Urola Kosta: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
t clean up using AWB
14. lerroa:
}}
 
'''Urola Kosta''' [[Gipuzkoa]]ko iparraldeko erdialdean dagoen [[Gipuzkoako eskualdeen zerrenda|eskualdea]] da, kostaldekoa. Eskualdean itsasoratzen den [[Urola]] ibaiak ematen dio izena. Udalerri hauek hartzen ditu bere baitan: [[Aia]], [[Aizarnazabal]], [[Getaria (Gipuzkoa)|Getaria]], [[Orio]], [[Zarautz]] eta [[Zumaia]] (antzina [[Azpeitia]], [[Azkoitia]], [[Beizama]], [[Errezil]] eta [[Zestoa]] ere bai, baina gaur egun [[Urola Erdia]] osatzen dute). Urola Kostak 108,31 &nbsp;km<sup>2</sup>ko ditu (Gipuzkoaren %&nbsp;16,5), eta 42.526 biztanle zituen guztira 2010ean (Gipuzkoaren %&nbsp;5,7 baino ez). Udalerririk jendetsuena [[Zarautz]] da, 22.652 biztanlerekin, eta bertan kokatzen da Urola Kostako Udal Elkartea. Barrualdeko bi udalerriak jende gutxikoak izanik, kostaldekoen artean Zumaia nabarmen daiteke Zarautzen ondotik, 9.327 biztanlerekin, eta itsasertzean daude bilduta eskualde honetako biztanle gehienak.
 
Eskualdeko ekialdea, batez ere Orio eta Zarautz, oso lotuta daude Donostialdeko eskualdearekin, bere eremu funtzionalaren parte baitira. Bestalde, Orio historikoki [[Beterri]]ko parte izan da, eta beraz, Donostialdeko parte.
 
Hizkuntzari dagokionez, Urola Kosta da elebidun gehiago duen eskualdea. Euskara nagusia da herri txikietan eta herri handietan (Zarautz), gaztelaniak garrantzi handia du.
 
Hizkuntzari dagokionez, Urola Kosta da elebidun gehiago duen eskualdea. Euskara nagusia da herri txikietan eta herri handietan (Zarautz), gaztelaniak garrantzi handia du.
 
== Geografia ==
100 ⟶ 99 lerroa:
[[Fitxategi:Pagoetako gaina1.jpg|thumb|Pagoetako gaina eta gurutzea, [[Pagoetako natura parkea]]ren erdigunea.]]
 
Morfoegituraren aldetik ikusita, bi gune daude. Iparraldean, [[Zenozoiko|Tertziarioko]] itsasaldeko mendi saila, hau da, Igeldo-Mendizorrotzeko mendebaleko muturra; [[Oria]] ibaiak itsasoratzean sortzen duen adarrak eteten du. Handik aurrera, mendi sailak ozta-ozta jarraitzen du, Orioko gainetik, berriz ere Getariako sektore deritzanean agertzeko, hots, [[San Anton mendia]]n ''(Getariako arratoia)''. Sektore hori Urola ibaiaren itsasoratzeak eteten du, eta handik aurrera Mariantongo muturrean eta San Telmoko hondartzan jarraitzen du. Itsasaldeko mendikatearen hegoaldean, sakonune bat osatzen dute kanpoaldeko igarobideak (Oriako sektorea) eta Zarauzko apalguneak. Litologiaren aldetik ikusita, kanpoaldeko igarobidea tuparriz eta kare harri nahasiz dago osatua. Hemen sartzen da, hain zuzen ere, sektore hori itsasoan; horrela zabaltzen da, hondar pilaketa batek lagundurik, Zarauzko hondartza. Alderdi horretan dago baita ere [[Zarauzko diapiroa]].
 
[[Urola]] ibaia [[Aizkorriko mendilerroa]]ren iparraldeko isurialdean ([[Urola Garaia]] eskualdean) sortzen da, [[karst]]etako ur jarioen indarrez. Altzolaraz, Ibaieder (urtegia dauka), Errezil eta Urrestilla erreken urak jasotzen baditu ere, isuria batez beste ez du oso ugaria: 8,5 metro kubiko segundoko. Urola Kostan itsasoratzen da, lehenik Aizarnazabal eta gero Zumaia zeharkatuta, eta hondar multzo handiak utzirik. Eskualdeko ipar-ekialdea [[Oria]] ibaiak zeharkatzen du. Itsasoratzean [[alubioi]]zko ordoki bat osatzen du; oraindik padura txiki batzuk gelditzen dira alderdi horretan.