'''Urtebete itsasargian''', [[Miren Agur Meabe]] euskal idazleak [[1936]]ko gerrari buruz idatzitako liburu historiko nahiz fikziozkoa da. Jon 13 urteko gaztetxo bilbotar bat da eta gerraren ondorioz, Garraitzeta izeneko herrira bidaliko dute Alejandro izeneko bere osaba farozainarekin bizitzera. <ref>http://aralarbhigazteliteratura.blogspot.com.es/2010/01/urtebete-itsasargian.html</ref> <ref name=elkar/>
Urtebetez egongo da Jon bere osabarekin bizitzen, eta bitarte horretan gerran jazotzen ari denaren inguruko gertaera nagusiak ezagutuko dituguditu irakurleak bere ikuspegitik. Gertaera hauek, modu ezberdinetan jasoko ditu Jonek, batzuk irakurri edo entzunak izango ditugu eta beste batzuk berak biziko ditu... Gerraren gertaera nagusiak ezagutzeaz gain, [[euskal kultura]]n garrantzitsuak izan diren gertaera eta pertsona batzuen izenak ere agertukoagertzen zaizkigudira: [[Lauaxeta]], [[Erkiaga]], [[Zubikarai]], [[Aitzol]]... <ref name=elkar/> Hau guztiaz gain, Jonek bizipen berriak ere biziko ditu; lehen maitasuna izango da horietako bat, Mirra izeneko neska ijito baten eskuetatik. <ref name=elkar>http://www.elkarargitaletxea.eus/liburuak/default.cfm?atala=artikulua_ikusi&hizkuntza=1&id_produktua=g81.109015</ref> <ref>http://www.aiaraldea.eus/proposamenak/literatura/urtebete-itsasargian</ref>
Liburua bi zatitan banatua dago. Lehen zatian Garraitzetara iritsi ondorenekoa kontatzen diguda, bertara iritsi eta gurasoengandik banatuta egotean sentitzen duena eta pertsonaia berrien aurkezpena egiten digudu: Paulo, Mirra, Katalin... Bigarren zatian, gertaerak hilabeteka kontatzen dira; lehen zatian bezala, Jon eta Mirraren artekoa kontatzen jarraitzen du eta gerra modu hurbilago batean kontatzen hasten zaigu. Izan ere, denbora aurrera joan ahala gero eta gertuago dago gerra euren herritik eta euskaldunen guztientzat garai gogorrak izango dira.
