Aretxabaleta: berrikuspenen arteko aldeak

Herriaren lehenengo aipamenak [[X. mendea|X. mendekoak]] dira, Aretxabaleta eta bertako elizateak [[Leintz]] ibarraren barnean zeudenean, Eskoriatza, Arrasate eta Leintz Gatzagarekin batera. [[1260]]. urtean [[Arrasate]]k bailara utzi egin zuen, eta [[1331]].eann [[Leintz Gatzaga]]k jarraitu zion. Ordutik aurrera, bailara 17 herrixkak osatzen zuten: [[Apotzaga]], [[Aozaratza]], [[Arkarazo]], Aretxabaleta, [[Areantza]], [[Bedoña]], [[Bolibar (Eskoriatza)|Bolibar]], [[Eskoriatza]], [[Galartza (Aretxabaleta)|Galartza]], [[Goroeta|Korueta]], [[Gellao]], [[Isurieta]], [[Larrino|Larriño]], [[Marín|Marin]], [[Mazmela]], [[Mendiola]] eta [[Zarimutz]]. [[Elizate]] bakoitzak bere alkate eta kontzejua zeuzkan, eta guztiak parekoak ziren eskubideeskubidetan eta administrazioan. Bailara osoa ordezkatzen zuen Anaiarteko Alkatea ere bazegoen; kargu hauhori edozein aitonen-semek bete zezakeen.

[[1370]]. urtean [[Gaztelako Erresuma|Gaztelako]] [[Henrike II.a Gaztelakoa|Henrike II.a]] erregeak Leintz [[Beltran Velez Gebarakoa]] [[Oñatiko Jaurerria|Oñatiko jaunaren]] esku utzi zuen. Gebaratarren menpekotasun egoeratikmenpekotasunetik aldendu guran, [[1497]]. urtean, garai hartako LeintzekLeintz Gipuzkoako Probintzian sartu zen. Geroago, [[1556]]. urtean, Gebaratarrengandik askatu egin zen eta "Valle Real de Leniz" izena hartu zuen. Egoera horretan jarraitu zuten Leintzeko gune osoekguztiek (egungo Aretxabaleta eta Eskoriatza herrietako udalerriak osatzen duten herriguneek eta elizateek) [[1630]]. urtera arte, Eskoriatza eta Aretxabaleta herrien arteko liskarrek bailararen banaketa ekarri arte. Urte horretan Aretxabaletak "Valle Real de Aretxabaleta" izena hartu hartu zuen.