Semeno Iruñekoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Xabier Armendaritz wikilariak «Ximeno Iruñekoa» orria «Semero Iruñekoa» izenera aldatu du: https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lankide_eztabaida:Xabier_Armendaritz&oldid=prev&diff=5388835
t hainbat zuzenketatxo
1. lerroa:
{{Beste erabilpenak|lehendabiziko Semero Iruñekoa|bigarrenari|Ximeno Gartzia Nafarroakoa}}
'''Semero Iruñekoa''' —{{lang-es|Jimeno de Pamplona}}— [[IX. mendea|IX. mendeko]] [[Iruñeko Erresuma|Iruñeko]] erregeorde edo erregekidea izan zen., [[Semero leinu]]koa.
 
== Biografia ==
Sortutako datu biografiko batzuk izan ezik, apenas ez daude bere existentziari buruzko datuak bere semeen [[patronimiko]]ak izan ezik: Gartzea eta Eneko ''Semeroitz'', Semero izeneko aita behar zuten.<ref name="Lacarra">Lakarra de Miguel, José María. ''"Textos navarros del Códice de Roda"''. ''Estudios de Edad Media de la Corona de Aragon''. 1:194-283 ([[1945]]).</ref>. [[850]]ean, [[Frantzia]]ko Gortean ''Induo'' eta ''Mitio'', "[[Nafarroa|Nafarren]] dukeen" ordezkariei harrera egin zieten eta litekeena da [[Eneko Aritza]] eta Semero aipatutako [[duke]] horiek izatea.<ref name = "viejo"/>.
 
Era berean [[Gartzea Semenez|Gartzea Semeroitz Iruñekoa]] bere semea bezala, litekeena da [[Iruñeko Erresuma]]ko "beste zatiren" buruzagia edo erresuma osoko erregeordea izatea (nahiz eta hori buruz agiriak ez izatea).<ref name = "viejo">Pérez de Urbel, Justo. ''"Lo viejo y lo nuevo sobre el origin del Reino de Pamplona"''. ''Al-Andalus''. 19:1-42 ([[1954]])</ref><ref>Sánchez Albornoz, Claudio. ''"Problemas de la historia Navarra del siglo IX"''. ''Vianako Printze Erakundea'', 20:5-62 ([[1959]])</ref>. Bere balizko lurraldeak [[Araba]] inguruan izan ziratekeen, [[Bela Ximenez|Beila Semeroitz]] [[Arabako konderria|Arabako kondea]] bere balizko semeak (berriro patronimikoa) bertan lurrak zituelako.<ref name="Portugal">Pérez de Urbel, Justo. ''"Jimenos y Velas en Portugal"''. ''Revista Portuguesa de História''. 5:475-492 ([[1951]])</ref>.
 
Batzuetan Semerori "Azkarra" ezizena jarri diote, baina izen bereko ondorengo agintariarekin nahasia izan da. Era berean, eta berriro oker, batzuetan Semero Gartzia deitu dute, [[Gartzea SemeroitzenSemeroitz]]en semea zelakoan.<ref name="Lacarra"/>.
 
[[Semeno leinua|Semero leinua]]ren sortzailea izateagatik famatua da, [[Aritza leinua]] [[905]]an ordezkatu eta [[Nafarroako Erresuma]] [[1234]] arte gobernatu zuena.
 
== Ezkontza eta seme-alabak ==
Bere emazteari buruzko datuak ez badaude ere, Justo Pérez de Urbel [[historia]]lariak Semero [[Leongo Erresuma]]ko printzesa zen [[Leodegundia Ordoñez]]k ezkondu zuen [[Iruñea|Iruñeko]] printze ezezaguna zela zioen.<ref name = "viejo"/><ref>Sánchez Albornozek ez dago ados</ref>. Semerok bi seme ezagunak eta beste bi balizkoak izan zituen:<ref name="Portugal"/>:
 
* Gartzea Semeroitz, agian bere oinordekoa
* [[Gartzea Semenez|Gartzea Semeroitz Iruñekoa]], Gartzea anaia bezala ''[[Rodako kodexa|Rodako kodex]]''ean aipatua.<ref>Batzuetan [[Eneko Aritza]]rekin nahasi egin dute.</ref>.
* [[Bela Ximenez|Beila Semeroitz]], [[Bela leinua]]ren sortzailea. Lotura ez da egiaztatua izan baina [[patronimiko]], geografia eta kronologiaren arabera aditzera eman dute.
* Oneka, [[Galiziako Erresuma|Galiziako kondea]] zen Diego Fernandez ezkondu zuena eta Semero eta Leodegundiaren ama. Pérez de Urbelek hipotesi honen aldekoa da Leodegundia Ordoñez Semeroren emaztea bazen, besteek berriz, beste aita ezarri zioten Onekari.