atzean eta [[Europa]]ko hiru txapelketa irabazi zituen. Finalean, [[polonia]]rrari sudurra hautsi eta K.O.KO utzi zuen. Bere boxeolari bizitza osoan, Alik 116 aurkaritatik 108 garaitu zituen.
== Bizitza ==
Cassius Clay 1942ko urtarrilaren 17an jaio zen [[Louisville]]n ([[Kentucky]]). 12 urte zituela bizikleta lapurtu zioten eta denuntziatusalaketa jarri zuenean, lagundulaguntza eskaini zion polizia izango zenpoliziak aurrerantzean [[boxeo]] munduan sartzen lagundukolagundu zionazion: Joe Martin.
Eskolan ez zuen inoiz emaitza onik atera, baina, hala eta guztiz, ere graduatzea lortu zuen. Ikastetxeko zuzendariak behin esan zuenez, etorkizun handiko gaztea izan zitekeela igartzen zitzaion.
Bere bizitza boxeora bideratu behar zuela argi utzi zuen Clayk, [[1960]]ko [[Olinpiar Jokoak|olinpiadetan]] urrezko domina eskuratzean pisu arinetan. Lorpen honenhorren ostean, profesionalprofesionalen mundura egin zuen salto, [[Angelo Dundee]] txapeldun ohiaren esanetara.
Laster emanospea zenlortu ezagutzerazuen, emaitza bikainak ematen zizkion estilo bitxi eta desegokiari esker. ''[[Islamaren Nazioa]]'' izeneko talde musulmanaren alde egiten zituen aldarri propagandistak oso kritikatuak ziren, baina batzuei atsegina ez irudituta ere, Clay dagoeneko izugarri ospetsua zen. Kirol honetakohorretako borrokalari nagusien aurka garaipen garrantzitsuak lortu zituen.
BereHaren honako esaldi hauekesaldiok oso ezagunak egin ziren: ''“handiena“Handiena naiz”'' edo ''“ gazte“Gazte, eder eta azkarrena naiz eta inork ezin nau garaitu”''. Behin, eskola garaiko emaitza kaxkarrak gogorarazi zizkiotenean, zera esan zuen: "Handiena naizela esan nuen, ez adimentsuena".
CassiusTxapeldun Claykgisan 2bi aldi ezberdin izan zituen txapeldun bezala.
== Lehen txapeldun aldia ==
Aldi honetan Cassiusekhorretan, garaipen garrantzitsuak lortu zituen, boxeoarenboxeolari kondairarenoso partefamadunen ziren boxeolarienen aurka. Haietako bat Sonny Banks izan zen, Sonny Banks, borrokaldian Clay lurrera botatzea lortu zuen gizon bakarra, nahiz eta gero Clayren muinetan erori.
''Islamaren Nazioa'' musulman beltzen erakunde erradikalaren jarraitzaile egin zenean, "Cassius X" izena erabiltzen hasi zen, [[Malcolm X]] bere burkidea bezala. "X" deitura hartzea, jabe zuriek emandako izenari uko egiteko modu bat zen, eta sinesmen musulmanean behar bezalako jakituria lortzen zuten fededunei, taldeko buruzagiak izen musulman bat ematen zien. Munduko txapela lortu eta gero, Cassius Clay Muhammad Ali bihurtu zen.
[[Sonny Listor]]en aurka izan zuen ordurako borrokaldirik garrantzitsuena, munduko titulua jokoan zela. GaraipenaIrabazi lortuegin zuen, apustu guztiak aurka eduki arren. Bere titulua defendatuz izandefendatu zuen bigarren borrokaldian, aurkaria lehenalehen asaltoan K.O.KO utzi zuen muturrekoarekinmuturreko batez.
HonelaHorrela jarraitusegitu zuen Alik bere titulua babesten, [[Vietnamgo Gerra|Vietnameko Gerrara]] joateari ezetzauko emanegin zion arte. 5Bost urteko espetxe zigorra eta 10.000 dolarreko isuna jarri zioten. EspetxeaEz ezzuten zuen ikusiespetxeratu, baina titulua kendu zioten eta urte luzez ringera igotzea debekatu zioten.
== Bigarren txapeldun aldia ==
BereHaren lehen porrota, munduko txapeldunaren gerrikoa berreskuratzeko egin zuen lehen saiakeran jazo zen.: [[Joe Frazier]]ren aurka izan zen, puntutanpuntuetan galdu zuen 15 roundeko borrokaldi batean. Bigarren saiakera [[George Foreman]]en aurka izan zuen. [[Kinshasa]]n. Garaipen izugarri ospetsua horren ondorioz, munduko txapeldunaren gerrikoa berreskuratu zuen. Aurrerantzean, Frazier berberaren aurka eta beste boxeolari garrantzitsu askoren aurka defendatu zuen gerrikoa baina, harrigarria iruditu arren, [[Leo Spinks]] gaztearen aurka galdu zuen titulua, hark profesional moduan zortzi borrokaldi besterik ez bazeramatzan ere.
Bere erretiroa jakinarazi zuen arren, 1980an itzuli zen [[Larry Holmes]]en , aurka.baina Limitegaldu barruan galduegin zuen borrokaldi. ▼Alik bigarren saiakera izan zuen, [[George Foreman]]en aurka oraingoan, [[Kinshasa]]n. Izugarri ospetsua izan zen garaipena lortu zuen, munduko txapeldunaren gerrikoa berreskuratuz.
1981ean puntutan galdu zuen, [[Trevor Berbick]]en aurka puntuetan galdu zuen. Azken porrota honenhorren ostean, behin betiko erretiratu zen , askoren ustez, historiako boxeolaririk itzelena: Muhammad Ali. ▼Frazier berberaren aurka eta beste boxeolari garrantzitsu askoren aurka defendatuko zuen gerrikoa Alik aurrerantzean. Baina harrigarria iruditu arren, [[Leo Spinks]] boxeolari gaztearen aurka galdu zuen titulua, profesional moduan 8 borrokaldi besterik ez zeramatzana.
▲Bere erretiroa jakinarazi zuen arren, 1980an itzuli zen [[Larry Holmes]]en aurka. Limite barruan galdu zuen borrokaldi.
▲1981ean puntutan galdu zuen [[Trevor Berbick]]en aurka. Azken porrota honen ostean, behin betiko erretiratu zen, askoren ustez, historiako boxeolaririk itzelena: Muhammad Ali.
== Boxeotik urrun ==
GhandiGandhi Fundazioak, bakearen sarirako proposatu zuen Muhammad Ali. Hala, 65 urteko kirolari historikoa saritua izan zen, umeen aldeko lanagatik. Ali ''Haurren Biltzar Nagusia'' izeneko taldearen sortzaileetako bat izan zen: hari esker, ehundaka umek laguntza jasotzen dute [[New York]]en.
Ali ''Haurren Biltzar Nagusia'' izeneko taldearen sortzaileetako bat izan zen. Bertan, ehundaka umek laguntza jasotzen dute [[New York]]en.
Sari hauhura eman baino aste bete lehenago, [[Mohandas Karamchand Gandhi|GhandirenGandhi]] fundazioakFundazioak eskutitza bidali zuen Nobel Fundaziora, non sarirako hautagai izateko proposatzen dutenproposatzeko.
HiruMunduko txapeldun hiru aldiz mundukoizan txapeldun,zenez eta bere kirolari ibilbidean 56 aldizgaraipen garaitu etalortuta 5—bost aldiz besterik ez, galduzuen zuenagaldu—, 1999. urtean Mendeko Kirolaririk Hoberena izendatu zuen COINazioarteko Batzorde elkarteakOlinpikoak.
[[1982]]. urtetik Ali, berriro Cassius Clay izena harturik, AEBetako Kentucky estatuan [[Parkinsonen gaixotasun|Parkinson]] gaixotasunarekingaixotasunaren ariaurka izanborrokatu zen borrokan.
[[2016]]ko [[ekainaren 3]]an hil zen, [[Phoenix]]eko hospital batean, arnas arazoen ondorioz.
== Erreferentziak ==
| 