Oiasso: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
5. lerroa:
[[Fitxategi:Erromatar merkataritza ontziak.jpg|thumb|Erromatar merkataritza ontziak.]]
== Historia ==
[[Geografia|Geografo]] klasikoek [[Plinio Zaharra|Plinio]], [[Klaudio Ptolomeo|Klaudios Ptolemaios]] eta [[Estrabon]]ek<ref>{{es}} Alicia Mª Canto y De Gregorio, ''La Tierra del Toro: Ensayo de Identificación de Ciudades Vasconas'', U.A.M., [[Madril]], [[1997]]. [http://www.tierravascona.info/aliciacanto/index.html interneten]</ref><ref>{{es}} Adolf Schulten, ''Las referencias sobre los Vascones hasta el año 810 después de J.C.'', [http://www.euskomedia.org/PDFAnlt/riev/18225240.pdf interneten]</ref> beren idazlanetan Oiasso hiria aipatu zuten. [[Plinio Zaharra|Pliniok]] ''Naturalis Historia'' bere liburuan [[baskoi]]en lurrak [[Pirinioak|Pirinioetatik]] Oiarsoraino kokatu zituen, ''[[Vasconum saltus]]'' izeneko eskualdean.<ref>{{la}} <cite>Próxima ora citerioris est eiusdemque Tarraconensis situus a Pyrenaeo per oceanum Vasconum saltus, Oiarso, Vardulorum oppida, Morogi, Menosca, Vesperies, Amanum portus, ubi nunc Flauiobrica colonia 8. Ciuitatium VIIII regio Cantabrorum, flumen Sauga, portus Victoriae Iuliobricensium. ac eo loco fontes Hiberi XM passuum portus Blendium, Orgonomesci e Cantabri. portus eorum Vereasueca, regio Asturum, Noega oppidum, in poeninsula Paesici, et deinde conuentus Lucensis, a flumine Nauialbione Gibarci, Egiuarri cognomine Namarini, Iadoui, Arroni, Arrotrebae, pronunturium Celticum, amnes Florius Nelo. Celtici cognomine Neri et super Tamarici 9 quorum in paeninsula tres arae Sestianae [-182→183-] Augusto dicatae, Copori, oppidum Noeta...</cite> (''Naturalis Historia, 4,110-111)</ref> [[Klaudio Ptolomeo|Klaudios Ptolemaiosek]] [[II. mendea]]n bi kokapen eman zizkion ''Oiasso'' izenari ''Geographikè Úphégesis'' bigarren liburukian, bata hiriari ([[greziera]]z: ''Οίασσώ πόλις'') eta bestea Pirinioetako Oiasso mendixkari ([[greziera]]z: ''Οίασσώ άκρον Πυρήνης'').<ref>{{la}} <cite>Item iuxta superius nominatam civitatem Ossaron, quae ponitur non longe ab Oceano...</cite></ref>. Horrexegatik, [[Julio Caro Baroja]]k<ref>{{es}} [[Julio Caro Baroja]], ''Navarra, Etnología de las Comunidades Autónomas'', [[Madril]], [[1996]], 468.orr </ref> oker ulertu zuen Oiassok bi gune bereizi zituela, hiria eta portua.
 
Oiasso ''Mar Externum'' izeneko [[itsaso]]aren portu garrantzitsua zen, behin [[K. a. I. mendea]]n ''[[Tarragona|Tarraco]]''rako galtzada eraiki zenean, [[mea]]k garraiatzeko eta salerosketan aritzeko. Galtzadak [[Ebro]]ren harana zeharkatu zuen ''[[Huesca|Osce]]'' eta ''[[Lleida|Ilerda]]'' hirietatik. ''Ab Asturica Burdigalam'' edo XXXIV. galtzadak Oiassotik ere pasatzen ziren ''[[Astorga|Asturica Augustatik]]'' ''[[Bordele|Burdigalara]]'' zihoazela, [[Estrabon]]ek zioen bezala. Galtzada hori [[Erromatar Inperioa]]k sortutako [[Ozeano Atlantikoa|Atlantiar]] eskualdea hornitzeko sare komertzialean zegoen.