A hepatitis: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Josu (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
{{Gaixotasun infotaula
| izena = A hepatitis
| irudia = Jaundice eye.jpg
| GNS10 = {{GNS10|B|15||b|15}}
| GNS9 = {{GNS9|070.0}}, {{GNS9|070.1}}
| DiseasesDB = 5757
| MedlinePlus = 000278
| eMedicineSubj = med
| eMedicineTopic = 991
| eMedicine_mult = {{eMedicine2|ped|977}}
| MeshID = D006506
}}
{{ohar medikoa}}
 
'''A hepatitisa''' gaixotasun infekziosoa da, A hepatitisaren [[birus]]ak sortua, [[gibel]]ari kalte egiten diona. Beste hepatitis birikoen aldean ([[B hepatitis|B]] eta [[C hepatitis]]), A hepatitisa ez da kronikoa, gaixoaren [[immunitate-sistema]]k birus patogenoa denboraren poderioz akabatzen baitu.
 
A hepatitisa aitortu beharreko gaixotasuna da [[Euskal Herria]]n. 2008. urtean, esaterako, 37 kasu jakinarazi ziren [[EAE]]an, eta 2007. urtean 35.
7 ⟶ 19 lerroa:
== Etiologia ==
 
A hepatitisa [[Pikornabirus]] familiako birus batek eragiten du. Birus hauek [[RNA]] dute material genetikoa, kapside ikosaedriko batek babestua <ref name= A>{{erreferentzia|abizena1= Basaran |izena1= Miren eta|abizena2= Umaran, |izena2= Adelaida ''|izenburua= Mikrobiologia medikoa''|argitaletxea= E.H.U.ak argitaratuta,|orrialdea= 499-502 orr. }}</ref>. Harizpi bakarreko [[RNA birus]]a da, polaritate positibokoa.
 
Pikornabirus taldearen barnean bi birus mota daude: [[enterobirus]]ak eta [[errinobirus]]ak. Lehenengoek [[digestio-aparatu]]an sortzen dituzte gaitzak, eta bigarrengoek eztarrian eta sudurrean. A hepatitisaren birusa, hain zuzen, enterobirusen kategorian sailkatzen da.
17 ⟶ 29 lerroa:
Gaitza gorotz-aho bidetik harrapatzen da. Hots, gorotzez kutsatutako urak edo janariak hartzerakoan.
 
A motako hepatitisa transmititzen duten janari garrantzitsuenak [[itsaski]]ak dira, giza gorotzekin kutsatuta daudenean <ref>{{erreferentzia|egilea= Madigan M.T., Martinko J.M., Parker J. ''|izenburua= Brock Mikroorganismoen biologia''|urtea= (2007) |argitaletxea= E.H.U-ak euskaratua:.|orrialdea=988-989 orr.}}</ref>. Itsaski gordinak edo arin kozinatuak dira arriskutsuenak. Garapen bidean dauden herrialdeetan gaitzaren prebalentzia altuagoa da, higiene baldintza kaskarragoak dituztelako eta [[hondakin-uren tratamendu]]a edo edateko uren [[araztegi]]ak urriak direlako.
 
Banakako kasuak dira ohikoenak, baina tarteka gaitza agerraldi moduan azaltzen da, pertsona batzuk batera gaixotzen direnean (adibidez, janari edo ur kutsatu bera hartzerakoan). [[Haurtzaindegi]]etan ere umeen arteko kutsapena errazagoa da.
29 ⟶ 41 lerroa:
== Patogenia ==
 
Ahotik sartu ondoren, birusa digestio-aparatutik odolera pasatzen da, eta hortik gibelera iristen da. Bertan erreplikatzen da .<ref> Basaranname= Miren eta Umaran, Adelaida ''Mikrobiologia medikoa'' E.H.U.ak argitaratuta, 499-502 orr. <A/ref>. Birusa [[behazun]]etik, hasieran, eta gorozkietatik gero kanporatzen da.
 
Birusak [[hepatozito]]ak kaltetzen ditu, eta [[ikterizia]] eta gaitzaren ohiko sintomak eragiten ditu. Gibela handitu eta biguntzen da, eta [[bilirrubina]] eta gibeleko [[Entzima|entzimen]] odol-kontzentrazioa igotzen da <ref>{{erreferentzia|abizena1= Ingraham, |izena1= J. eta|abizena2= Ingraham, |izena2= C.|izenburua= ''Introducción a la Microbiología'' vol.|liburukia= 2, Ed.|argitaletxea= Reverté, |orrialdea= 575-576 orr. }}</ref>
 
== Sintoma klinikoak ==
50 ⟶ 62 lerroa:
{{erreferentzia_zerrenda}}
 
[[Kategoria:Gaixotasun birikoak]]
 
[[Kategoria:Gibel Gaixotasuneta birikoakbehazuneko gaixotasunak]]
[[Kategoria: Gibel eta behazuneko gaixotasunak]]