Babelgo dorrea (Bruegelen margolana): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
No edit summary
13. lerroa:
'''''Babelgo dorrea''''' [[Pieter Bruegel Zaharra]]ren hiru olio-margolanen gaia da. Lehenengoa bolian pintatutako miniatura bat zen eta Bruegelek Erroman zegoela margotu zuen. Hori, ordea, galdu egin da.<ref>{{Txantiloi:Erreferentzia|abizena=Morra|izena=Joanne|izenburua=Utopia Lost: Allegory, Ruins and Pieter Bruegel’s Towers of Babel|egunkaria=Art History|urtea=2007|bilduma=30|issue=2|orria=200|doi=10.1111/j.1467-8365.2007.00538.x}}</ref> Iraun duten bi margolanek [[Babelgo dorrea]]ren eraikuntza erakusten dute.
 
Dorre hori, ''[[Hasiera (Biblia)|Hasiera]]''ren arabera, gizateria elebakar eta bateratu batek sortu zuen, haien aintzaren erakusgarri eta sakabana ez zitezen:  "Gero, esan zuten: «Ea, eraiki ditzagun hiri bat eta zerurainoko dorre bat. Ospetsu egingo gara eta ez gara munduan zehar barreiatuko»" (Hasiera 11:4). Lehen planoko pertsona litekeena da [[Nimrod]] izatea, ustez Dorrea eraikitzeko agindu zuena.<ref name="Art and the Bible">{{Txantiloi:Cite web|url=http://www.artbible.info/art/tower-of-babel.html|izenburua=The Tower of Babel|lana=Art and the Bible|sartze-data=July2011ko 15,uztailaren 201115a}}</ref>
 
== Historia eta deskribapena ==
20. lerroa:
Erromaren eta [[Babilonia (hiria)|Babilonia]]<nowiki/>ren artean egiten duen parekatzeak esanahi berezia dauka: Erroma [[Erroma|Betiereko Hiria]] zen, bertako zesarrek betiko irauteko destinatua, eta haren beheraldia eta hondamena lurreko ahaleginen harrokeria eta iragankortasuna adierazten zuten.<ref name="Art and the Bible">{{Txantiloi:Cite web|url=http://www.artbible.info/art/tower-of-babel.html|izenburua=The Tower of Babel|work=Art and the Bible|sartze-data=2011ko uztailaren 15a}}</ref> Dorreak, gainera, [[Erromatar Eliza Katolikoa|Eliza katolikoaren]] (garai hartan egindako zerbitzu guztiak, latinez) eta Herbehereetako [[Luteranismo|Luteroren]] doktrina protestantearen arteko gatazka ematen zuen aditzera.<ref>Morra, 202</ref> Lehenengo begiratuan, dorreak pilare zentrokideen sorta bat ematen duen arren, arreta handiagoz aztertuz gero, argi dago geruza bat ere ez dagoela horizontalean. Dorrea goranzko kiribil bat bezala eraikita dago.
[[Fitxategi:Pieter_Bruegel_the_Elder_-_The_Tower_of_Babel_(detail)_-_Google_Art_Project.jpg|eskuinera|thumb|332x332px|Eskuinaldea gertutik ikusita]]
Pinturako langileek lurzoru diagonalarekin perpendikularrean eraiki dituzte [[Arku (arkitektura)|arku]]<nowiki/>ak eta, era horretan, ezegonkorrak dira eta, ondorioz, hondoratzen ari direla ere ikus daiteke. Dorrearen beheko eta oinarriko geruzak ez daude osatuta goiko geruzak eraiki baino lehen. [[:en:Lucas_van_Valckenborch|Lucas van Valckenborch]]<nowiki/>ek, Bruegelen garai bereko artista batek, Babelgo dorrea pintatu zuen ere 1560an eta geroago, beharbada Bruegelen irudikapena ikusi ostean.<ref name="Art and the Bible">{{Txantiloi:Cite web|url=http://www.artbible.info/art/tower-of-babel.html|izenburua=The Tower of Babel|lana=Art and the Bible|sartze-data=2011ko uztailaren 15a}}</ref> Biak ere XVI eta XVII. mendean Dorrea margotzeko tradizio zabalago batean kokatzen ziren.<ref>{{Txantiloi:Cite web|url=http://babelstone.blogspot.com/2008/12/72-more-views-of-tower-of-babel.html|abizena=West|izena=Andrew|egile-lotura=Andrew West (linguist)|izenburua=72 More Views of the Tower of Babel|lana=BabelStone|sartze-data=2011ko uztailaren 15a}}</ref> Ipar Europako artisten eragina agerikoa da Bruegelek paisaia pintatzeari jartzen dion arreta zainduan.<ref>Pietro Allegretti, ''Brueghel'', Skira, [[Milan|Milano]] 2003, ''s.v.'' </ref>
 
[[Babelgo dorrea]]<nowiki/>ren istorioa (baita ''[[Saulen suizidioa]]'' ere) zigortutako harrokeriaren eredutzat hartzen zen, eta hori da, zalantzarik gabe, Bruegelek bere margolanaren bidez erakutsi nahi duena. Gainera, ingeniari, igeltsero eta langileen abiadura biziak bigarren ikasbide bat ere adierazten du: giza ahalegin askoren hutsalkeria. Bereak egin duen [[Nimrod]]en eraikina esanahi hori irudikatzeko erabili zen [[:en:Sebastian_Brant|Sebastian Brant]]<nowiki/>en ''[[:en:Ship_of_Fools_(satire)|Zoroen ontzia]]''n<ref>This book's online text may be viewed at [http://www.gutenberg.org/ebooks/20179 ''The Ship of Fools''], [[Gutenberg proiektua|Project Gutenberg]]. </ref>  Bruegelek nahiko ongi ezagutzen ditu eraikuntza-prozedurak eta -teknikak, eta xehetasunak zuzenak dira. Jarduera horiek erakusteko duen trebetasunak gogora ekartzen du bere hil aurreko azken mandatua, hildakoan amaigabe utzitakoa, [[Brusela]] eta [[Anberes]] lotzen zituen kanala zulatzen erakusten zuten margolan dokumental batzuk zirela. <ref>P. Allegretti, ''ibid.''</ref>