Zwingli: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
t clean up using AWB
22. lerroa:
 
== Bizitza ==
[[Viena]]ko eta [[Basilea]]ko unibertsitateetan ikasi zuen. [[Glaris]] ta [[Einsiedeln]]en apaiza zela jarraitu zuen ikasten, eta [[Erasmo Rotterdamgoa|Erasmoren]] eragina jaso zuen. [[1513]]-[[1515]] bitartean, predikari abertzale izan zen gudulekuz guduleku. Garai hartan [[Frantzia]]k suitzar soldadu mertzenariak hartzen zituen gerrarako, eta Zwinglik haien kontrako kanpaina antolatu zuen.
 
[[1516]]an, Einsiedelngo Ama Birjinaren santutegian kapelau izendatu zuten eta sineskerien aurka aritzeagatik nabarmendu zen. Gero [[Zürich|Zurichen]] predikaria izan zen, eta bere predikuetan [[Itun Berria]]ri buruzko [[Erasmo Rotterdamgoa|Erasmoren]] ideiak zabaldu zituen, erdeinuz mintzatuz [[Aita santu|Aita Santuari]] buruz; gero, Zuricheko kanonigo izendatu eta [[Erromatar Eliza Katolikoa|Eliza Katolikoaren]] hainbat arauren kontra hitz egiten hasi zen (baraua, esaterako). Zurichen apaiz zegoela, Eliza Katolikoa errefomatzeko dotrina zabaltzeari ekin zion. Haren idazkietan, elizaren hierarkiaren ustelkeriaren kontra jo zuen, apaizen ezkontzak bultzatu zituen eta gurtzeko tokietan irudiak erabiltzea kritikatu zuen.
 
[[1523]]an, gotzainaren iritziaren kontra, ezkondu egin zen. Urte hartan berean, ''Tesien azalpena eta froga'' argitaratu zuen. Bertan, 67 tesi azaldu zituen, bere dotrinaren frogagarri: Zwinglirentzat, [[Biblia]] bakarrik zen fedearen eta aginpidearen oinarria, Erromako gidaritza arbuiatzen zuen eta [[aleman]]a liturgia hizkuntza izan zedin eskatzen zuen.
 
[[1525]]ean ''De vera et falsa religione commentarius'', bere obra nagusia, argitaratu zuen, eraberritzearen oinarria eta funtsa zabal agertzen zituena. Obra hura eraberritzaileen teologia liburu nagusia izan zen [[Joan Kalbin|Kalbinek]] bere ''Kristau Erakundea'' atera zuen arte. [[Liturgia]] berria ezarri zuen [[meza]] arrunta ordezkatzeko. Erreformaren alderdi erradikalaren aurka [[anabaptismo|anabaptisten]] aurka alegia, ere egin zuen Zwinglik, eta horren ondorioz haren jazarpena hasi zen.
 
Bien bitartean, [[1529]]an Zwingli eta [[Martin Luther]] [[Marburg]]en elkartu ziren, eta dotrinaren puntu frankotan ados egon arren, ez ziren bat etorri eukaristian [[Jesus Nazaretekoa|Jesukristo]] dagoen ala ez esaterakoan. Lutheren aldean, Zwingli erradikalagoa eta humanistagoa zen. Eliza eta estatua sarritan nahasi zituen; hala egin zuen Zurichen, non erabateko teokrazia bat sortu baitzuen. Ezkontzari buruzko Zwingliren araudia (''Ehegericht'') izan zen, bestalde, kalbinismoak [[Geneva]]n oinarritzat hartu zuena.
 
Erreforma [[Suitzako Konfederazio Zaharra|Suitzako Konfederazioko]] beste lekue batzuetara hedatu zen, baina hainbat kantoik nahiago izan zuten katoliko jarrai. Kantoi erreformatuen aliantza eratu zuen Zwinglik, eta Konfederazioa erlijioaren arabera geratu zen banandurik. [[1529]]an, azken unean saihestu zen gerra bi aldeen artean. [[1531]]n gatazka berpiztu zen eta Zwingli borrokan hil zen, 47 urte zituela.
39. lerroa:
{{commonskat}}
{{bizialdia|1484ko|1531ko|Zwingli}}
 
[[Kategoria:Protestantismoa]]
[[Kategoria:Suitzako historia]]