Wikipedia

Arrasate: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t →‎Senidetutako herriak: clean up, replaced: |ARG| → |Argentina| using AWB
zenbait atal udalerri ereduari jarraituz antolatzea, eta beste
24. lerroa:
}}
 
'''Arrasate'''<ref name=140araua>Euskaltzaindia: [http://www.euskaltzaindia.net/arauak/dok/ProNor0140.pdf ''140. araua: Gipuzkoako herri-izendegia''].</ref> [[Gipuzkoa]]ko hego-mendebaldeko udalerria[[udalerri]] bat da, [[Debagoiena]] eskualdeko populatuena eta herrialdekoGipuzkoako seigarrenjendetsuenetan handiena biztanle kopuruari dagokionezseigarrena, ({{formatnum:{{Gipuzkoako udalerrien biztanleria|Arrasate}}}} biztanle zituen {{Gipuzkoako udalerrien biztanleria|urtea}}. urtean). Bertakoak ''arrasatearrak'' edo ''mondragoetarrak'' dira. [[Bergara]]ko [[barruti judizial]]aren menpe dago.
 
[[Kooperatiba|Kooperatiben]] hiriburua da, bertan sortu zirelako euskal enpresa kooperatibo garrantzitsuenak: [[Euskadiko Kutxa]], [[Eroski]], [[Fagor (argipena)|Fagor]], [[Mondragon Unibertsitatea]] (MU)... Horiek guztiak ere [[Mondragon (korporazioa)|Mondragon kooperatiba taldeko]] kide dira. Herriko eta inguruko jende gehienak enpresa hauetan egiten du lan.
30. lerroa:
Horretaz gain, garrantzi handikoa izan da herrian [[Unión Cerrajera|Union Cerrajera]] [[XX. mendea]]n zehar, herritar askoren lantoki zen sarrailak egiten zituen enpresa ezaguna. Izan ere, arrasatearrek "sarrailagile" ezizena hartzen dute.
 
== Izenaren inguruanIzena ==
[[Fitxategi:Arrasate desde udalaitz.png|left|thumb|250px|Arrasate, [[Udalatx]]etik ikusita]]
Udalerriaren izen ofiziala ''Arrasate edo Mondragon'' da gaur egun. Urteetan zehar atzera eginez gero, udalerriaren izenak biak direla erakusten du historiak, bai [[euskara]]z eta bai [[gaztelania]]z. Hala eta guztiz ere, gaur egun, gehienetan, ''Arrasate'' hartzen da euskarazko izentzat eta ''Mondragon'' gaztelerazkotzat; izan ere, hizkuntza bakoitzean erabilpenerabilera horixe egiten da oro har. Euskaraz, gainera, ''Mondragoe'' ere erabili ohi da, batez ere adineko jendeak.
 
[[Fitxategi:Arrasateko dragoia.jpg|right|thumb|250px|Arrasateko dragoia, Santa Barbara parkean]]
48. lerroa:
 
== Geografia ==
 
Arrasate [[Gipuzkoa]]ko [[Debagoiena]] eskualdearen mendebaldean kokatuta dago, [[Araba]] eta [[Bizkaia]]rekin mugan. [[Udalatx]] (1.117 m) mendiaren magalean dago, haren hegoaldean. Herria mendiz inguratuta dago, aurrekoaz gain [[Murugain]] (778 m) eta [[Kurtzetxiki]] (532 m) ere ditu gertu. Udalerriak, mendi horien guztien artean, eta beste hainbat udalerrirekin batera [[Leintz]] harana osatzen du.
 
[[Euskal Autonomia Erkidegoa]]ri erreparatuz gero, jabetzen gara erdi-erdian dagoen herria dela Arrasate, hiru herrialdeen lotunean . Gertuen duen euskal hiriburua [[Gasteiz]] da, 39 kilometrora, eta horren ondoren [[Bilbo]], (48&nbsp;km.)ra, [[Donostia]] (78&nbsp;km.)ra eta [[Iruñea]] (109&nbsp;km.)ra daude. Herria [[Deba (ibaia)|Deba ibaiak]] zeharkatzen du, baina izen bera duen herritik datorren [[Aramaio (ibaia)|Aramaio ibaia]] ere Arrasatetik igarotzen da, herrian aurrekoarekin,Debarekin,Deba ibaiarekin bat egiten duela.
 
=== Auzoak ===
76 ⟶ 75 lerroa:
* Mendebaldean: [[Aramaio]] (Araba).
 
== Historia laburra ==
[[1260]]ko [[maiatzaren 15]]ean [[Alfontso X.a Jakituna]]k [[hiribildu|hiri-gutuna]] eman zion bertan zegoen ''Arrasate'' edo ''Arresate'' herrixkari, Leintz eta Aramaioko haranak elkartzen diren tokian, baita ''Mondragoe'' (''Mondragon'') izen berria ipini ere. Bizitoki hori Santa Barbara mendixkaren magalean kokatu zen. Tontorrean gaztelu zaharra zegoen, Deba ibarrean oso leku estrategikoan, [[iberiar goi-lautada]] eta kostaldearen arteko komunikabiderik garrantzitsuena baitzen ibar hori. [[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] hasieran hiriak sortzeko ahaleginari jarraituta, Deba ibarraren buruan eratu zen [[hiribildu]]a, Gipuzkoako barneko aldeko beste haran eta ibar batzuetan egin zen antzera.
 
[[1260]]ko [[maiatzaren 15]]ean Alfontso X Jakitunak [[hiribildu|hiri-gutuna]] eman zion bertan zegoen ''Arrasate'' edo ''Arresate'' herrixkari, Leintz eta Aramaioko haranak elkartzen diren tokian, baita ''Mondragoe'' (''Mondragon'') izen berria ipini ere. Bizitoki hori Santa Barbara mendixkaren magalean kokatu zen. Tontorrean gaztelu zaharra zegoen, Deba ibarrean oso leku estrategikoan, [[iberiar goi-lautada]] eta kostaldearen arteko komunikabiderik garrantzitsuena baitzen ibar hori. [[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] hasieran hiriak sortzeko ahaleginari jarraituta, Deba ibarraren buruan eratu zen [[hiribildu]]a, Gipuzkoako barneko aldeko beste haran eta ibar batzuetan egin zen antzera.
 
AlfonsoAlfontso X.a JakintsuakJakitunak Gasteizko forua eman zion Mondragoeri. Ondoren, Gaztelako erregeek zabaldu egin zituzten bertako biztanleei emandako eskubideak. [[1353]]an Garagartza, Gesalibarko Santa Ageda, Udala eta Uribarri elizateak hiribilduan sartu ziren.
 
[[Leinu gerrak|Bando-gerren]] garaian eraso asko izan zituen Arrasatek. [[Arrasateko sutea|Oñatiko jaunak erre egin zuen hiribildua]] [[1448]]ko [[ekainaren 23]]an, guraiatarren ([[oinaztar]]rak) eta baineztarren ([[ganboatar]]rak) arteko liskarrak zirela eta. Ia erabat hondatuta geratu zen horren ondorioz. Ondorengo mendeetan Mondragoeko hiribilduak izen handia izan zuen bertako [[burdinola|burdinoletan]] egiten zen altzairua zela eta. Burdinolak garrantzi handikoak izan ziren garai hartan eta, gaur egunean ere, bertako kale nagusietako batek izen hori berori dauka.
86 ⟶ 84 lerroa:
[[1897]]an [[Antonio Cánovas del Castillo|Antonio Canovas del Castillo]] [[Espainia]]ko lehen ministroa Santa Agedako bainuetxean hil zuen [[Michele Angiolillo]] [[anarkismo|anarkista]] italiarrak.
 
[[1950eko hamarkada]]n [[Jose Maria Arizmendiarrieta]]k sortutako [[mondragonMondragon (korporazioa)|kooperatibaren]]kooperatiba mugimenduaren]] hasiera, [[Fagor (argipena)|Fagor]] (orduan ''ULGOR'' izenez) eta [[Euskadiko Kutxa]]ren (orduan ''Lankide Aurrezkia'' izenez) sorrerarekin batera. [[1960ko hamarkada|1960]]-[[1970eko hamarkada|1970ko]] hamarkadetan herriko biztanleriak izugarri egin zuen gora, kooperatibismoak bultzatuta.
 
[[1966]]an Bedoña auzoa Arrasate udalerriaren parte izatera pasatu zen.
 
60.1960ko hamarkadan, populazioa izugarri handitzen hasten da. HonenHorren ariraharira, J.M. Uranga Arregik, zerahau idatzi zuen "''Mondragón trayectoria y anecdotario"'' delakoanlanean, 1970ean:
 
"{{aipua|Hainbeste gorabeheraren ondoren, burdinolen eta manufacturamanufaktura metalikoen bulegoen tradizio luzeak etengabeko garapena bizi izan zuen XX. mendeko lehen erdian. Eta hori argi nabaritu zen biztanle kopuruan. Baina manufaktura metalikoen kontzentrazio industrialak eragin duen jauzi handi horren ondorioz, azken hamabost urteotan hogei mila biztanle izatera iritsi gara. Eta sortzen ikusi gintuen gerria gu mantentzeko gauza badela ikustea pozgarria bada ere, nahiz eta etorkin mordoa hartu behar izan, arduraz jokatu behar dugu eta denontzako zerbitzuek sortzen dituzten arazoei irtenbidea bilatu behar diegu eta, era berean, hain eremu aktiboan sustapen sozio-ekonomikoak berekin dakartzan beharrizan gero eta ugariagoei erantzun behar diegu".|}}
 
== Ondasun nabarmenakEkonomia ==
Arrasate [[Gipuzkoa]]ko gune industrial nagusia da, eta baita [[Euskal Herria|Euskal Herriko]] nagusienetakoa ere. Euskal kooperatibismoaren erdigunea da, [[XX. mendea]]ren bigarren erdialdean [[kooperatiba]] ugari sortu zuen mugimenduari esker. Kooperatiba horietako gehienak [[Mondragon (korporazioa)|Mondragon Corporacion Cooperativa]] taldearen barnean daude eta askok eta askok egoitza nagusia Arrasaten dute.
[[Fitxategi:Arrasate-mondragon.jpg|200px|right|thumb|Arrasateko portaloia]]
[[Fitxategi:portaloia.jpg|200px|right|thumb|Arrasateko portaloia XX. mende hasieran.]]
 
Arrasaten 12.000 lanpostu inguru daude kooperatibismoari lotuak; horri esker, herriko biztanleek ez ezik, inguruko herri eta eskualdeetako pertsona askok bertan lan egiten dute.
[[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] hiriguneak hasierako egitura eta ezaugarriak gordetzen ditu oraindik. Erdi Aroko kale-egituraketa paradigmatikoa da tipologiari dagokionez eta lur-sailen zein orubeen banaketa [[gotiko (argipena)|gotikoaren]] amaierakoak dira. Hiriguneak egitura [[elipse|eliptikoa]] du eta lurraren aldatsetara egokituta dago. Hiru kale nagusi ditu eta beste bi kale txiki zeharretara. Erdiko kalea da ardatza, antzina errepide izandakoa. Hiriguneko beheko aldean hasi eta iparretik hegora doa. Alde banatan, Iturriotz eta Burdinola kaleak eta, goitik behera, Zurgin eta Olarte kantoiak Burdinola kalea gurutzatu eta antzinako [[harresi]]raino doaz. Harresi barruko etxe-multzoak bikoitzak dira eta ingurukoak, berriz, bakunak. Neurri handi batean, Erdi Aroko orube banaketa gordetzen da: oinarria luzea eta estua, batez ere, Burdinola kalean.
 
* Lehen sektorea: gaur egun oso txikia da Arrasaten lehen sektorean lanean dabilen jendearen ehunekoa; herri aktiboaren %0,5 baino ez, 50 pertsona. 200 baserritik gora daude, baina bertako bizilagun gehienek beste lanbide bat dute nekazaritzaz gain.
Hirigunearen erdian, antzinako hilerriaren gainean, plaza dago. Alde banatan, Arrasateko herri-eraikinik esanguratsuenak: [[San Joan Bataiatzailearen eliza (Arrasate)|San Juan Eliza Nagusia]] eta [[Arrasateko udaletxea|Udaletxea]]. Jatorrizko harresiko sarrera-ateetarik hiru kontserbatzen dira, Beheko Atea edo ''Portaloia'' [[176]]8koa da. Beheko aldean dago eta bertan elkartzen dira harresi barruko hiru kale nagusiak. Iturriotz kantoiko Atea edo ''Kontzezinoko'' atea ere XVIII. mendekoa da eta Zurgin-kantoikoa, berriz, XVI.ekoa.
* Bigarren sektorea: herriaren sektore nagusia da, aberastasunaren %62 eta lanaren %58 hartzen baitu. Esparru horretan garrantzi handienekoa metalurgia-industria da, sektore horren %79 hartzen duena. Fagor Elektrotresnak, Fagor Ederlan, Fagor Arrasate, Fagor Automation, Fagor Elektronika eta Alecop dira enpresa nagusiak metalurgiari dagokionez, horiek herriko lanpostuen %50 osatzen baitute.
 
* Hirugarren sektorea: aberastasunaren %37,5 eta lanaren %41 hartzen du. [[Euskadiko Kutxa]], [[Lagun Aro]] eta [[Mondragon Unibertsitatea]] dira sektore horretan dauden enpresa nagusiak.
Hirigune honetan nagusitzen den eraikigintzan hiru-lau solairuko etxeak ikusten dira, elkarren ondoan, bata besteari itsatsita. Teilatuaren bizkarra, gailurra fatxadaren parean, bi isurialde eta [[teilatu-hegal]]ak, airean. XIX. mendean eraikitako etxeak nagusi diren arren, garai [[pizkundetar arkitektura|pizkundetarrean]] eta [[barrokoa]]n eraikitako jauretxe eta jauregiak ere badira bertan, Bainez de Artazubiaga etxea nabarmen daiteke Iturriotz kalean. Eliza Nagusia eta Udaletxea oso eraikin esanguratsuak dira hiribilduan. Lehena, eraikin [[arkitektura gotikoa|gotikoa]] da. [[Dorre]]a, gotorleku motakoa da, XVI. mendekoa. Udaletxea, berriz, [[Martin Karrera]] arkitektoak egindako eraikin barroko ederra da. Harresi barruko esparrutik kanpo baina oso hurbil beste eraikin multzo bat dago: San Frantzisko eliza, [[klaustro|kalostra]] eta [[komentu]]a.
 
[[1997]]ko [[otsailaren 11]]n, [[Eusko Jaurlaritza]]k ''monumentu-multzo'' izendatu zuen Arrasateko Hirigune Historikoa, Sailkatutako [[Kultura ondasun|Kultura Ondasuna]]<ref name = "EHAA">[http://www.euskadi.net/cgi-bin_k54/ver_e?CMD=VERDOC&BASE=B03D&DOCN=000007378&CONF=/config/k54/bopv_e.cnf Monumentu-multzo izendapena EHAAn]</ref>.
 
=== Eraikin nagusiak ===
Arrasate osatzen duten eraikinen artean, honako hauek nabarmendu daitezke, duten garrantzia eta historiagatik:
* [[San Joan Bataiatzailearen eliza (Arrasate)|San Joan Bataiatzailearen parrokia]]
* [[Arrasateko udaletxea|Udaletxea]]
* [[Andikano-Loiola jauregia]]
* [[San Frantzisko komentua (Arrasate)|San Frantzisko komentua]]
* [[Monterron|Monterron jauregia]]
* [[Bañez Artazubiaga jauregia]]
* [[Okendo jauregia (Arrasate)|Okendo jauregia]]
* [[Aita Menni ospitalea]]
* [[Unión Cerrajera|Union Cerrajerako]] sarrera-eraikina
* [[Kulturate]] kultur etxea (antzinako San Frantzisko ospitalea)
 
=== Parkeak ===
* [[Monterron|Monterron parkea]]
* [[Santa Barbara parkea]]
 
==Iruditegia ==
<gallery>
Irudi:San Joan Bataiatzailea parrokia Arrasate 2007 01 01.JPG|[[San Joan Bataiatzailearen eliza (Arrasate)|San Joan Bataiatzailearen eliza]].
Irudi:Mondragon - Iglesia de San Francisco 24.jpg|[[San Frantzisko komentua (Arrasate)|San Frantzisko komentua]].
Irudi:Mondragon - Ayuntamiento 1.jpg|[[Arrasateko udaletxea|Udaletxea]].
Irudi:Mondragon - Palacio Andinako-Loiola 3.jpg|[[Andikano-Loiola jauregia]].
Irudi:Mondragón - Palacio de Monterron 1.JPG|[[Monterron|Monterron jauregia]].
Irudi:Mondragón - Bañez Artazubiaga jauregia 4.JPG|[[Bañez Artazubiaga jauregia]]
Irudi:Mondragon - Palacio de Okendo 1.jpg|[[Okendo jauregia (Arrasate)|Okendo jauregia]]
Irudi:Union Cerrajera sarrera Arrasate.jpg|[[Unión Cerrajera|Union Cerrajerako]] sarrera-eraikina.
</gallery>
 
== Demografia ==
201 ⟶ 167 lerroa:
text:Iturria - Arrasateko Udala
</timeline>
 
== Ekonomia ==
 
Arrasate [[Gipuzkoa]]ko gune industrial nagusia da, eta baita [[Euskal Herria|Euskal Herriko]] nagusienetakoa ere. Euskal kooperatibismoaren erdigunea da, [[XX. mendea]]ren bigarren erdialdean [[kooperatiba]] ugari sortu zuen mugimenduari esker. Kooperatiba horietako gehienak [[Mondragon (korporazioa)|Mondragon Corporacion Cooperativa]] taldearen barnean daude eta askok eta askok egoitza nagusia Arrasaten dute.
 
Arrasaten 12.000 lanpostu inguru daude kooperatibismoari lotuak; horri esker, herriko biztanleek ez ezik, inguruko herri eta eskualdeetako pertsona askok bertan lan egiten dute.
 
* Lehen sektorea: gaur egun oso txikia da Arrasaten lehen sektorean lanean dabilen jendearen ehunekoa; herri aktiboaren %0,5 baino ez, 50 pertsona. 200 baserritik gora daude, baina bertako bizilagun gehienek beste lanbide bat dute nekazaritzaz gain.
* Bigarren sektorea: herriaren sektore nagusia da, aberastasunaren %62 eta lanaren %58 hartzen baitu. Esparru horretan garrantzi handienekoa metalurgia-industria da, sektore horren %79 hartzen duena. Fagor Elektrotresnak, Fagor Ederlan, Fagor Arrasate, Fagor Automation, Fagor Elektronika eta Alecop dira enpresa nagusiak metalurgiari dagokionez, horiek herriko lanpostuen %50 osatzen baitute.
* Hirugarren sektorea: aberastasunaren %37,5 eta lanaren %41 hartzen du. [[Euskadiko Kutxa]], [[Lagun Aro]] eta [[Mondragon Unibertsitatea]] dira sektore horretan dauden enpresa nagusiak.
 
== Politika ==
274 ⟶ 230 lerroa:
 
=== Alkateen zerrenda ===
 
{| class="wikitaula" border="1"
|+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Alkateen zerrenda
299 ⟶ 254 lerroa:
 
== Kultura ==
=== Euskara ===
[[File:Ines Osinaga, Gose taldeko abeslaria, Koldo Zuazorekin.webm|thumb|[[Ines Osinaga]] arrasatear abeslari eta soinu jotzailea, [[Koldo Zuazo]]rekin hizketan, Arrasaten egiten den mendebaleko euskararen erakusgarri.]]
Arrasateko euskara [[Bizkaiera|mendebalekoa]] da (bizkaiera), [[gipuzkera|erdialdekoaren]] (gipuzkera) eragin handiarekin, azken euskalki horrekin muga egiten baitu ekialdetik.
 
=== Festa eta ospakizunak ===
* [[Ekainaren 24]]a, ''Sanjuanak'': herriko jai nagusiak dira Sanjuanak eta [[ekainaren 23]]tik [[ekainaren 26|26ra]] bitartean ospatzen dira.
322 ⟶ 281 lerroa:
* [[Arrasate Saskibaloi Taldea]]
* [[Arrasate Rugby Taldea]]
 
== Ondasun nabarmenak ==
[[Fitxategi:Arrasate-mondragon.jpg|200px|right|thumb|Arrasateko portaloia]]
[[Fitxategi:portaloia.jpg|200px|right|thumb|Arrasateko portaloia XX. mende hasieran.]]
 
[[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] hiriguneak hasierako egitura eta ezaugarriak gordetzen ditu oraindik. Erdi Aroko kale-egituraketa paradigmatikoa da tipologiari dagokionez eta lur-sailen zein orubeen banaketa [[gotiko (argipena)|gotikoaren]] amaierakoak dira. Hiriguneak egitura [[elipse|eliptikoa]] du eta lurraren aldatsetara egokituta dago. Hiru kale nagusi ditu eta beste bi kale txiki zeharretara. Erdiko kalea da ardatza, antzina errepide izandakoa. Hiriguneko beheko aldean hasi eta iparretik hegora doa. Alde banatan, Iturriotz eta Burdinola kaleak eta, goitik behera, Zurgin eta Olarte kantoiak Burdinola kalea gurutzatu eta antzinako [[harresi]]raino doaz. Harresi barruko etxe-multzoak bikoitzak dira eta ingurukoak, berriz, bakunak. Neurri handi batean, Erdi Aroko orube banaketa gordetzen da: oinarria luzea eta estua, batez ere, Burdinola kalean.
 
Hirigunearen erdian, antzinako hilerriaren gainean, plaza dago. Alde banatan, Arrasateko herri-eraikinik esanguratsuenak: [[San Joan Bataiatzailearen eliza (Arrasate)|San Juan Eliza Nagusia]] eta [[Arrasateko udaletxea|Udaletxea]]. Jatorrizko harresiko sarrera-ateetarik hiru kontserbatzen dira, Beheko Atea edo ''Portaloia'' [[176]]8koa da. Beheko aldean dago eta bertan elkartzen dira harresi barruko hiru kale nagusiak. Iturriotz kantoiko Atea edo ''Kontzezinoko'' atea ere XVIII. mendekoa da eta Zurgin-kantoikoa, berriz, XVI.ekoa.
 
Hirigune honetan nagusitzen den eraikigintzan hiru-lau solairuko etxeak ikusten dira, elkarren ondoan, bata besteari itsatsita. Teilatuaren bizkarra, gailurra fatxadaren parean, bi isurialde eta [[teilatu-hegal]]ak, airean. XIX. mendean eraikitako etxeak nagusi diren arren, garai [[pizkundetar arkitektura|pizkundetarrean]] eta [[barrokoa]]n eraikitako jauretxe eta jauregiak ere badira bertan, Bainez de Artazubiaga etxea nabarmen daiteke Iturriotz kalean. Eliza Nagusia eta Udaletxea oso eraikin esanguratsuak dira hiribilduan. Lehena, eraikin [[arkitektura gotikoa|gotikoa]] da. [[Dorre]]a, gotorleku motakoa da, XVI. mendekoa. Udaletxea, berriz, [[Martin Karrera]] arkitektoak egindako eraikin barroko ederra da. Harresi barruko esparrutik kanpo baina oso hurbil beste eraikin multzo bat dago: San Frantzisko eliza, [[klaustro|kalostra]] eta [[komentu]]a.
 
[[1997]]ko [[otsailaren 11]]n, [[Eusko Jaurlaritza]]k ''monumentu-multzo'' izendatu zuen Arrasateko Hirigune Historikoa, Sailkatutako [[Kultura ondasun|Kultura Ondasuna]]<ref name = "EHAA">[http://www.euskadi.net/cgi-bin_k54/ver_e?CMD=VERDOC&BASE=B03D&DOCN=000007378&CONF=/config/k54/bopv_e.cnf Monumentu-multzo izendapena EHAAn]</ref>.
 
=== Eraikin nagusiak ===
Arrasate osatzen duten eraikinen artean, honako hauek nabarmendu daitezke, duten garrantzia eta historiagatik:
* [[San Joan Bataiatzailearen eliza (Arrasate)|San Joan Bataiatzailearen parrokia]]
* [[Arrasateko udaletxea|Udaletxea]]
* [[Andikano-Loiola jauregia]]
* [[San Frantzisko komentua (Arrasate)|San Frantzisko komentua]]
* [[Monterron|Monterron jauregia]]
* [[Bañez Artazubiaga jauregia]]
* [[Okendo jauregia (Arrasate)|Okendo jauregia]]
* [[Aita Menni ospitalea]]
* [[Unión Cerrajera|Union Cerrajerako]] sarrera-eraikina
* [[Kulturate]] kultur etxea (antzinako San Frantzisko ospitalea)
 
=== Parkeak ===
* [[Monterron|Monterron parkea]]
* [[Santa Barbara parkea]]
 
==Iruditegia ==
<gallery>
Irudi:San Joan Bataiatzailea parrokia Arrasate 2007 01 01.JPG|[[San Joan Bataiatzailearen eliza (Arrasate)|San Joan Bataiatzailearen eliza]].
Irudi:Mondragon - Iglesia de San Francisco 24.jpg|[[San Frantzisko komentua (Arrasate)|San Frantzisko komentua]].
Irudi:Mondragon - Ayuntamiento 1.jpg|[[Arrasateko udaletxea|Udaletxea]].
Irudi:Mondragon - Palacio Andinako-Loiola 3.jpg|[[Andikano-Loiola jauregia]].
Irudi:Mondragón - Palacio de Monterron 1.JPG|[[Monterron|Monterron jauregia]].
Irudi:Mondragón - Bañez Artazubiaga jauregia 4.JPG|[[Bañez Artazubiaga jauregia]]
Irudi:Mondragon - Palacio de Okendo 1.jpg|[[Okendo jauregia (Arrasate)|Okendo jauregia]]
Irudi:Union Cerrajera sarrera Arrasate.jpg|[[Unión Cerrajera|Union Cerrajerako]] sarrera-eraikina.
</gallery>
 
== Arrasatear ospetsuak ==
342. lerroa:
* [[Jorge Fernández Madinabeitia|Jorge Fernández]] ([[1972]]-), saskibaloi jokalaria, modeloa eta aurkezlea.
* [[Aitor Lopez Rekarte]] ([[1975]]-), futbol jokalaria.
* [[EnekoInes BarberenaOsinaga]] ([[19831982]]-), idazleaabeslaria eta soinu jotzailea.
* [[Eneko Barberena]] ([[1983]]-), idazlea.
* [[Mikel Gonzalez]] ([[1985]]-), futbol jokalaria.
 
== SenidetutakoHerri herriaksenidetuak ==
 
* {{herria|Argentina|Santa Fe|Santa Fe (Argentina)}}
 
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Arrasate"(e)tik eskuratuta