Arabako lautada: berrikuspenen arteko aldeak

Osagaietan nagusi dira goi kretazikokoak eta hirugarren arokoak. Sinklinal horrek mendebalera luzatzen da, Pirinioen aurreko sakonunetik, eta Arakil ibaiaren bidez Iruñeko sakaneraino sartzen da. Geomorfologiaz, sinklinal handi horretan Zadorrak eta bere adarrek ibai sare ortoklinala ezarri dute, arroari bere izaera berezia emanik; [[tupa]]rriak eta gainerako osagai bigunak oso higaturik daude, eta material gogorragoz osatutako muino bakan batzuk besterik ez dira higadura horretatik libre (Araka, Estibalitz, Argomaiz). Lautada zeharkatzen duten ibaiek metatutako isurkinek zabalune ederrak sortu dituzte, askotan ezponda eta mendi hegaletan behera etorritako osagaiei loturik. Mendebalean, Lautadaren muga Badaia, Arkamo, Gibijo, Salbada eta Arratoko mendilerroek egiten dute; egitura morfologiko berekoak dira, karst harriz, kare harri dolomitikoz eta goi kretazikoko tuparriz osatuak. Entzia, Iturrieta eta Gasteiz mendilerroek lautadaren hegoko itxitura osatzen dute, eta [[Zadorra]] (iparrean) eta [[Ihuda]] (hegoan) ibaien isurialdeen muga egiten dute. Urbasa-Trebiñuko sinklinal handiaren iparraldeko alderdia dira mendiok, kare harriz, hareharriz eta hirugarren aroko konglomeratuz osatuak. Gailurrak ez dira oso garaiak (Ballo 1.198 m, Kapildui 1.180 m), baina garrantzi handikoak dira, Arabako lurraldean bigarren oztopo bioklimatikoa osatzen baitute. Gainera, multzo horrek Tuiuko mendilerroan, eta Cantoblanco eta Olmedoko mendietan du jarraipena. hortik Gaubeako mendebaleko mendi sailei lotzeko.

 

 

 

== Klima ==