100 metroko lasterketa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
+video
t clean up, replaced: {{BLR}} → {{banderaikur|Bielorrusia}} using AWB
5. lerroa:
Beste korrikalari oso ezagunak izan dira historian alor honetan: gizonezkoetan [[Jesse Owens]], [[Jim Hines]], [[Silvio Leonard]] kubatarra, [[Valeri Borzov|Valery Borzov]] errusiarra, [[Don Quarrie]] jamaikarra, hala nola [[Carl Lewis]], [[Calvin Smith]], [[Ben Johnson]], [[Tyson Gay]] edo [[Asafa Powell]]; emakumezkoetan [[Wilma Rudolph]], [[Evelyn Ashford]], [[Marita Koch]], [[Marlies Göhr]], [[Merlene Ottey]] edo [[Gail Devers]], besteak beste.
 
100 metroko lasterketaren helburua oztoporik gabeko 100 metro ahalik eta azkarren egitea da. Nagusiki, abiadurako lasterketen artean garrantzitsuena bezala hartzen da. Atleta onenek 10 segundoko denboran egiten dute, 37km37 km/h bataz besteko abiaduraz eta 45 oinkadetan.
Olinpiar Jokoetako programan sarturik dago gizonezkoentzat lehenengoz ospatu zirenetik, eta emakumezkoentzat 1928.eko Amsterdameko Olinpiar Jokoak ospatu zirenetik.
Froga honetan errekorra duten atletak, gizonezkoen mailan, Usain Bolt da 9'58 segundorekin, eta emakumezkoen artean Florence Griffith Joyner da 10'49 segundoko markarekin.
13. lerroa:
1912an, Nazioarteko Atletismo Federazioen ([[IAAF]]) sorkuntzarekin batera, froga honen lehenengo mundu errekorra dokumentatu zen, [[Donald Lippincott]]en eskutik; 10'6 segundotako marka egin zuen Estokolmoko pista olinpikoan.
1928an [[George Breshnahan]] eta [[William Tuttle]] Ipar Amerikarrek irteera takoak asmatu zituzten, eta horrela irteerako euskarria eta bultzada hobetu zen. Hauek asmatu arte, errautsezko pistan zulotxo batzuk egiten ziren non oinak sartzen ziren. Hala ere, IAAF-ek ez zituen irteerako takoak 1937. urtera arte onartu.
1938an IAAFek 2m2 m/s-ko aldeko haizea jarri zuen muga bezala lasterketaren marka balioztatzeko.
1968ko ekainaren 20an, Sakramenton, Mexikoko Olinpiar Jokoetan lehiatu behar zuen Estatu Batuetako taldea aukeratzeko frogetan, [[Jim Hines]], [[Ronnie Ray Smith]] eta [[Charles Greene]] historian lehenengo aldiz 10 segundotatik jaistea lortu zuten froga honetan, muduko errekorra 9'9 segundotan finkatuz.
1977ko urtarrilaren 1ean, IAAFek eskuzko kronometrajea alde batera utzi zuen, 1932tik kronometraje elektronikoarekin batera erabiltzen zena. Ondorioz, edozein erregistrok balio ofiziala izan ahal izateko elektronikoki hartua izan behar zuen.
 
 
 
 
== Irteera. ==
28 ⟶ 25 lerroa:
Urte askotan zehar, 2 irteera nuluren arduraduna zen korrikalaria deskalifikatu egiten zen. Honen ondorioz, irteeraren errepikapenak mugagabeak ziren, honek atletek kontzentrazioa galtzea eragiten zuen. Gaur egun, ordea, irteera nulua egiten duen atleta segituan lasterketatik kanpo geratuko da.
== Baldintza klimatikoak ==
Baldintza klimatikoek eragin handia dute froga honen garapenean. Irteeratik helmugarainoko norabidea duen haizeak (buztan haizea) oso onuragarria da korrikalarientzat, baina helmugatik irteera takoetarantz doan haizeak (buruko haizea) korrikalariei kontra egiten die. Hori dela eta, onartzen den gehiegizko buztan haizea 2  m/s da. Haizearen kontrako erresistentziak modu garrantzitsu batean eragiten du frogan. Hortaz, abiadura-lasterkariek denbora marka hobeak egiten dituzte zonalde garaietan, non airearen gaineko erresistentzia txikiagoa den.
 
 
== Munduko markarik onenak dituzten atletak ==
339 ⟶ 335 lerroa:
|-
|- bgcolor="#ffdead"
|align="center"|Emakumezkoak || [[Yulia Nesterenko]]|| {{BLRbanderaikur|Bielorrusia}} ||align="center"| 10,93
|-
|rowspan=2| '''[[2008ko Joko Olinpikoak|Pekín]]'''
434 ⟶ 430 lerroa:
|-
|align="center"|Emakumezkoak || [[Shelly-Ann Fraser]] || {{JAM}} ||align="center"| 10,71
|-
 
 
 
== Kanpo loturak ==