Juan Jose Ibarretxe: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Xabier Armendaritz wikilariak «Juan José Ibarretxe» orria «Juan Jose Ibarretxe» izenera aldatu du, birzuzenketaren gainetik
hainbat zuzenketatxo ortografiko
4. lerroa:
| irudia = Juan Jose Ibarretxe en la campanna de las elecciones vascas de 2009.jpg
| armarria = Escudo del Pais Vasco.svg
| kargua = [[Eusko Jaurlaritza]]ko 5. [[Lehendakarilehendakari]]a
| hasiera = [[1999]]ko [[urtarrilaren 2]]a
| bukaera = [[2009]]ko [[maiatzaren 7]]a
12. lerroa:
| ondorengoa = [[Patxi López]]
| armarria2 = Escudo del Pais Vasco.svg
| kargua2 = [[Eusko Jaurlaritza]]ko 5. [[Lehendakarilehendakari]]ordea
| hasiera2 = [[1995]]
| bukaera2 = [[1999]]
27. lerroa:
}}
 
'''Juan JoséJose Ibarretxe Markuartu''' ([[Laudio]], [[1957]]ko [[martxoaren 15]]a - ) [[euskal Herria|euskal herritar]] [[politika]]ria da, [[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJrenjelkide]] kideaa eta [[Euskal Autonomia Erkidegoa|Euskal Autonomia Erkidegoko]] [[Lehendakarilehendakari]]a [[1999]]ko [[urtarrilaren 2]]tik [[2009]]ko [[maiatzaren 5]]a arte.
 
=== Estreinako urteak politikan ===
Ibarretxe [[1979]]an hasi zen politikan, [[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJn]] sartu zenean. [[1983]]ko udal-hauteskundeetan, [[Laudio]]n EAJko zerrendaburua izan zen. BozkenBozen % 31.5 eta 7 zinegotzi lortu zituen: nahiz eta gehiengo absolutua ez lortu (udala 21 zinegotzik osatzen baitzuten), legegintzaldi horretarako alkate izan zen.
 
Horrekin batera, [[Arabako Biltzar Nagusiak|Arabako Batzar Nagusietan]] aritu zen; [[1983]] eta [[1994]] bitartean prokuradorea izan zen, eta presidentea [[1986]]ko [[irailaren 30]]etik [[1991]]ko [[ekainaren 26]] arte. [[Eusko Legebiltzarra|Eusko Legebiltzarrera]] [[1984]]an sartu zen, bigarren legegintzaldian.
 
Bi urte geroago, Ekonomia eta Aurrekontuen batzrordeko presidente izendatu zuten. Kargu horretan hiru legegintzalditan jardun zuen, [[1995]]eko [[urtarrilaren 4]] arte, [[Jose Antonio Ardanza]] [[Lehendakari]]aklehendakariak [[lehendakari]]ordelehendakariorde izendatu baitzuen.
 
== Lehendakariordea ==
Ardantza buru zuen bosgarren legegintzaldiko gobernua [[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJk]], [[Eusko Alkartasuna|EAk]] eta [[PSE-EE]]k osatzen zuten. Koalizioak [[1998]]ko uztailera arte iraun bazuen ere, legegintzaldiaren amaiera arte Ibarretxe lehendakariorde eta OgasunOgasuneko sailburu izan zen ([[1999]]).
 
Ogasun sailburua izanda, [[1997]]ko martxo eta maiatzaren bitartean Espainiako gobernuarekin kupoa negoziatzeko eta kontzertu ekonomikoa berritzeko [[Eusko Jaurlaritza]]ren ordezkaritzaren burua izan zen Ibarretxe. Garai hartan, [[José María Aznar|Jose Maria Aznar]] [[Espainia]]ko presidente izendatzeko [[Espainiako Diputatuen Kongresua|Madrilgo Diputatuen Kongresuan]] [[PP]]k eta EAJk hitzarmena adostu arren, negoziazio gogorrak izan ziren. [[Euskal Autonomia Erkidegoa]]k [[Balio Erantsiaren gaineko Zerga|BEZ]] izan ezik,zerga guztien gainean arautzeko eta biltzeko ahalmen ia-ia osoa lortu zuen.
60. lerroa:
Bere aurrean, [[PP]] eta [[PSE-EE]] aurkeztu ziren, konstituzionalistak deitzen zirenak, koalizio berean joan ez arren. [[Espainia]]ko hedabide nagusi guztiek babestuta, [[Jaime Mayor Oreja]]k eta [[Nicolás Redondo Terreros]]ek (bi alderdien buruak, hurrenez hurren) bat egin zuten garaiko sistema politikoa ([[1979ko Euskal Autonomia Erkidegoko Estatutua|Gernikako Estatutua]] eta [[espainiako 1978ko konstituzioa|1978ko Espainiako Konstituzioa]]) irmo defendatzean, eta [[terrorismo]]a amai zedin abertzaleak botere-gunetik kentzea beharrezkoa zela argudiatzean.
 
Azkenean, aldea uste baino askoz handiagoa izan zen. EAJ-EAk botoen % 42.,7 lortu zuten eta 33 eserleku (26 EAJk eta 7 EAk); Ezker Batuak, 3; PPk eta PSOEk, 32 (19 PPk, 13 PSOEk); eta Euskal Herritarrokek, 7. GauzakHoriek horrela, [[2001]]eko [[ekainaren 1]]2an, EAJ-EA eta EBen babesarekin, Ibarretxe lehendakari hautatu zuten eta hiru alderdiok gobernua osatu.
 
Hala ere, gehiengo absolutua lortzeko bi parlamentari behar zituen gobernuak, baina modu batean edo bestean, aurrekontuak aurrera atera ziren: [[2002]]an [[Sozialista Abertzaleak]] abstenitu zen zenbait partidatan, [[2003]]an Jaime Mayor Oreja ez zen bozketara iritsi, eta [[2005]]ean parlamentari sozialista batek huts egin zuen bozkatzean.
68. lerroa:
=== VIII. Legegintzaldia (2005-2009) ===
[[Fitxategi:Elecciones al Parlamento Vasco 2005.png|thumb|350px|left|Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeen emaitzak, 2005ean.]]
[[2005]]eko [[apirilaren 17]]ko hauteskundeetan [[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJk]] eta [[Eusko Alkartasuna|EAk]] uste baino emaitza pobreagoak lortu zituzten: botoen % 38.67 eta 29 eserleku. [[Ezker Batua-Berdeak|Ezker Batuak]] 3 eskuratu zituen. [[PSE-EE]]k 18 parlamentari atera zituen eta [[Euskal Herrialdeetako Alderdi Komunista|EHAKk]], 9. [[Aralar (alderdi politikoa)|Aralarrek]], eserleku bat lortuta, Eusko Legebiltzarrean sartzea lortu zuen. Ibarretxe Lehendakarilehendakari EAJ, EA eta EB-Ben bozkekbozek izendatu zuten [[ekainaren 23]]an.
 
[[2004]]ko [[martxoaren 14]]ko hauteskundeen ondorioz, [[Espainia]]ko gobernu berria zela medio, [[Madril]] eta [[Gasteiz]]en arteko hartu-emana arindu zen. Gainera, Ibarretxe Planaren polemika lausotu zen [[2006-2007ko ETAren su-etena|ETAren su-etenarekin]]. Legegintzaldi honetan, beraz, bi blokeen politikak elkarlanari utzi dio bidea ezarian-ezarian.