Lotario I.a: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
24. lerroa:
| hillekua = [[Prüm]]
}}
'''Lotario I.a'''<ref>EIMA: [http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.eus/contenidos/informacion/dih/eu_5490/adjuntos/estilo_liburua/onomastika/IZEN_ZERRENDAK.pdf ''Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak'']</ref> ([[795]] - Prümeko abadia, [[855]]eko [[irailaren 29]]a) Italiako erregea izan zen 818-855 bitartean, [[Karolingiar Inperioa|Mendebaldeko enperadorea]] 840-855 bitartean eta [[Erdialdeko Frantzia]]ko erregea 843-855 bitartean{{lur erref}}.
 
== Bizitza ==
[[Luis Errukitsua|Luis ''Errukitsua'']] enperadorearen eta Ermengarda Hesbayekoaren seme nagusia zen. [[815]]ean, [[Bavaria]]ko agintari bilakatu zen<ref name="brit">{{erreferentzia|izena = | abizena = |url = https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Lothair_I.| izenburua = Lothair I.|bilduma= 1911 Encyclopædia Britannica, Volume 17|argitaletxea = en.wikisource.org| sartze-data = 2016-05-29}}</ref>. Bi urte beranduago, aitak ''Ordinatio Imperii'' kapitularra promulgatu zuen, Lotario izendatzen zuena inperioaren oinordeko bakar<ref name="hfiles">{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.historyfiles.co.uk/KingListsEurope/FranceFranks.htm |izenburua= Carolingian (Frankish) Empire |bilduma= | argitaletxea= historyfiles.co.uk|sartze-data = 2016-05-30}}</ref>. [[822]]an Italiako errege izendatua izan zen, eta [[823]]an [[Paskoal I.a]] aita santuak enperadore-kide koroatu zuen. 824ko[[824]]ko azaroan, ''Constitutio Romana'' promulgatu zuen, enperadorearen eta aita santuaren arteko harremanei buruzkoa, aginpide gorena enperadoreari ematen ziona<ref name="brit"></ref>.
 
Begi txarrez ikusi zuen [[Karlos II.a Burusoila|Karlos]] anaia erdiari aitak eman nahi zion ondarea, eta [[833]]an aitaren aurkako konplota burutu zuen, [[Pepin I.a Akitaniakoa|Pepin]] eta [[Luis II.a Germaniarra|Luis]] anaiekin elkar harturik, aitaren aurkako konplota burutu zuen; baina [[834]]an, aitak koroa berreskuratu zuelarik, Italiara erbesteratu behar izan zuen<ref name="lar">{{erreferentzia|izena = | abizena = |url = http://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Lothaire_I_er/126566| izenburua = Lothaire Ier |bilduma= |argitaletxea = larousse.fr| sartze-data = 2016-05-29}}</ref>.
 
Aita [[840]]an hil zenean, inperio osoa bereganatzen saiatu zen, baita enperadore koroa ere, baina [[Karlos II.a Burusoila|Karlos ''Burusoila'']] eta [[Luis II.a Germaniarra|Luis ''Germaniarra'']] elkartu ziren haren aurka. [[Fontenoy (Yonne)|Fontenoy-en-Puisayeko]] gudu erabakigarrian garaitua izan ondoren, [[Verdungo Hitzarmena]] onartu behar izan zuen<ref name="brit"></ref>. Lotariok, enperadore tituluaz gain, [[Erdialdeko Frantzia]], jaso zuen: [[Italiar penintsula]]ko iparraldea eta [[Frisia]]tik [[Proventza]]rainoko lur zerrenda. Frisian [[normandiar]]ren aurka borrokatu behar izan zuen, eta Italian [[sarrazeno]]en aurka<ref name="lar"></ref>. [[855]]ean, eri zegoela, erresuma semeen artean banatu zuen:
37. lerroa:
* [[Karlos Proventzakoa]]rentzat, [[Burgundia Beherea]].
 
Ondoren, Prümeko[[Prüm]]eko abadiara erretiratu zen; bertan hil zen, [[855]]eko [[irailaren 29]]an<ref name="lar"></ref>.
 
== Ezkontza eta seme alabak ==
49. lerroa:
* Rotrude (840 aldean), Lamberto III.a Nanteskoarekin ezkondu zena.
* [[Karlos Proventzakoa|Karlos]] (845–863), [[Burgundia Beherea|Burgundia Behereko erregea]] izan zena.
 
Sasiko seme bat ere izan zuen:
* Karloman (853 aldean-?).
 
== Erreferentziak ==