Federico Etxebarria: berrikuspenen arteko aldeak

≪Ez, hemen hau baizik ez da gertatzen: Espainiaren eta Alemaniaren arteko hitzarmena bezalako tratatu galgarriekin hutsean geratuko da proiektua eta ezdeusean orain arte indarrean egon den aduana-zerga erregimenari esker eginiko lan handia; eta hala jokatzeak kalte handia eragingo dio, zalantzarik gabe, nazioari; ez soilik etorkizunean industria-ekimen orori ateak itxiko lizkiokeen aurrebaldintza finkatuko litzatekeelako, baizin eta nazioak egungo aduana-zergen sistemaren babespean sorturiko fabrikak, hau da, horietako≫horietako gehien-gehienek, eta haiek bezala, aurrez instalaturikoetan eginiko eraberritzeak eta zabalpenak hiletsirik jasoko lituzkeelako. Eta industria-jarduera horren azkenak, adi ezazue ongi, Altos Hornos enpresa joko luke galdaragintza et makineriarako instalazio berrietan, joko luke eta berean altzairugintza, eta Talleres de Deusto bere altzairu moldategietan eta makinak et trakzaio-materialaq egiteko tailerretan joko luke Aurrera bere hodigintza eta altzairuzko manufaktura garrantzitsuetan, eta Talleres de Zorroza eta Ugaoko tailerrak, zubigintza, bagoigintza, eraikuntza eta galdaragintzan (...) eta une honetan zehaztea luzeegi egingo lukeen beste jarduera asko ere joko luke. Aipatu gabe, jaunak, berebiziko garrantzia duten eta oraingo honetan zehaztea ez dudan industria-proiektu batzuk, haien instalazioa 1892ko aduana-zergaren iraupenaren mendean baitago.≫